Bu, muhtemelen gebelik sırasındaki ilk muayenenizdir. Bu ve bundan sonraki muayeneler ile ilgili yapılacak işlemler için onay vermeniz gerekir.
Bilgilendirilmiş onam formu hakkında…
Doktorunuzu önceden tanıyor bile olsanız iletişim bilgilerini tekrar alın ve sağlam bir şekilde kaydedin. Takip ettiğimiz anne baba adaylarının bana ve kliniğimize ulaşım konusunda bilgilendirmeleri yapılır.
Doktorun ulaşım bilgileri hakkında…
İlk görüşme, anne adayının gebeliğinin doğrulanması ile başlar. Ultrason ile gebelik kesesi izlenir. 6-14 hafta arasında yapılan muayeneler sırasında bebeğinizin büyüklüğü saptanır. Bunun için son adet tarihi, döllenme tarihi ve ultrason bulguları kullanılacaktır. Son adet tarihiniz, döllenme tarihiniz, tahmini doğum tarihinizi kaydetmeyi unutmayın.
Bu kontrolde boyunuz ve ağırlığınız kullanılarak vücut kitle indeksiniz hesaplanır.
Vücut kitle indeksiniz ve sağlık durumunuz göz önünde bulundurularak bir dizi beslenme önerisinde bulunulur.
Anne adayının, hamilelik öncesinden gelen alışkanlıkları, sağlık sorunları ve yaşam tarzı gebeliğin sağlığı ve gidişi üzerinde etki edebilir. Bunların saptanması da ilk görüşmenin konuları arasındadır. İlk kontrolde yapılan tansiyon ölçümü ile gebelik öncesinden kalan ve bilinmeyen tansiyon hakkında bilgi sağlar. Tansiyonunuz bu kontrolde ölçülmelidir.
Gebelikte alkol kullanımı kısıtlanmalıdır.
Sigara kullanımı ile ilgili bilgiler alınmalı, bu konuda sınırlar konularak anne adayına önerilerde bulunulmalıdır. Sigara içiyorsanız bırakmalısınız. Sigaranın gebelikte potansiyel zararlarını öğrenmelisiniz. Sigarayı bırakma konusunda eşiniz ve yakınlarınızdan da destek almalısınız. Eğer sigarayı bırakma konusunda profesyonel desteğe gereksiniminiz varsa göğüs hastalıkları uzmanı ile görüşmelisiniz. Nikotin bandı kullanımı konusunda da göğüs hastalıkları hekimi ile görüşebilirsiniz. Nikotin bandı kullanıyorsanız yatmadan önce çıkarmalısınız.
Ülkemizde esrar kullanımı yaygın değildir. Bu nedenle gebelerde de esrar kullanımı pek görülmüyor. Ancak esrar kullanımının bebek üzerinde tehlikeli olduğunu bilmekte yarar vardır.
Gebelikte uçak yolculuğu, ek risk faktörü bulunmasa bile damar iç pıhtılaşma riskine neden olur. Uçak yolculuğu sırasında varis çorabı kullanılması pıhtı oluşumu riskini azaltabilir. Araba yolculuğunun gebelikte tehlikesi yoktur. Ancak doğru emniyet kemeri kullanımına dikkat edilmelidir. Emniyet kemeri kullanımında üç nokta kuralı çok önemlidir. Emniyet kemeri bir yanda kilitlenirken diğer yanda omuz ve bel hizasında olmalıdır. Emniyet kemeri rahim üzerinden geçmemeli, yatay olan kat rahimin altından, çapraz olan kat üzerinden geçmelidir. Yurt dışı yolculuğu düşünülüyorsa uçuş kurallarına dikkat edilmeli, aşılanma kurallarına uyulmalı, seyahat sigortası yaptırılmalıdır.
Gebeliğin bu haftasında ultrason muayenesi ile gebelik ve büyüklüğü hakkında bilgi edinilebilir. Gebeliğin erken haftalarında yapılan ultrason muayenesi ile gebeliğin varlığı, dış gebelik olmadığı, gebeliğin büyüklüğü, boş gebelik veya üzüm gebeliği olmadığı, tekiz gebelik olup olmadığı belirlenir. Ultrason bilgileri eşliğinde bebeğinizin büyüme ve gelişimi konusunda bilgi alabilirsiniz.
