Gebeliklerin yaklaşık yarısı istenmeyen dönemde ortaya çıktığı için, etkin gebelikten korunma yöntemleri kullanılmasının ve aile planlamasının ne kadar önemli olduğunu görebiliriz.

Aile planlamasının asıl amacı kadın sağlığını korumaktır. Erken yaşta, ileri yaşta ve sık aralıklarla gebeliklerin, anne ve bebeğin sağlığı için riskli olduğunu söylemek için sanırım doktor olmak gerekmez.

Burada kadında kanalların bağlanmasıyla ilgili bazı bilimsel gerçekleri vurgulamakta yarar var. Kanalları bağlanan kadınların yumurtalıklarına dokunulmaz. Kadınların hormonları fonksiyon görmektedir, adet görmeye devam ederler, menapoza girmezler. Ayrıca kanalları bağlanan bir kadında yaşam boyu yetmişte bir olan yumurtalık kanseri riski %40 oranda azalır. Genetik olarak riski fazla olan kadınlarda (BRCA mutasyonu taşıyıcılarında) yumurtalık kanseri riski daha da (%60) azalmaktadır.

Doğum kontrol haplarının, gebelikten koruyucu etkilerine ek yararlı etkileri de var. Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda yumurtalık, rahim içi ve kalın barsak kanseri riski azalır, yumurtalık kisti, iç üreme organları enfeksiyonu ve dış gebelik nedeniyle oluşabilecek kısırlık riski azalır, adet sancısı, adet düzensizliği ve tüylenme tedavisinde kullanılır.

Buna rağmen doğum kontrol hapı kullanma oranı ülkemizde, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin çoğunun çok altındadır. Nüfusumuz  %0.15 hızı ile artıyor. Geçmişteki yüksek doğurganlık nedeni ile halen büyük bir “genç nüfusumuz” mevcut. Yaşlı nüfusumuz ancak 2030 yılında % 13.6’ya ulaşacak 2050 yılında % 17.3 olacaktır. Yani bu günden “nüfus yaşlanıyor kaygısı” haklı değildir.

İstemeyenlerde gebelik, olabildiğince hasarsız yöntemlerle sonlandırılmalıdır. Tıbbi düşük, gebeliğini sonlandırmak isteyen bir kadın için, güvenli bir seçenektir.

Türkiye’de sağlıksız koşullarda yapılan düşüklerin anne ölümlerine neden olmasının önüne geçmek amacı ile  kürtaj, 10. haftaya dek yasallaştırılmıştır. Bu yasa ile getirilen diğer önlemlerle, doğum kontrol yöntemlerinin kullanımı da hızla artmıştır. Bu sayede kürtajların anne ölümlerinin içindeki payının  %2’lere kadar düşmüştür.

Herhangi bir kadının yaşamının herhangi bir döneminde istenmeyen gebelikle karşılaşma riski ülkemizde üçte bir civarındadır. Etkin korunma yöntemlerini doğru ve düzenli kullananlarda bile istenmeyen gebeliklerle karşılaşılabilir.

Kadın sağlığı düzeyi daha iyiye gidiyor. Toplum, hem Aile Planlaması hizmetlerini hem de düşük hizmetlerini talep ediyor.

• Gebelik kürtajı: İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması ülkemizde yasal bir uygulamadır. Son adetinizin başlangıç tarihinden itibaren 10 hafta içinde gebelik sonlandırılabilir. Gebeliğin sonlandırılabilmesi için 18 yaşının altında ve bekar olan bir hanımın velisinin, evli olan bir hanımın eşinin de izni gereklidir. Bekar ve 18 yaş üzerinde bir hanımın kendi izni gebelik kürtajı için yeterlidir. Gebelik kürtajının sağlıklı koşullarda yapılması ileriki gebeliklerinizin sağlığı için çok önem taşır. Kliniğimizde gebelik kürtajı anestezi uzmanı tarafından damardan yapılan bir enjeksiyon ile genel anestezi altında kadın hastalıkları ve doğum uzmanımız tarafından yapılmaktadır.
• Spiral takılması: Çağımızın doğum kontrol yöntemleri arasında spiral önemli bir yer tutmaktadır. Spiral adetli iken takılır, takılmasından sonra yılda bir kez kontrol edilir. Kişi için uygun spiralin, kurallara uygun olarak takılması, kanama düzensizlikleri ve ağrı olması riskini en az düzeye indirir. Kliniğimizde spiral, rahim ağzına bölgesel anestezi uygulaması ile kadın hastalıkları ve doğum uzmanımız tarafından takılmaktadır.
• Doğum kontrol hapları: Doğum kontrol yöntemleri arasında doğum kontrolü dışındaki yararları ile de ön plana çıkan bir yöntemdir. Kişi için uygun doğum kontrol hapının seçilmesi, hapların yan etkilerini en az düzeye indirecektir. Bunu sağlamak için vajinal ultrasınıgrafi ile rahim ve yumurtalıkların incelenmesi, muayene ve gereğinde hormon analizleri yapılmalıdır. Kliniğimizde aile planlaması hizmetleri kadın hastalıkları ve doğum ünitesinde gerçekleştirilmektedir.
• Enjektabl doğum kontrol ilaçları: Enjektabl doğum kontrol ilaçları adet düzensizliği riskini çok artırdığından özenle seçilmesi gereken yöntemlerdir. Bunun için risk grubunda olan hastalar doğru belirlenmeli ve uygun hastalara yöntem başlanmalıdır.

