Endometrial Hiperplazi Nedir
Endometrial hiperplazi rahim duvarının (endometrium) normalden fazla kalınlaşmasıdır. Bu durum kanser olduğunuz anlamına gelmez ancak tedavi edilmezse kansere neden olabilir.
Normal Adet Döngüsünde Rahim İç Tabakasında Neler Olur
Adet döngüsü boyunca rahim iç tabakası hormonlara bağlı değişiklikler gösterir. Adet kanaması ile birlikte yumurtalıklarda büyümeye başlayan yumurtalardan östrojen hormonu salgılanır. Östrojen, rahim iç tabakasını kalınlaştırıp geliştirerek (proliferasyon fazı) olası bir gebeliğe hazırlar. Büyüyen yumurtalardan biri adet kanamasının başlamasından 14 gün sonra yumurtlanır (ovulasyon). Atılan yumurtanın kalıntısından (korpus luteum), progesteron hormonu salgılanır. Bu hormon, rahim iç tabakasını döllenmiş bir yumurtanın yerleşip büyümesine izin verecek şekilde olgunlaştırır (sekresyon fazı). Gebelik oluşmadığı taktirde östrojen ve progesteron hormonları azalır. Bu azalmanın tetiklediği adet kanaması (menstrüasyon) ile, kalınlaşan rahim iç tabakası dökülür. Rahim iç tabakasının tamamen dökülmesi ile bu döngü (menstrüel siklus) tekrar başlar.
Neden Endometrial Hiperplazi Olur
Progesteron hormonu ile karşılanmamış uzun süreli östrojen hormonu etkisi endometrial hiperplaziye neden olur. Yumurtlamanın gerçekleşemediği durumarda progesteron hormonu salgılanamaz. Uzun süre östrojen hormonu etkisi altında kalan ve tam dökülemeyen rahim iç tabakası aşırı kalınlaşır. Bu süreçte fazlaca çoğalan rahim iç tabakası hücrelerinde yapısal bozulmalar başlar. Bu bozulmalara endometrial hiperplazi denir. Endometrial hiperplazi tedavi edilmediği taktirde endometrium kanseri oluşturabilir.
Kimlerde Endometrial Hiperplazi Olur
Bazı kadınlar hiperplazi için yüksek risk taşırlar.
- Menopoz. Adet kanamalarının kesilip artık adet olunmayan yaşlara geçiş dönemi menopoz olarak adlandırılır. Bu dönemde yumurtlamaların olamamasına bağlı olarak adet düzeni bozulur. Yumurtlama olmadığından östrojen salgılanır ama progesteron salgılanamaz.
- Progesteronla karşılanmamış uzun süreli östrojen veya östrojen benzeri ilaç kullanımı
- Polikistik over sendromu gibi yumurtlamanın olamadığı adet düzensizlikleri.
- Şişmanlık
Endometrial Hiperpazi İçin Risk Faktörleri Nelerdir
- İleri yaş. 35 yaş üzeri
- Hiç gebe kalmamış olmak.
- Menopoz yaşının gecikmiş olması
- Adet kanamalarının çok erken yaşlarda başlamış olması
- Bazı hastalıklar. Şeker hastalığı (diyabetes mellitus), polikistik over sendromu (PCOS), safra kesesi hastalıkları, tiroid hastalıkları
- Obezite
- Sigara
- Ailede yumurtalık, kalın barsak (kolon) veya rahim kanseri olması
Endometrial Hiperplazi Tipleri Nelerdir
Endometrial hiperplazi öncelikle basit ve kompleks olarak ikiye ayrılır. Hücrelerde atipi kriterleri denilen yapısal bozulmalara göre de atipili ve atipisiz olmak üzere ikiye ayrılır. Bu iki sınıflama kullanılarak endometrial hiperplaziler de dört gruba ayrılır.
- Basit atipisiz endometrial hiperplazi
- Kompleks atipisiz endometrial hiperplazi
- Basit atipili endometrial hiperplazi
- Kompleks atipili endometrial hiperplazi
Endometrial Hiperplazinin Belirti ve Bulguları Nelerdir
Hiperplazinin en sık görülen belirtisi düzensiz vajinal kanamadır (adet düzensizliği). Şu adet düzensizliği tiplerinden herhangi biri varsa endometrial hiperplazi açısından değerlendirmenizi gerekir.
- Şiddetli veya uzun süren kanama. Adet kanamasının her zamankinden daha fazla olması veya uzun sürmesi
- Sık adet kanaması. Adet döngüsünün 21 günden daha kısa olması. Adet döngüsü, bir adet kanamasının başlamasından diğerinin başlamasına kadar geçen süredir.
- Menopoz sonrasında kanama olması
Tanı Nasıl Konur
Adet düzensizliklerinin pek çok nedeni olabilir. Adet düzensizliğiniz var ve 35 yaş üzerinde iseniz veya 35 yaş altında olduğunuz halde ilaçlarla adet kanamanız düzene sokulamıyor ise endometrial hiperplazi veya endometrium kanseri açısından tetkik edilmeniz gerekir.
- Transvajinal Ultrasonografi. Öncelikle transvajinal ultrason ile rahim iç tabakası kalınlığınız ölçülür. Bunun için prob adı verilen küçük bir cihaz vajina içine itilir. Bu cihaz ile verilen ve kulağın duyamayacağı kadar tiz ses dalgaraları verilip yankılanan dalgalar ile rahim ve yumurtalıkların görüntüsü oluşturulur. Rahim iç tabakasının beklenenden daha kalın olması, endometrial hiperplazi olabileceğini gösterir.
- Dilatasyon ve Küretaj (Endometrial Biyopsi). Endometrium kanseri olasılığını ortadan kaldırmanın tek yolu biyopsi yapılmasıdır.
- Histeroskopi. Endometrium biyopsisinin görerek yapılmasını sağlayan yöntemdir.
Endometrial Hiperplazi Tedavisinde kullanılan Yöntemler Nelerdir
Endometrial hiperplazi genellikle ilaç (progestin) ile tedavi edilebilen bir hastalıktır. Progestinler, ağızdan hap olarak, vajinal fitil ile, iğne ile veya rahim içi araç (hormonlu spiral) ile verilebilir. Tedavinin dozu ve uzunluğu yaşınıza ve hiperplazinin türüne göre değişebilir. Tedavi ile adet kanaması gibi kanamaların olması beklenir.
Tedavi sonunda tekrar endometrial biyopsi gerekebilir, eğer problem devam ediyorsa diğer tedavi seçeneklerine (diğer ilaçlar veya cerrahi) geçilebilir.
Kompleks ve özellikle de atipili endometrial hiperplazilerde kanser riski yüksektir. Özellikle çocuk isteğiniz yoksa bu tür hiperplazilerde rahmin alınması (histerektomi) yapılması uygun olur.
Endometrial hiperplaziyi Önlemek İçin Neler Yapılabilir
- Menopoz döneminde östrojen içeren ilaç kullanıyorsanız progesteron eklenmesi endometrial hiperplazi ve kanser riskini azaltır.
- Adet düzensizliğiniz varsa doğum kontrol hapları veya düzenleme maksatlı progesteron kullanmanız riskinizi azaltacaktır.
- Eğer kilo fazlalığınız varsa kilo vermeniz iyi olur. Obezite, endometrial hiperplazi ve endometrium kanseri riskini artırır.
Op. Dr. Hakan KILAVUZ tarafından yazının hazırlanmasında 
internet sitesinden yararlanılmıştır.