6-10 hafta ultrason muayenesi hakkında…
Gebelikte uygulanacak egzersiz programı hakkında bilgi verilir. Gebelik sırasında orta yoğunluklu egzersizlere başlanması veya önceden yapılan egzersizlere devam edilmesi zararlı değildir. Gebelik sırasında bazı egzersiz tiplerinin uygulanmasından kaçınılmalıdır.
Bu haftadan itibaren pelvik taban egzersizlerine başlanabilir.
Pelvik taban egzersizleri hakkında…
Orak hücreli anemi ve ailesel akdeniz anemisi açısından tarama yapılabilir. Ancak bu tarama ülkemizde evlilik sırasında uygulandığından çiftler genellikle bu hastalıklar açısından taşıyıcı olduklarında bunu bilirler. Yine de evlilik testlerini yaptırmamış veya sonuçlarından emin olmayanların hemoglobin elektroforezi yaptırması iyi olur. Diğer yandan tam kan sayımında kansızlık saptanan olgularda MCV (ortalama kırmızı hücre hacmi) 75 fl’nin ve MCH (ortalama kırmızı hücre hemoglobini) 27 altında ise kanda demir bakılabilir. Demir konsantrasyonu normal veya yüksek ise akdeniz anemisinden şüphelenilip hemoglobin elektroforezi yapılabilir.
Gebelik boyunca ilaç kullanımı konusunda dikkatli olmalısınız. Gebelikte kullanımı güvenli bulunan çok az ilaç vardır. Bu nedenle bir doktor muayenesine gittiğinizde gebe olduğunuzu mutlaka belirtin. İlaçlar kar-zarar oranına göre çok dikkatle seçilerek ve mümkün olduğunca az reçete edilecektir.
OTC şeklinde kısaltılan tezgah üstü ilaçlar reçetesiz olarak eczane ve marketlerde satılabilir. Bu ilaçların reçetesiz satılabilmesi gebelikte güvenilir olduklarını göstermez. Bu tür ürünleri de doktor tavsiyesi dışında kullanmamalısınız.
Gebelikte bazı vitamin ve minerallerin gıda takviyesi olarak kullanılması önerilir. Gebelikte özellikle folik asid kullanımı çok uzun yıllardır önerilmektedir. Son yıllarda D vitamini kullanımı da rutin uygulamaya dahil edilmiştir.
Gebelikte gıda takviyelerinin kullanımı hakkında…
Tamamlayıcı tıp uygulamaları olarak da bilinen akupunktur, mezoterapi, nöral terapi ve benzeri bazı uygulamaların gebelik sırasında güvenilirliği tam olarak test edilmemiştir. Bu nedenle gebelik boyunca tamamlayıcı tıp uygulamalarından kesinlikle kaçınmalısınız.
Bulantınız var mı? Gebeliğin 6-12. haftaları arasında bulantı sık rastlanan bir belirtidir.
Gebelik bulantı ve kusmaları hakkında…
İlk Muayenede Yapılacaklar
İlk muayeneniz, adetiniz 1 hafta geciktiğinde yapılmalıdır. İzlemde kişisel bilgileriniz (yaş, akraba evliliği, eğitim düzeyi vb.), ailenizin sağlık öyküsü, alışkanlıklarınız, tıbbi ve gebeliğinizle ilgili önceki ve mevcut bilgiler alınır. Fizik muayeneniz gerçekleştirilerek gereken laboratuvar testleri yapılır (idrar tahlili, kan tetkiki, gerekli gördüğü diğer tahliller).
Gebelik süresince karşılaşabileceğiniz rahatsızlıklar hakkında bilgi alacaksınız.
