Adet düzensizliği sık görülen jinekolojik problemlerden biridir. Genellikle hormonal sorunlardan kaynaklansa da ciddi hastalıkların belirtisi de olabilir.

https://youtu.be/3rCeX0_l2KY

Normal adet döngüsü nasıldır?

Adet döngüsü, bir adet kanamasının başından diğer adet kanamasının başına kadar geçen süredir. Yani bir adet kanamasını ve adetin bitiminden sonra diğer adet kanaması başlayana kadar geçen süreyi içine alır. Adet döngüsünün 28 gün olması beklenir. Adet döngüsü 21 günden sık veya 35 günden seyrek olmamalıdır.

Adet kanaması ortalama 5 gün sürer. Kanamanın 1 günden kısa veya 7 günden uzun olmaması gerekir.

Ne zaman adet düzensizliğinden bahsedilir?

Aşağıdaki durumların her biri adet düzensizliği olarak adlandırılır.

• 21 günden daha sık veya 35 günden daha seyrek adet kanaması olması
• Adet kanamasının 1 günden kısa veya 7 günden uzun olması
• Adet kanamasının her zamankinden şiddetli olması
• Ara kanama
• Menopoz sonrası kanama
• Cinsel ilişki sonrası kanlı akıntı

Adet düzensizliği hangi yaşlarda daha sık görülür?

Adet düzensizliğine her yaş kadınında rastlanabilir. Ancak her yaş grubunda adet düzensizliklerinin nedenleri ve önemi farklıdır.

Adet kanamaları yeni başlayan bir ergenin bir yıl düzensizlik olabilir. Kanama şiddetli veya sık olmadıkça, gecikme veya az adet olmak önem taşımaz. Menopoza yakın yaşlar da böyledir.

Menopoza geçiş döneminde seyrek ve az adet, normal kabul edilir. Ancak bu dönemde de sık veya şiddetli adet kanaması bir sorun belirtisidir.

Adet düzensizliğinin nedenleri nelerdir?

Sık rastlanan düzensiz adet nedenleri şöyle sıralanabilir.

• Yumurtlama bozuklukları
• Endometrial hiperplazi
• Myomlar ve polipler
• Endometrium olarak da adlandırılan rahim iç tabakası ile ilgili sorunlar
• Kan pıhtılaşma bozuklukları
• Spiral (rahim içi araç – RİA), düzensiz kullanılan doğum kontrol hapları veya ertesi gün hapı gibi gebelikten korunma yöntemleri
• Düşük veya düşük riski yaşanan erken gebelikler
• Dış gebelik
• Rahim veya rahim ağzı kanseri gibi bazı genital kanser tipleri

Bu sorunlardan sizin yaşınızla en fazla ilgili olanlardan başlayıp daha nadir olanlara doğru araştırır, tanı koymaya çalışırız. Bunlardan bazıları çok ciddi değildir ve tedavisi kolaydır. Bazıları ise daha ciddi ve tedavisi zordur.

Adet düzensizliğinde tanı nasıl konur?

Öykü. Öncelikle adet düzensizliğinizin türü ve ne kadar sürdüğünü öğrenmemiz gerekir. Bunun için muayeneye gelmeden önce bir takvime her kanamalı gün işaretleyin ve bu takvim doktorunuza verin. Bunun için son zamanlarda yaygınlaşan cep telefonu uygulamalarını da kullanabilirsiniz.

Adet düzeninizi işaretlediğiniz bir takvimi muayeneye gelirken yanınızda getirmelisiniz

Muayene. Bilgilerin edinilmesinden sonra her zaman olduğu gibi muayene edilmeniz gerekir. Elbette muayene kadının durum ve şikayetlerine göre olacaktır. Örneğin bir bakirenin vajinal muayene olması gerekmez. Diğer yandan kanamalı olmanız vajinal muayene için engel değildir.

Ultrasonografi. Muayeneyi takiben muayene bulgularını destekleyici olarak ultrason muayenesi yapılır. Vajinal yoldan yapılan ultrasonografi, kanama nedenlerini saptamak için etkili bir yöntemdir. Bakire iseniz ultrason vajinal yoldan yapılamayacak, karından bakılacaktır. Vajinal ultrason için mesaneniz boş, karından ultrason (abdominal ultrason) için dolu olması gerekir.

Laboratuvar Testleri. Bunu takiben kanamanın ne kadar ciddi olduğunu saptamak için kan sayımı (hemogram), hormon düzeyleri, gebelik testi ve cinsel yolla bulaşan hastalık testleri gibi kan testleri uygulanır.