The post Doğum Kontrolünün Önemi appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Acil kontrasepsiyon, korunmasız cinsel ilişkiden sonra hamilelik riskini azaltmanın bir yoludur. Başlamış olan hamileliği sonlandırmaz. “Kontrasepsiyon” doğum kontrolü anlamına gelir. Acil kontrasepsiyon, bir doğum kontrol yöntemi değildir. Zor durumda acil kullanım için tasarlanmıştır.

Acil kontrasepsiyon hangi durumlarda kullanılır?

Aşağıdaki durumlarda acil kontrasepsiyona başvurabilirsiniz:

• Son beş gün içinde (120 saat) herhangi bir zamanda korunmasız vajinal cinsel ilişkiye girdiyseniz.
• Son beş gün içinde (120 saat) doğum kontrol yönteminizi yanlış kullandınız veya yöntemin başarısız olabileceğini düşünüyorsanız. Bir doğum kontrol yönteminin başarısız olmasının nedenleri şunlardır:
  • Prezervatifin yırtılması, kayması veya tüm cinsel temas süresi boyunca kullanılmaması.
  • Doğum kontrol haplarının iki veya daha fazla gün üst üste unutulması.
  • Sadece progestin içeren doğum kontrol haplarının (mini hap) üç saatten fazla geç alınması.
  • Depo-medroksiprogesteron asetat (Depo-Provera) enjeksiyonlarının iki haftadan fazla gecikmesi.
  • Diyafram veya servikal başlığın kayma, yırtılma veya çok erken çıkarılması.
  • Doğum kontrol cilt yamasının düşmesi, erken çıkarılması veya geç takılması.
  • Doğum kontrol vajinal halkasının düşmesi, erken çıkarılması veya geç takılması.
  • Partnerinizin zamanında geri çekilememesi ve vajinanızın içine veya cinsel organlarınıza boşalması.
  • Sperm öldürücü (sperm öldürücü) ilacın cinsel ilişkiden önce erimemiş olması.
  • Ritim yöntemi kullanırken adet döngünüzde güvenli zamanı bulmada hata yapıp doğurganlık döneminiz sırasında (gebe kalma olasılığının daha yüksek olduğu günler) cinsel ilişkide bulunmanız.
  • Rahim içi aracın (RİA) düşme veya kayması.
• Acil kontrasepsiyon, cinsel saldırı (kişinin iradesi dışında korunmasız cinsel ilişkiye zorlandığı durumlar) halinde de kullanılabilir.

Acil kontrasepsiyon güvenli midir?

Acil kontrasepsiyon türlerinin çoğu güvenlidir. RİA’lar pek çok kimse tarafından kullanılabilir. Acil kontrasepsiyonda kullanılan hormonal haplar, hormonal doğum kontrol yöntemlerinde (doğum kontrol hapları, cilt yamaları, vajinal halkalar ve bazı RİA’lar) bulunan hormonların benzeridir. Bu hormonlar yıllardır güvenle kullanılmaktadır.

Östrojen içeren hormonal doğum kontrol yöntemini kontrasepsiyon için kullanamayan kişiler (örneğin, sigara içenler veya kalp krizi, felç, pıhtılaşma bozuklukları, migren baş ağrıları veya karaciğer hastalığı öyküsü olanlar veya emzirenler) sadece bir gün alındığı için acil kontrasepsiyon kullanabilir.

