Tüpbebek öncesi hazırlık, başarı şansını en az tüpbebek uygulaması kadar etkiler.
Yumurtalık kapasitesinin belirlenmesi, yumurtlama ilaçlarına yanıtı öngörmek için önerilir. Yumurtalık kapasitesi düşük olanlarda yumurtlama ilaçları ile daha az yumurta geliştirilebilir. Yumurta kapasitesini belirlemek için pek çok testten bahsedilmiş olmakla birlikte en önemi faktör anne adayının yaşıdır. 35 yaş üzerinde gebelik oranlarında ciddi bir düşme yaşanır. Adet kanamanızın başlamasından itibaren ilk 3 gün, yumurta rezervini (kapasitesi) belirlemek için en ideal günlerdir.
Yumurta Kapasitesinin Belirlenmesi
Rahim içinde yer kaplayıp embriyonun yerleşmesini önleyebilecek myom, polip veya septum gibi oluşumlar önceden belirlenmeli ve tedavi edilmelidir. Yumurtalık kanalının önceden geçirilmiş enfeksiyonlar ve yapışıklıklara bağlı su ile dolu olmasına hidrosalpinks denir. Hidrosalpinks olması, tüpbebek başarısını olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle hidrosalpinksli tüpler tüpbebek uygulaması öncesi alınabilir. Hidrosalpinks ve rahim içi yer kaplayan oluşumların saptanması için HSG (histerosalpingografi) yapılabilir.
Sperm Sayımı. Tüpbebek öncesi semen analizi yapılması kaçınılmazdır. Tüpbebek uygulaması sırasında sperm gerekli olduğundan spermlerin sağlıklı olması da kaçınılmazdır. Aslında çok az sayıda sperm bile tüpbebek yapmak için yeterlidir. Ancak sperm durumu önceden bilinerek hiç spermi olmayan kişilerde testis biyopsisi, veya çok az sayıda spermi olanlarda mikroenjeksiyon önceden planlanır.
Sperm elde etmek için yapılan biyopsiler
- MESA. Mikroepididimal sperm aspirasyonu. Vas defferens yokluğu veya vazektomi sonrası uygulanabilir.
- PESA. Perkutan epididimal sperm aspirasyonu
- TESE. Testiküler sperm ekstraksiyonu. Doğrudan testisten biyopsi ile sperm alınır.
AKŞ: Açlık kan şekeri. Aç karna verilmesi gerekir.
Karaciğer fonksiyon testleri (SGOT, SGPT): Karaciğer ile ilgili hastalıkların tetkik edilmesi için yapılır. Çok tok olmamak kaydıyla kan verilerek yapılır.
Kanama-pıhtılaşma sistemi ile ilgili tetkikler (APTT): Gerek yapılacak uygulama sırasında kanama riskini belirlemek, gerekse oluşan gebeliğin plasental beslenmesi hakkında sorun olmadığını saptamak için yapılır.
Kan grubu: Her insanın kan grubunu bilmesi gereklidir. Özellikle tıbbi işlem yapılacak veya cerrahi müdahale geçirecek kişilerde kan verilmesi gerekliliği ortaya çıkabileceğinden kan grubu bilinmelidir. Diğer yandan gebelik planlayan bir çiftte kan uyuşamazlıklarının önceden bilinmesi için kan grubu bilinmelidir.
Kan sayımı (Hemogram): Kansızlık, kansızlığın tipleri, bağışıklık sistemi, enfeksiyonlar ve diğer kan hücreleri hakkında bilgi verir.
Tiroid fonksiyon testleri (Serbest T3, serbest T4 ve TSH): Tiroid fonksiyonları yumurta gelişimini ve gebelik oluşumunu doğrudan etkilediği gibi gebelik sırasında tiroid fonksiyonlarının bozuk olması bebeğin gelişimi üzerinde sorunlar oluşmasına neden olabilir.
Hormon profili: E2 (östradiol), FSH (follikül uyarıcı hormon), LH (luteinize edici hormon), total testosteron (her zaman bakılması gerekmez), DHEAS (dihidro epi androsteron sülfat, her zaman bakılması gerekmez) progesteron (yumurtlamadan 1 hafta sonra bakılır)
Süt hormonu (PRL): Prolaktin, doğumdan sonra süt üretiminin sağlanması için hipofiz bezinden salgılanan bir hormondur. Süt veren hanımlarda yüksek olduğu için yumurta üretimi yavaşlar. Halk arasında doğumdan kısa süre sonra gebelik olmayacağı ve bunun süt koruması şeklinde ifade edilmesinin nedeni bu hormondur. Çok mükemmel bir gebelikten korunma yöntemi olmasa da prolaktin yükselmeleri yumurta gelişimini bozabildiğinden bakılması gereklidir.
Bulaşıcı Hastalık Testleri
Anne ve baba adayı için ayrı ayrı istenir. Genellikle baba adayı için HCV, HIV ve HBsAg bakılması yeterlidir.
AIDS testi (HIV duo): HIV bulaşma yolları arasında kan nakli, kan ürünleri ile temas, doğumda bebeğe bulaşma ve cinsel ilişki bulunur. HIV taıyan bir biyerin geçirdiği cerrahi müdahale sırasında müdahaleyi yapan ekip dahil çevresine enfeksiyonu bulaştırma riski bulunur. Doğum sırasında bebeğin de enfekte doğma riski olduğundan tüm gebelik ve tüp bebek planlayanlarda bakılması yerinde olacaktır.
Hepatit (HBsAg, Anti HCV ab): Hepatitin C ve B tipleri de kan ve kan ürünleri ile temas sonucunda bulaşabileceği gibi doğum sırasında doğan bebeğe de bulaşabilir. Bu yüzden gebelik planlayan ve tüp bebek uygulanacak tüm bireylerde bakılması gerekli tetkiklerdir.
Gebelikte geçirilmesi riskli enfeksiyonlar (CMV IgG, Toxoplazma IgG, IgM, Rubella IgG, VDRL): Sitomegalovirüs, toksoplazma ve kızamıkçık enfeksiyonları insanlarda belirtisiz veya silik belirtilerle geçer. Bu yüzden çoğunlukla dikkat çekici değildir. Ancak gebelik sırasında geçirildiklerinde bebekte ciddi problemlere neden olabilir. Bu yüzden gebelik planlayan ve tüp bebek tedavisi yapılacak kişilerde bakılması önerilen testler arasındadır.
Erkek için: Anti HIV ab, Anti HCV ab, HBsAg