Adet düzensizliğinde tanı koydurucu testler nelerdir?

Yaşınız ve kanamanın özellikleri göz önünde bulundurularak bazı testler ile tanı kesinleştirilir.

Ultrason. Ses dalgalarının dokulardan yansıması prensibine göre organların ekranda canlı ve hareketli görüntülerinin oluşturulmasıdır.

Endometriyum Biyopsisi. Rahim iç tabakasından, mikroskopik inceleme için parça alınmasıdır. Probe küretaj adı da verilir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT – CT). X ışınları kullanılarak dokular tarafından emilen ışın miktarına göre organların yatay kesitler halinde görüntülerinin oluşturulmasıdır.

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI). Dokuya verilen radyo dalgalarının doku tarafından emilmesi ve geri verilen radyo dalgalarını kullanarak iç organların yatay, dikey veya çapraz kesitlerle görüntülerinin oluşturulması.

Histeroskopi. İnce, ışık yayan bir çubuğa yerleştirilmiş kameranın vajina ve rahim ağzı (serviks) geçilerek rahimin içine ilerletilmesi ile kanayan iç tabakanın doğrudan görülmesine dayalı bir yöntemdir.

Histerosalpingografi (HSG). Rahim içine röntgen ışınlarını geçirmeyen bir sıvı verilmesi ile çekilen grafilerde polip veya myom gibi rahim iç boşluğunda yer kaplayan oluşumlar görülebilir.

Adet düzensizliği tedavisinde kullanılan ilaçlar nelerdir?

Adet düzensizliklerinde, özellikle de şiddetli adet kanamalarında ilaç ile düzenleme denenebilir. Kullanılan ilaçlar şunlardır.

Doğum Kontrol Hapları. Doğum kontrol haplarında bulunan hormonlar adet kanamasının daha düzenli gelmesini sağlar. Aynı zamanda doğum kontrol hapları ile adet kanamasının miktarı da azalır.

Gonadotropin Salgılatıcı Hormon (GnRH) Agonistleri. Bu ilaçlar adet kanamalarını tamamen keser ve varsa myomların çapının küçülmesini sağlar.

Tranexamik asid. Şiddetli adet kanamasını azaltmak için kullanılan bir ilaçtır.

Nonsteroid antienflamatuar ilaçlar (NSAİİ). Sık kullandığınız ağrı kesiciler olarak bildiğiniz bu ilaçlar adet kanamasının azalması yanı sıra adet ağrılarını da azaltır.

Antibiyotikler. Enfeksiyon nedenli şiddetli kanamalarda uygulanan bir yöntemdir.

Pıhtılaşma Sağlayan İlaçlar. Pıhtılaşma sorunu yaşayanlarda kanın pıhtılaşmasını sağlayan ilaçlar kullanılır.

Adet düzensizliği tedavisi için uygulanan cerrahi işlemler nelerdir?

Şiddetli adet kanamasını azaltmada ilaçların işe yaramadığı durumlarda cerrahi tedaviler gerekli olabilir. Yaşa, doğurganlık durumu ve çocuk sahibi olma isteğine göre farklı cerrahi yöntemler tercih edilir.

Endometrial Ablazyon. Rahim iç tabakasının yakılarak tahrip edilmesidir. Adet kanamasını azaltır, hatta genellikle kesilmesini sağlar. Ablazyon sonrası gebelik olması beklenmez ve istenmez. Ancak nadiren ablazyon sonrası gebeliklere rastlanır. Ablazyon tedavisi sonrası gelişen gebeliklerde yaşamı tehlikeye sokan kanamalar da dahil, ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Endometrial ablazyon yapılmış ise menopoza girene kadar doğum kontrol hapı kullanmanız uygun olacaktır.

Uterin Arter Embolizasyonu. Myomların küçültülmesi için kullanılan bir yöntemdir. Rahime giden damarlar tıkanarak myomları büyüten kan dolaşımı kesilir.

Myomektomi. Myomdan kaynaklanan adet düzensizliklerinin tedavisinde myom çıkartılabilir.

Histerektomi. Diğer yöntemler ile tedavi edilemeyen kanama düzensizliklerinde rahimin çıkarılması işlemidir. Özellikle rahim kanseri gibi sorunlar olduğunda diğer tedavilerin hiç biri denenmeden rahim alınabilir. Rahimin alınmasından sonra adet kanamaları tamamen kesilir. Bir daha gebelik olamayacağını bilmelisiniz.

Op. Dr. Hakan KILAVUZ tarafından yazının hazırlanmasında internet sitesinden yararlanılmıştır.