Bakırlı RİA ve ulipristal asetat içeren bir haplar hormon içermez.

Acil gebelik önleyici nasıl çalışır?

Acil gebelik önleyici kullanmak kürtaj olma riskinizi azaltır. Kürtaj, var olan bir hamileliği sonlandırmak için yapılırken acil gebelik önleyici ise hamileliğin oluşumunu önler. Etkili olması adına acil gebelik önleyici korunmadan girilen cinsel ilişkiden hemen sonra kullanılmalıdır.

Acil kontrasepsiyonun gebeliği nasıl önlediği net değildir. Ancak adet döngünüzün neresinde olduğunuza bağlı olarak farklı etki mekanizmaları olabilir. Ayrıca, etki mekanizması, kullandığınız acil kontrasepsiyon yöntemine de bağlıdır. Çoğu zaman, acil kontrasepsiyon, bir yumurtanın sperm tarafından döllenme şansını azaltır. Rahim içi araçlar (RİA) ve ulipristal asetat, döllenmiş bir yumurtanın tahim içine yerleşme ve hamileliğin başlama şansını da azaltabilir.

Acil kontrasepsiyon, hamilelik oluştuktan sonra işe yaramaz. Başka bir deyişle, döllenmiş ve rahme yerleşmiş yumurta, acil kontrasepsiyon ile engellenemez. Acil kontrasepsiyon, ilaç kürtajı (bazen “kürtaj hapı” olarak adlandırılır) ile aynı şey değildir.

En etkili acil gebelik önleyici çeşidi nedir?

Bakırlı rahim içi araç en etkili acil gebelik önleyici çeşididir. Yönlendirildiği şekliyle alındığında ulipristal de etkili acil gebelik önleyici hap çeşididir, arkasından sadece progestin içeren hap çeşidi gelir. Karma hormonal acil gebelik önleyici haplar hamileliği önlemede sadece progestin içeren haplar kadar etkili değildir.

İhtiyacım olmasa da ertesi gün hapı satın almalı mıyım?

Ertesi gün hapları hapları reçetesiz satılsa, bulmak her zaman kolay değildir. Şimdi ihtiyacınız olmasa bile evde tutmak için bir tane satın alabilirsiniz.

The post Acil Gebelik Önleme appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Doğum kontrolü nedir?

Doğum kontrolü, hamileliği önlemenin yollarını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Doğum kontrolü için başka bir kelime kontrasepsiyondur.

Farklı doğum kontrol türleri arasında ilaçlar, cihazlar ve işlemler bulunur. Bazı yöntemlerin her cinsel temasta kullanılması gerekir. Bazıları ise gebeliği uzun süre önleyebilir. Bazı yöntemler doktor tarafından reçete edilir, bazıları ise reçetesiz alınabilir.

Hangi doğum kontrol yöntemini seçmeliyim?

Birçok farklı doğum kontrol yöntemi olduğu için karar vermek çok kolay değildir. Bu, kişisel bir karardır. Doğru yöntemi seçmeniz için doktorunuz sizi yönlendirir.

En iyi yöntem, uzu süre kullanabileceğiniz, siz ve eşiniz tarafından kabul edilebilir bulunan ve yan etkileri sizi rahatsız etmeyecek yöntemdir.

Karar verirken şunları göz önünde bulunduracağınız faktörler.

• Gebeliği ne kadar iyi önler. Hiçbir doğum kontrolü tam güvenilir değildir. Ancak bazıları hamileliği diğerlerinden daha iyi önler.
• Ne sıklıkla kullanmanız gerekiyor. Örneğin, doğum kontrol hapı almayı seçerseniz, bunları her gün almalısınız. Sadece cinsel temas sırasında kullandığınız prezervatif gibi başka yöntemer de vardır.
• Ne kadar kolay elde edilir. Bazı doğum kontrol yöntemleri için doktorunuzu görmeniz gerekir. Bazıları ise eczaneden veya aile sağlığı merkezinden alınabilir.
• Kullanımı kolay mı. Her cinsel ilişki sırasında korunma yöntemini düşünüp kullanmanız gerekir mi? Peki gerekli ise anımsayabilir misiniz?
• Gebeliği önlemenin yanı sıra faydaları olup olmadığı. Örneğin, bazı doğum kontrol yöntemleri, adetlerinizi daha hafif ve daha düzenli hale getirmeye veya adet ağrılarını azaltmaya yardımcı olur.
• Yan etkileri veya dezavantajları.
• Adet kanamasının miktarına etkisi. Doğum kontrol hapları gibi bazı yöntemler adet kanamasını azaltır, bakırlı spiral artırırken hormonlu spiral ile uzunca bir süre hiç adet olmazsınız.
• Ne kadara mal olur. 
• İleride hamile kalmayı planlıyor musunuz. Bazı doğum kontrol yöntemleri kalıcıdır, yani hamile kalmanızı ömür boyu engeller. Diğer doğum kontrol yöntemleri, hamileliği yalnızca sınırlı bir süre için önler. Bu süreden sonra hala hamile kalabilirsiniz.
• Ne zaman gebelik planlıyorsunuz. Bazı doğum kontrolü yöntemleri hızla başlatılır ve durdurulur. Diğer bazıları birkaç yıl boyunca hamileliği önleyebilir.
• Sizi enfeksiyondan korur mu. Prezervatifler, cinsel yolla bulaşan bazı enfeksiyonlara (CYBE) yakalanma riskinizi azaltabilecek tek doğum kontrol yöntemidir.