- Yorgunluk
- Bulantı ve kusma
- Sık idrara çıkma
- Baş dönmesi
- Varis ve hemoroid
- Kabızlık
- Mide yanması
- Bacaklarda kramplar
- Nefes darlığı
- Ciltteki değişiklikler
- Memelerde hassasiyet
- Vajinal akıntı
- Meme başındaki glandlarda belirginleşme
- Kolostrum salınımı
- Aşırı tükürük salgılanması
- Toprak vb. yeme konularında bilgi verilir
Gebe yaşamı konusunda bilgi alacaksınız
- Hijyen ve genel vücut bakımı
- Fiziksel aktivite ve çalışma koşulları
- Gebelikte cinsel yaşam
- Beslenme ve diyet
- Sigara alışkanlığı
- Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı
- Ağız ve diş sağlığı
- İlaç kullanımı
- Tetanoz toksoid immünizasyonu
Gebelikte tehlike belirtileri konusunda bilgi alacaksınız
- Vajinal kanama
- Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)
- Başağrısı ile beraber görmede bozulma
- Ateş ve/veya ciddi güçsüzlük
- Ciddi karın ağrısı
- Solunum güçlüğü veya sık solunum
- Suyunun gelmesi
- Yüz, el ve bacaklarda şişme
İlk Muayenede Yapılacak Laboratuvar Testleri
- Tam kan sayımı
- İdrar tahlili. Gebelikte idrar yolu enfeksiyonları sık görülür ve genellikle belirti vermez. Gizli kalmış idrar yolu enfeksiyonlarının tanısı için tam idrar testi yapılmalı, tam idrar testinde idrar yolu enfeksiyonu saptanırsa idrar kültür antibiyogramı yapılarak uygun antibiyotik kullanımına karar verilmelidir. Gebelikte idrar yolu enfeksiyonları
- Gebelik sırasında anne adayının sağlığını kötü etkileyerek bebeği ve gebeliğin seyrini de etkileyebilecek hastalıklar ile ilgili testler yapılmalıdır. Karaciğer fonksiyonları için SGOT, SGPT, böbrek fonksiyonları için üre, kreatinin bakılmalıdır. Kan biyokimyası.
- Gebelikte annenin geçirebileceği bazı bulaşıcı hastalıklar bebeğin sağlığı açısından risk faktörleri oluşturabilir. Bu bulaşıcı hastalıkların bağışıklığı veya geçirilme durumu hakkında testler yapılabilir. Bunlara serolojik testler denir. Serolojik testler arasında, Rubella IgG, HBsAg, HCV, Sifilis (VDRL veya RPR, bunlardan biri pozitif ise FTA veya TPHA), HIV bulunur. CMV IgM, özellikle çocuklarla haşır neşir olanlarda önemli bir testtir. Gebelikte geçirilmesi tehlikeli bulaşıcı hastalıklar. Gebelikte anne adayının geçirebileceği bulaşıcı hastalıklardan önemli biri de toksoplazmadır. Toksoplazma enfeksiyonu gebede belirti vermediği halde bebekte ciddi bozukluklara neden olabilir. Gebelikte toksoplazma enfeksiyonu.
- Rh uygunsuzluğu açısından gebenin ve eşinin kan grubu testi. Kan grubu ve IDCT
- Tiroid fonksiyon testleri. Gebelikte sorunlara neden olma riski yüksek olan bir başka durum tiroid hastalıklarıdır. Bu nedenle tiroid fonksiyon testleri dahilinde TSH, fT3ve fT4 bakılmalıdır. Gebelikte tiroid hastalıkları
- Açlık kan şekeri kontrolü çok büyük önem taşır. Gebelik şekeri için risk faktörü bulunan anne adayları saptanmalı, yüksek risk saptananlar gestasyonel diyabet tanı testine alınmalıdır. Gebelik şekeri risk faktörleri. Gestasyonel diyabet açısından risk grubunda ve açlık kan şekeri 100-126 arasında ise şeker yükleme testi.
- Gebelik sırasında rahim ağzı değişime uğrar. Bu değişim rahim ağzı kanseri açısından riski yükseltir. Bunun için gebeliğin başında smear alınması önerilir. Ülkemizde anne adayları gebelik sırasında vajinal muayeneden çekindiklerinden smear uygulaması rutine girmemiştir. Smear.