The post Adet Düzensizliği appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Rahim iç tabakasını kaplayan ve her ay adet ile kanayarak dökülen hücrelerin rahim duvarının derinlerine doğru ilerlemesiyle rahim adenomyozisi oluşur. Adenomyozis, adet kanamasının şiddetli ve ağrılı olmasına neden olan bir hastalıktır. Adenomyozis hastalarında rahim normalden büyüktür.

Adenomyozis üreme çağındaki kadınların %20-%35’inde görülmektedir. Son yıllarda giderek artan sıklıkta görülen bir jinekolojik hastalık olmasına rağmen, tanı konması zordur.

Adenomyozis, rahimin başka hastalıkları ve özellikle de endometriozis ile birlikte görülür. Endometriozis ise az önce sözü geçen hücrelerin rahim dış yüzü veya rahim dışı başka organlarda bulunması durumudur.

Adenomyozisin belirtileri nelerdir?

Adenomyozis belirtileri;

• Adet kanamasının şiddetli olması
• Adet kanamalarının ağrılı olması
• Bel ağrısı

Sizde bu belirtiler varsa kadın hastalıkları ve doğum doktorunuza muayene olmalısınız.

Hangi testler yapılır?

Ne yazık ki tüm olgulara tanı koymamızı sağlayan mükemmel bir test yoktur. Ancak bu belirtilere neden olabilecek hastalıklar araştırılabilir. Tanıda MR ve ultrasonografi yararlı olabilir. Özellikle ultrasonda rahimin beklenenden büyük olması adenomyozis şüphesi oluşturur.

Gelişen teknoloji adenomyozisin girişimsel olmayan yöntemler olan transvaginal ultrasonografi (TVUSG) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile yüksek doğrulukla tanınmasına olanak vermiştir. Son çalışmalar her iki yöntemin de adenomyozis tanısında doğruluğunu benzer bulurken (ortalama %89) MRG’nin hassasiyeti TVUSG’ye oranla daha yüksektir. Ancak adenomyozis tanısının doğrulanmasında hangi görüntüleme yönteminin ve buna bağlı kriterin öncelikli kullanılması gerektiği konusunda bir fikir birliği bulunmamaktadır.

Adenomyozisin ultrason bulguları tanı öngörüsünü artırmıştır.

• Rahim şeklinin küresel ya da normal olması,
• Ön ve arka duvarların asimetrisi
• Kas tabakasında değişikliklerin varlığı: Beyaz adacıklar, iç tabaka kenarında tomurcuklar ve çizgiler, siyah boş alanlar, kas tabakası içi kistler, iç tabaka-kas tabakası geçişinde değişiklikler

Transvajinal ultrason, kabul edilebilir edilebilir, maliyeti düşük ve her jinekoloğun gözü haline gelmiş bir görüntüleme aracıdır. Ancak adenomyozis ve endometriozis gibi özellikli hastalıkların tanısı eğitim ve deneyim gerektirir. Adenomyozisin ultasonografik belirteçlerini bilmeyen kadın doğumcular ya tanı koyamaz ya da klinik şüphe ile daha maliyetli ve ulaşımı zor bir yöntem seçer. Andres ve arkadaşları Kasım 2018’de The Journal of Minimal İnvasive Gynecology dergisinde, adenomyozis tanısında vajinal ultrasonun etkili olduğunu ve ilk basamak görüntüleme yöntemi olarak ultrasonun kullanılması gerektiğini vurgulamaktadır.

Sonuç olarak; endometriozis şüphesiyle ultrasonografi yapılan her kadın adenomyozis açısından da incelenmelidir. Adenomyozis tanısında ultrasonografi, ulaşılabilirliği ve maliyeti açısından MR’den önce tercih edilmelidir.

Adenomyozis nasıl tedavi edilir?

Adenomyozisin kesin tedavisi rahimin tamamen alındığı histerektomi ameliyatıdır.

Şiddetli kanamayı azaltabilecek başka tedaviler de vardır.

• Hormonlu spiral. Progestin grubu hormon içeren spiraller belirtilerin azalmasını, hatta iyileşmesini sağlayabilir. Spiral, gebelikten korunmak için rahim içine yerleştirilen bir araçtır.
• Endometrial ablazyon. Rahim iç tabakasının elektrik kullanılarak yakılması ile kanamayı azaltan bir yöntemdir.
• Uterin arter embolizasyonu. Rahime giden damarların tıkanması ile adenomyozun beslenememesini sağlayan bir tedavidir. Özel uzmanlık gerektiren bu teknik çok az merkezde uygulanmaktadır.