Doğum kontrol yöntemlerinin hiçbiri mükemmel değildir. Bu yüzden yöntemlerin avantaj ve dezavantajlarını dengelemelisiniz. Bu yolla uzun süre ve yanlışsız kullanır, en yüksek düzeyde korunmuş olursunuz.

Doğum kontrol yöntemi seçiminde uygulanan anket formu

1. İleride hamile kalmayı planlıyor musunuz? Ne zaman?
2. Bir cinsel partneriniz var mı?
3. Daha önce hangi doğum kontrol yöntemlerini kullandınız?
4. Yöntemlerin beğendiğiniz ve beğenmediğiniz yönleri nelerdir?
5. Düzenli olarak ilaç alabilir misiniz?
6. Yöntemi kullanmayı ne sıklıkla unuttunuz?
7. Duyduğunuz ve denemek istediğiniz yöntemler var mı?
8. Cinsel ilişki genellikle planlı mı yoksa kendiliğinden mi gerçekleşir?
9. Yaşam durumunuz düşünüldüğünde cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak önemli mi?
10. Maliyet bir sorun mu? Sağlık sigortanız doğum kontrol yöntemlerini kapsıyor mu?

Yöntemlerin Gebelikten Korunmadaki Etkinlikleri

Farklı doğum kontrol yöntemlerinin etkinlikleri arasında ciddi farklar vardır. Korunma yöntemleri, yanlış kullanma veya kullanmayı unutma gibi pek çok nedenle etkisiz kalabilir.

Rahim içi araç (spiral) veya implant gibi yöntemleri kullanırken gebe kalma olasılığı çok azdır. Çünkü bu yöntemler, doktor tarafından uygulandığından yanlış kullanmanız mümkün değildir. Bu yüzden gebelik riskini en aza indirmek istiyorsanız bu yöntemlerden birini tercih etmelisiniz.

Cinsel ilişki sırasında kullanılan kondom, diyafram gibi yöntemlerde gebelik riski, doğum kontrol hapı veya spiral gibi diğerlerinden daha fazladır. Bu yüzden ilişki sırasında bu yöntemlerden birini kullanmayı unuttunuz veya yanlış kullandıysanız hemen uygulanabilecek ek yöntemler hazırlıklı olmalısınız. Bu yöntemler arasında ertesi gün hapı gibi acil korunma yöntemleri bulunur.

Farklı doğum kontrol yöntemleri nelerdir ve nasıl çalışırlar?

Farklı doğum kontrol türleri hamileliği farklı şekillerde önler. Bazıları diğerlerinden daha güvenlidir.

Ana doğum kontrol yöntemleri şunlardır

• Kalıcı yöntemler. Bunlar, bir kadının hamile kalması veya erkeğin eşini hamile bırakmasına kalıcı olarak engel olur. Tüp ligasyonu (tüplerinizin bağlanması) ve vazektomi bu tür yöntemlerdir.
• Uzun etkili yöntemler. Bunlar, her seferinde size yıllarca koruma sağlayabilecek doğum kontrol yöntemleridir. RİA (spiral) ve implant bu tür yöntemlerdir.
• Hormonal doğum kontrol yöntemleri. Bu yöntemlerde hamileliği önlemek için hormonlar kullanılır. Haplar, enjeksiyonlar, yamalar ve vajinal halkalar bu tür yöntemlerdir.
• Kondom. Bunlara bariyer yöntemleri de denir. Spermin rahme girip yumurtaya ulaşmasını engeller.
• İlişki sırasında uygulanan yöntemler. Bunlar, diyafram, sünger ve sperm öldürücüler gibi cinsel lişki sırasında kullandığınız doğum kontrol yöntemleridir. Prezervatifler de bu tür bir yöntemdir.

