Rahim iç tabakasını kaplayan ve her ay adet ile kanayarak dökülen hücrelerin rahim duvarının derinlerine doğru ilerlemesiyle rahim adenomyozisi oluşur. Adenomyozis, adet kanamasının şiddetli ve ağrılı olmasına neden olan bir hastalıktır. Adenomyozis hastalarında rahim normalden büyüktür.
Adenomyozis üreme çağındaki kadınların %20-%35’inde görülmektedir. Son yıllarda giderek artan sıklıkta görülen bir jinekolojik hastalık olmasına rağmen, tanı konması zordur.
Adenomyozis, rahimin başka hastalıkları ve özellikle de endometriozis ile birlikte görülür. Endometriozis ise az önce sözü geçen hücrelerin rahim dış yüzü veya rahim dışı başka organlarda bulunması durumudur.
Adenomyozisin belirtileri nelerdir?
Adenomyozis belirtileri;
- Adet kanamasının şiddetli olması
- Adet kanamalarının ağrılı olması
- Bel ağrısı
Sizde bu belirtiler varsa kadın hastalıkları ve doğum doktorunuza muayene olmalısınız.
Hangi testler yapılır?
Ne yazık ki tüm olgulara tanı koymamızı sağlayan mükemmel bir test yoktur. Ancak bu belirtilere neden olabilecek hastalıklar araştırılabilir. Tanıda MR ve ultrasonografi yararlı olabilir. Özellikle ultrasonda rahimin beklenenden büyük olması adenomyozis şüphesi oluşturur.
Gelişen teknoloji adenomyozisin girişimsel olmayan yöntemler olan transvaginal ultrasonografi (TVUSG) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile yüksek doğrulukla tanınmasına olanak vermiştir. Son çalışmalar her iki yöntemin de adenomyozis tanısında doğruluğunu benzer bulurken (ortalama %89) MRG’nin hassasiyeti TVUSG’ye oranla daha yüksektir. Ancak adenomyozis tanısının doğrulanmasında hangi görüntüleme yönteminin ve buna bağlı kriterin öncelikli kullanılması gerektiği konusunda bir fikir birliği bulunmamaktadır.
Adenomyozisin ultrason bulguları tanı öngörüsünü artırmıştır.
- Rahim şeklinin küresel ya da normal olması,
- Ön ve arka duvarların asimetrisi
- Kas tabakasında değişikliklerin varlığı: Beyaz adacıklar, iç tabaka kenarında tomurcuklar ve çizgiler, siyah boş alanlar, kas tabakası içi kistler, iç tabaka-kas tabakası geçişinde değişiklikler
Transvajinal ultrason, kabul edilebilir edilebilir, maliyeti düşük ve her jinekoloğun gözü haline gelmiş bir görüntüleme aracıdır. Ancak adenomyozis ve endometriozis gibi özellikli hastalıkların tanısı eğitim ve deneyim gerektirir. Adenomyozisin ultasonografik belirteçlerini bilmeyen kadın doğumcular ya tanı koyamaz ya da klinik şüphe ile daha maliyetli ve ulaşımı zor bir yöntem seçer. Andres ve arkadaşları Kasım 2018’de The Journal of Minimal İnvasive Gynecology dergisinde, adenomyozis tanısında vajinal ultrasonun etkili olduğunu ve ilk basamak görüntüleme yöntemi olarak ultrasonun kullanılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Sonuç olarak; endometriozis şüphesiyle ultrasonografi yapılan her kadın adenomyozis açısından da incelenmelidir. Adenomyozis tanısında ultrasonografi, ulaşılabilirliği ve maliyeti açısından MR’den önce tercih edilmelidir.
Adenomyozis nasıl tedavi edilir?
Adenomyozisin kesin tedavisi rahimin tamamen alındığı histerektomi ameliyatıdır.
Şiddetli kanamayı azaltabilecek başka tedaviler de vardır.
- Hormonlu spiral. Progestin grubu hormon içeren spiraller belirtilerin azalmasını, hatta iyileşmesini sağlayabilir. Spiral, gebelikten korunmak için rahim içine yerleştirilen bir araçtır.
- Endometrial ablazyon. Rahim iç tabakasının elektrik kullanılarak yakılması ile kanamayı azaltan bir yöntemdir.
- Uterin arter embolizasyonu. Rahime giden damarların tıkanması ile adenomyozun beslenememesini sağlayan bir tedavidir. Özel uzmanlık gerektiren bu teknik çok az merkezde uygulanmaktadır.
Adenomyozise bağlı ağrının azaltılması
- İbuprofen gibi ağrı kesiciler
- Doğum kontrol hapları
- Yumurtalıkların hormon üretmesini durdurarak tıbbi olarak menopoza sokan leuprolide gibi ilaçlar
Gebe kalabilir miyim?
Gebelik planlıyorsanız histerektomi, endometrial ablazyon veya uterin arter ablazyonu olmanız mümkün değildir. Ağrı kesici gibi tedavi alternatifleri düşünülmelidir.