Adenomyozise bağlı ağrının azaltılması

• İbuprofen gibi ağrı kesiciler
• Doğum kontrol hapları
• Yumurtalıkların hormon üretmesini durdurarak tıbbi olarak menopoza sokan leuprolide gibi ilaçlar

Gebe kalabilir miyim?

Gebelik planlıyorsanız histerektomi, endometrial ablazyon veya uterin arter ablazyonu olmanız mümkün değildir. Ağrı kesici gibi tedavi alternatifleri düşünülmelidir.

The post Adenomyozis appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Sebebi ne olursa olsun, bir yıl süre ile düzenli ve korunmasız cinsel ilişki sonunda gebe kalamamış olan çiftler (infertilite olarak tanımlanır) bazı testlerle kontrol edilmelidir. Spermiogram, hormon analizleri follikülometri, histerosalpingografi gibi testler ilk etapta yapılması gerekenlerdir.

Gebe kalmayı planlayan her hasta gibi infertilite hastalarında da folik asid kullanımına başlanmalıdır. Folik asid, hem sağlıklı bir bebeğin gelişimine katkıda bulunur, hem de düşüğe neden olabilen pıhtılaşma sorunlarını azaltır.

İnfertilite tedavisi uzun ve yıpratıcı bir süreçtir. Bu süreçte gerilimi (stres) azaltmak için aktiviteler ve hobiler edinmelisiniz.

İnfertilite (kısırlık) tetkikleri ve tedavisi paralel seyreder.

Semen Analizi (Spermiogram, Sperm Analizi)

Semen analizi, infertilite testleri arasında ilk sıralarda istenilen testler arasındadır.Halk arasında sıklıkla sperm ile semen kavramları karıştırılır. Boşalma sonucunda elde edilen sıvının adı semendir. Semen’in hacim olarak çoğunu, sperm denilen hareketli hücreler oluşturur. Semenin bir kısmını da semen sıvısı oluşturur.

Semen analizinin önemli bir parçası semen hacmidir. Bunu bir mililitre semendeki sperm sayısı, spermlerin hareketliliği ve görünümlerinin normal olup olmaması izler. Sperm hücrelerinin görünümü mikroskop altında incelenir. Sperm gürünümünü değerlendiren temel iki yöntem vardır. Bunlardan biri Kruger yöntemi, diğeri WHO kriterleridir. Kruger yöntemi ile değerlendirme sonucu tercih edilir.

Jinekolojik Muayene

Kadın infertilitesini değerlendirirken jinekolojik muayeneyi kesinlikle önemsemek gerekir. Jinekolojik muayene, vajinal ultrasonografi eşliğinde yapılır. Jinekolojik muayene ve vajinal ultrason bize, gebeliğin oluşması ve gelişmesi konusunda olası sorunlar hakkında bilgi verir.

Jinekolojik muayenede, yumurtalıklar ve rahim değerlendirilir. Yumurtalıklarda kist, rahimde myom, polip gibi sorunlar, gebelik şansını azaltabilir.

Rahim Filmi (HSG, Histerosalpingografi)

Histerosalpingografi, rahim içinde polip, rahim içine baskı yapan myom ve rahim şekil bozukluğunu bize gösterir.

Histeroskopi

Her infertilite hastasının histeroskopi olması gerekmez. Özellikle rahim filminde sorun saptanan hastalarda rahimin içine kamera ile bakılması ve rahim içindeki sorunların çözülmesi önem taşır.

Laparoskopi

Her infertilite hastasının laparoskopi olması da gerekli değildir. Özellikle rahimde şekil bozukluğu veya dışarıya doğru büyüyen myomu olan, yumurtalıklarında kisti olan olgularda laparoskopi ile değerlendirme ve tedavi uygulanır.

Hormon Analizi

İnfertilite hastalarında yumurtanın gelişimi ve yumurtlama üzerinde etkili başlıca hormonların uygun zamanda bakılması gerekir.

Adet kanamasının başlamasından itibaren ilk 3 gün içinde FSH (Follikül Stimülan Hormon – Yumurta Uyarıcı Hormon), LH (Lüteinizan Hormon – Yumurtlatıcı Hormon), E2 (Östradiol), AMH (Antimüllerian Hormon), PRL (Prolaktin – Süt Hormonu), TSH (Tiroid Stimülan Hormon – Tiroid Uyarıcı Hormon) bakılması uygun olur. Bu tetkikler bize, yumurtlama düzeni ve yumurta kapasitesi (rezervi) hakkında kapsamlı bilgi verir.