Peki ya doğal doğum kontrol yöntemleri?

İlaç veya cihaz gerektirmeyen birkaç doğal doğum kontrol yöntemi vardır.

• Dışarı boşalma. Bu, erkek partnerin boşalmadan önce penisi dışarı çıkarmasıdır.
• Doğurganlık farkındalığı. Bu, her ay en çok ne zaman hamile kalacağınızı tahmin edebilmeniz için adet döngünüzü takip etmeyi içerir. Bu süre zarfında cinsel temastan kaçınabilir veya o zaman prezervatif gibi bir tür doğum kontrolü kullanabilirsiniz.
• Emzirme. Emzirme kişinin hamile kalma olasılığını azaltır. Bazı yeni anneler, bebek sahibi olduktan sonraki ilk birkaç hafta boyunca emzirmeyi bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanırlar. Ancak bunun işe yaraması için anne sütü bebeğin tek gıdası olmalıdır. Emzirmeyi doğum kontrolü olarak kullanmanın tıbbi terimi laktasyon amenore yöntemidir (LAM). Bu yöntemi denemek istiyorsanız, doktorunuzla görüşmelisiniz.

Bu doğum kontrol biçimleri diğer yöntemlere göre daha az güvenilirdir. Hamile kalmayı kesinlikle istemiyorsanız doğal yöntemler yerine diğerlerini tercih etmelisiniz.

Doğum kontrolünde bir sorun yaşarsam ne olur?

Doğum kontrol yönteminizle ilgili herhangi bir yan etkiniz veya sorununuz varsa doktorunuzu bilgilendirin. Bazen yan etkiler birkaç ay sonra kaybolur. Olmazlarsa, farklı bir türe geçmek isteyebilirsiniz. Doktorunuz seçenekleriniz hakkında size bilgi verecektir.

Doğum kontrol hapımı kullanmayı unutursam?

Doğum kontrol hapınızı kullanmayı unutup cinsel ilişkide bulunmuşsanız, hamilelik riskinizi azaltmak için acil kontrasepsiyon alabilirsiniz. Acil kontrasepsiyon türleri için doktorunuzdan öneri almalısınız, ancak hepsi eczaneden reçetesiz satın alınabilir. Acil kontrasepsiyon kullanmanız gerekiyorsa, bunu cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede yapın.

Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon kapmış olabileceğinizden endişeleniyorsanız riskiniz ve test veya tedavi seçenekleriniz hakkında bilgi almalısınız.

The post Doğum Kontrol Yöntemi Seçimi appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Temelde iki çeşit acil gebelik önleyici vardır

• Rahim içi araç.
  • Bakırlı spiral
  • Hormonlu spiral. Acil kontrasepsiyon için sadece 52 mg levonorgestrel içeren RİA’lar (Mirena) kullanılır.
• Acil gebelik önleyici haplar.
  • Ulipristal asetat
  • Levonorgestrel
  • Mifepriston
  • Doğum kontrol hapları

Ertesi gün hapları eczaneden reçetesiz satın alınabilir. Rahim içi aracı, bir kadın doğum uzmanı tarafından yerleştirilir.

Hangi acil kontrasepsiyon yöntemini seçmeliyim?

Bu kişisel bir karardır. Seçerken şunları göz önünde bulundurmalısınız:

• Uygulama kolaylığı. Spiral, klinikte uygulanabilir. Hapları kendiniz eczaneden alıp kullanabilirsiniz.
• Gebeliği önlemede ne kadar güvenilirdir. Spiral, acil kontrasepsiyonun en etkili şeklidir. Haplar daha az etkilidir.
• Ne kadar süre daha gebelik planlamıyorsunuz. Spiral size 5 yıl doğum kontrolü sağlayabilir.  Düzenli adet görmeyen ve ne zaman yumurtlayacağını bilmeyen kişiler için spiral iyi bir seçimdir. Ancak, hap veya cilt yaması gibi farklı bir doğum kontrol yöntemine başlamayı tercih edebilirsiniz.
• Vücut ağırlığınız. 75 kilogram veya daha fazlaysanız, hap yerine spirali tercih etmelisiniz. Her iki spiral türü de, kilonuz ne olursa olsun hamileliği önlemede güvenilirdir.
• Ne zaman ve kaç kez korunmasız cinsel ilişkiye girdiniz. En son ne zaman cinsel ilişkide bulunduğunuza bağlı olarak farklı seçenekleriniz olabilir.

Tüm bu konular aşağıda daha ayrıntılı tartışılmıştır.

Acil kontrasepsiyon nasıl uygulanır?

Cinsel saldırıya uğradığınız için acil kontrasepsiyona ihtiyacınız varsa, doktorunuzdan yardım almalısınız. Acil kontrasepsiyon öncesi hamilelik ekarte edilmelidir. Yasal haklarınızı kullanmak için gerekli bildirimler yapılmalı ve örnekler alınmalıdır.

Acil kontrosepsiyonun uygulama yolu, seçtiğiniz yönteme bağlıdır.

Spiral istiyorsanız, en son korunmasız cinsel ilişkiye girdiğiniz tarihten itibaren 5 gün içinde takılması gerekir. Spiral hem acil kontrasepsiyon hem de devam eden doğum kontrolünde işe yarar. Yerinde olduğu sürece hamileliği önler.

Ertesi gün hapları, şüpheli ilişkiden sonra en kısa sürede, en geç 5 gün, mümkünse 3 günden daha önce tek doz olarak kullanılır. Adet döngünüz sırasında istediğiniz zaman acil doğum kontrol hapları alabilirsiniz. En son ne zaman adet olduğunuzun bir önemi yoktur.

• Ulipristal. (Ella®)
• Levonorgestrel. (Ertes 72®, Norlevo®, Postpill one®)
• Mifepriston. Bu ilaç ülkemize ithal edilmemektedir.
• Doğum kontrol hapları.

Acil kontrasepsiyon yöntemleri ne kadar işe yarar?

Spiral, acil kontrasepsiyonun en etkili şeklidir. Korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 5 gün içinde takıldığında gebeliklerin yüzde 99’undan fazlasını önler. 75 kilogram veya daha fazla ağırlığınız varsa, hap yerine RİA düşünebilirsiniz. Her iki RİA türü de vücut ağırlığından bağımsız olarak hamileliği önlemek için çok iyi çalışır.

Hapların etkinliği duruma göre değişebilir. Bu konuda cinsel ilişkiden sonra hapları ne kadar sürede aldığınız, adet döngünüzün neresinde olduğunuz, kaç kez korunmasız cinsel ilişkiye girdiğiniz ve ne kadar kilolu olduğunuz önem taşır. Genel olarak, korunmasız cinsel ilişkiden sonra ertesi gün haplarını ne kadar erken alırsanız, o kadar etkili olur. Korunmasız cinsel ilişkiden sonra 3 gün (72 saat) içinde kullanıldığında:

The post Acil Kontrasepsiyon Yöntemleri appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Erkekte semenin onda birinde yüz milyon civarında tohum hücresi (sperm) bulunduğunu ve spermlerin kadın vücudunda üç gün yaşayabileceğini belirtelim. Her cinsel ilişkide kadın üreme organlarına boşalan milyonlarca spermden bin tanesi hemen kanallara (fallop tüpleri) ilerler. Spermlerden genellikle sadece bir tanesi yumurtanın içine girerek onu dölleyecek ve gebelik oluşacaktır.

Yumurtlama döneminde cinsel beraberlik yaşayan 35 yaş altı bir kadının bir ay içinde gebe kalma şansının sadece %25’tir. 35 yaş üstünde ise bir kadının bir ay içinde gebe kalma şansı sadece %20 olacaktır. Kısaca gebe kalmak hem çok kolay, hem çok zordur. Çocuk istemeyen kadınların da rahatlıkla gebe kaldıklarını hepimiz biliriz.

Yukarıda değindiğimiz bilgiler ışığında acil durumda istenmeyen gebelikleri onda dokuzuna kadar engelleyebilen acil kontrasepsiyon yöntemleriyle ilgili güncellenen bilgilerden bahsedelim.

The post Gebeliğin Oluşumu appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Korunmasız bir ilişki veya prezervatifin kayması gibi uygulanan yöntemde sorun olması gibi durumlarda acil kontrasepsiyona başvurulur. Bu yöntemin cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa süre içinde uygulanması gereklidir. Süre uzadıkça etkinlik azalır, ayrıca modern kontrol yöntemleri kadar etkili olmadığı bilinmelidir.