Bazal hormon düzeyleri, tedavide uygulanacak protokol konusunda da yol gösterici olacaktır.

Bulaşıcı Hastalıkların Araştırılması

Anne sağlığı üzerinde çok kötü etkiler yapmasa da bazı bulaşıcı hastalıklar anne karnındaki bebeğin gelişiminde ciddi sorunlara neden olabilir.

Bazı enfeksiyonlar antibiyotiklerle tedavi edebildiğimiz hastalıklardır. Örneğin toksoplazma enfeksiyonu ve frengi (sifilis) antibiyotik kullanılarak tedavi edilebilir. Belirti vermeyen bu hastalıklara, kan testleri ile tanı konur.

Diğer bazı enfeksiyonlar ise tedavi edemediğimiz halde infertilite tedavisine başlamadan önce iyileşmesi beklenebilir. Bu hastalıklar arasında en iyi bilineni CMV enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon da belirti vermediğinden ancak kan testleri ile tanı konup iyileşmesi beklenebilir.

Bazı enfeksiyonlara karşı zaten aşılıyızdır. Aşı yapılmamış veya aşısı tutmamış olanlarda aşı yapılabilir. Örneğin rubella (kızamıkçık) bu tip bir enfeksiyondur. Kızamıkçık enfeksiyonunu geçirmekte olan birinde infertilite tedavisi yapılmaz. Kızamıkçık bağışıklığı bulunmayan birinde de aşı yapılıp aşı sonrası tedaviye başlamak için en az 3 ay beklenmelidir.

Bazı bulaşıcı hastalıklarda ise tedavi olmadığı ve kendiliğinden iyileşme gerçekleşmediği halde doğum sonrası bebeğe bulaşmanın önlenmesi için bebeğin ayrılması gerekli olabilir. Özellikle, hepatit türleri ve AIDS bu grup enfeksiyonlardır.

Genetik Testler ve Bağışıklık Testleri

Özellikle tekrarlayan gebelik kaybı veya tekrarlayan tüpbebek başarısızlığı olan kadınlarda anne ve baba adaylarının karyotipleri (kromozom yapıları) ve anne adayının pıhtılaşma testleri yapılmalıdır. Bu olgularda anne adayının bağışıklık sistemi de gebeliğin başarılı bir şekilde yerleşip büyümesini önlüyor olabilir. Bu nedenle bağışıklık testleri de uygulanması gerekenler arasında yer alır.

The post İnfertilite Hastasında Yapılacak Testler appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Erken gebelikte vajinal kanama olduğunda ultrason ile gebeliğin düşükle sonuçlanmış olup olmadığı ve bebeğin canlı olup olmadığı görülebilir.

Bebeğin kalp atışları 2 hafta gecikme sonrasında gözlenebilir. 3 hafta gecikmeden sonra her sağlıklı gebelikte kalp atışı izlenir. Kalp atışları izlenen vajinal kanamalı bir gebede gebeliğin %95 olasılıkla düşük olmadan devam edeceği söylenebilir.

Vajinal kanama olduğunda bebek zaten kaybedilmiş olabilir, boş gebelik olabilir. Her iki durumun da ultrason ile tanısı konabilir. Boş gebelikte kese içinde yolk kesesi yoktur, kaybedilmiş gebelikte kalp atışı izlenemez.

Gebelik haftası ile bebeğin kalp atış sayısında değişiklikler olur. Bu değişiklikler erken gebelik haftalarında daha fazladır. 2 hafta gecikme sonrasında erken saptanan kalp atış sayısı oldukça yavaştır. Dakikada ortalama 90-110 atım izlenir. İki hafta sonra kalp atış sayısı dakikada ortalama 140-170 arasına çıkar. Erken gebelik haftalarında kalp atım sayısının düşük olması gebeliğin düşükle sonuçlanacağını düşündürebilirse de bu çok şüpheli bir belirtidir. Bu tip bir belirtinin tedavi edilmesi veya gebelikle ilgili fikirleri değiştirmesine gerek yoktur.

Erken gebelik haftalarında vajinal kanama saptandığında dış gebelik ve mol gebelik (üzüm gebeliği) olasılıkları da dikkate alınır. Bu olasılıklar da ultrason muayenesi ile ekarte edilebilir.

https://izmirkarsiyakakadindogummerkezi.com/gebelikte-vajinal-kanamada-ultrason/

The post Gebelikte Vajinal Kanamada Ultrason appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Vajinal Ultrason

Sonohisterografi (Salin İnfüzyon Sonografisi)

Histerosalpingografi

Histeroskopi

The post İnfertilitede Rahimin Değerlendirilmesi appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.