İstenmeyen gebelik riskinin arttığı durumlarda acil gebelikten korunma yöntemlerine başvurabilirsiniz. Tecavüz durumunda da ilk akla gelen yine acil kontrasepsiyon olmalıdır.

Acil Gebelik Önleme 

Gebeliğin Oluşumu

Acil Gebelik Önleyici Yöntemler

Ertesi Gün Hapları

Acil Korunmada Spiral

Korunmasız cinsel beraberlikten kaçınmanız dileğiyle…

The post Acil Gebelik Önleme appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.

Ertesi gün hapı denilen haplar korunmasız cinsel ilişkiden sonra üç gün içinde alındığında istenmeyen gebelik riskinden büyük oranda korur.

Ertesi gün haplarından bazıları hormon içerir, bazıları vücudun kendi hormonlarının etkinliğini bozarak etki eder.

Ulipristal Asetat (Ella®)

Bu ilaç vücuttaki progesteronun çalışmasına etki eder. Yumurtlamayı geciktirdiği ya da önlediği düşünülür.

Korunmadan girilen cinsel ilişkinin ardından beş gün içerisinde alınması durumunda etkisinde herhangi bir azalma görülmez.

Ulipristal yönlendirildiği şekliyle alındığında hamileliği önlemede sadece progestin içeren haplardan veya karma hormonal acil gebelik önleyici haplardan daha fazla etki eder.

Ülkemizde Ulipristal asetat içeren Ella, 30 mg’lık tek dozluk haplar halinde reçetesiz satılır.

Ulipristal asetat korunmasız cinsel ilişkiden sonra beş gün (120 saat) içinde alındığında etkilidir.

Levonorgestrel (Ertes 72®, Norlevo®, Postpill one®)

Progestin, doğum kontrol haplarında ve diğer hormonal doğum kontrol yöntemlerinde kullanılan bir hormondur. Hamileliği önlemek için yumurtlamayı durdurur ya da geciktirir.

Ülkemizde Levonorgestrel içeren Ertes, Norlevo ve Postpill one, 1,5 mg’lık tek dozluk haplar halinde reçetesiz satılır.

Levonorgestrel, korunmasız cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede, ideal olarak üç gün (72 saat) içinde alınmalıdır. Beş gün (120 saat) süre içinde alınabilir, ancak etkinliği azalır.

Mifepriston

Mifepriston ülkemizde satışa sunulmamıştır. Etkinliği konusunda iyi düzenlenmiş bir çalışma yoktur.

Doğum Kontrol Hapları

Hem östrojen hem de progestin içeren doğum kontrol hapları genellikle karma hormonal doğum kontrol hapları olarak adlandırılır.

Normalden daha yüksek dozlarda kullanıldıklarında acil gebelik önleyici olarak kullanılabilirler. Ancak gebeliği önlemedeki başarıları diğer ertesi gün haplarından daha düşüktür.

Ülkemizde ertesi gün hapı olarak kullanılmak üzere planlanmış östrojen ve progesteron içeren ilaçlar bulunmamaktadır. İlişki sonrası gebeliği önlemek için toplam 200 mikrogram ethinyl estradiol (sentetik östrojen) ve 1500 mg levonorgestrele eş değer progesteronu 12 saat içinde iki doz şeklinde almak gerekecektir. Özetle ülkemizde günümüzde piyasada bulunan 30 mikrogram östrojen içeren haplardan (Microgynon® veya leverette®) 12 saat arayla iki kez 4’er tane (toplam 8 tablet) veya 20 mg östrojen içeren haplardan (Miranova®) 12 saat ara ile 5’er tane (toplam 10 tablet) alındığında istenmeyen gebelik riski %85 oranda azalacaktır. Karma hormonal acil gebelik önleyici hapları korunmadan girilen cinsel ilişkinin ardından beş gün içerisinde bir an önce almak gerekir. İki doz halinde alınırlar. Acil gebelik önleyici etkiyi göstermesi için alınması gereken hapların sayısı markadan markaya değişir.

Alındığı adet gününe göre bu hormonların etkisiyle yumurtlama veya döllenme engellenebilecek, fallop kanallarının peristaltik dediğimiz dalgalanma hareketini etkilenebilecek ve istenmeyen gebelik riski azalacaktır.

Karma hormonların mide bulantısına neden olma olasılığı, diğer ertesi gün haplarından daha yüksektir.

• Ulipristal asetat

  Ella 30 mg 1 film kaplı tb

  5 gün içinde tek doz alınır.

  Gebelik riski %1-2’dir

• Levonorgestrel

  Ertes72 1,5 mg 1 tb.

  NorLevo 1,5 mg 1 tb.

  Postpill One 1,5 mg 1 tb.

  3 gün içinde tek doz alınır.

  Gebelik riski %1-7’dir

• Mifepriston

  Ülkemizde satışa sunulmamıştır.

• Doğum Kontrol Hapları

  En az 200 mikrogram ethinyl estradiol ve 1500 mg levonorgestrel 12 saat içinde iki doz şeklinde kullanılır.

  Etkinliği diğerlerinden daha düşüktür.

Ertesi gün haplarını nereden alabilirim?

Ertesi gün hapları eczanelerden her yaştaki birey tarafından reçetesiz bir şekilde alınabilir. Bütün eczanelerde acil gebelik önleyici haplar bulunmayabilir. Acil gebelik önleyici hapları ihtiyaç duyduğunuzda en hızlı şekilde kullanabilmek için evinizde bulundurabilirsiniz. Evde ilaç bulunduruyorsanız, gereğinde kullanmadan önce son kullanma tarihinin geçmiş olup olmadığını kontrol etmelisiniz.

Ertesi gün haplarını hangi sıklıkta kullanabilirsiniz?

Ertesi gün hapları, sürekli bir doğum kontrol yöntemi değildir, yalnızca son çare olarak uygulanması önerilebilir.

Ertesi gün hapları veya bu amaçla kullanılan doğum kontrol hapları her adet dönemi içinde bir defadan fazla kullanılmaz. Yani birkaç gün içinde başka bir cinsel beraberlikte tekrar ertesi gün hapı kullanmak, hatalı bir davranıştır. Ayrıca 5 günden önce korunmasız cinsel beraberlik olduysa ertesi gün hapını kullanmak anlamsızdır. Aynı ayda tekrarlayan kullanımlarda etkinlik azalması da söz konusudur.

Bu yöntem uygulandıktan sonra mutlaka düzenli bir doğum kontrol yöntemine geçilmelidir. Doktorunuzun yönlendirmesine göre hemen veya adet görüldüğünde Doğum kontrol haplarına başlanabilir.

Acil gebelik önleyici haplar hamileliği önlemede düzenli ve istikrarlı kullanılan doğum kontrol yöntemleri kadar etkili değildir. Bunun yanında standart doğum kontrol yöntemleri kullanımını yerine acil gebelik önleyici hapların çok sık kullanıldığı durumlarda gözlenen yan etkiler daha fazla olur. Eğer herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmıyorsanız size en iyi gelecek yöntemi bulabilmek için kadın doğum uzmanına danışabilirsiniz.

Ertesi gün haplarının olası yan etkileri nelerdir?

Ertesi gün haplarını kullandıktan sonra kadınların uzun süren kanama düzensizlikleri yaşayabileceği unutulmamalıdır. Adet bir hafta erken veya geç olabilmektedir. Ancak gecikme durumunda gebelik olasılığının elenmesi için doktorunuza danışınız. Lekelenme şeklinde kanama düzensizliği olabilir. Lekelenme genellikle tedavisiz düzelir, sürerse doktora danışılması gerekir.

Bunun dışında acil gebelik önleyici haplardan dolayı oluşabilecek olası kısa vadeli yan etkiler şu şekilde sıralanabilir.

• Baş ağrısı
• Bulantı ve kusma (özellikle karma hormonal acil gebelik önleyici haplar kullandıysanız)
• Meme hassasiyeti
• Karın bölgesinde ağrı
• Baş dönmesi
• Yorgunluk

Bulantı ve kusma, ertesi gün haplarının en sık rastlanan yan etkisidir. %30-60 oranında karşılaşılır. Bu yan etki, doğum kontrol haplarında daha fazla görülür. İki gün sürebilen bulantı, kusmayı engellemek için, ilk ertesi gün hapı dozunu almadan iki saat önce kusmayı önleyici ilaç kullanılabilir.

• Meklizin. Dramamine®, Anti-Em®
• Metoklopramid. Metpamid®

Ya kusarsam?

Acil kontrasepsiyon için doğum kontrol haplarını aldıktan sonra 1 saatten az bir süre içinde kusarsanız, tekrar almanız gerekir. Bunu yapmadan önce bir bulantı ilacı alabilirsiniz.

Ulipristal ve levonorgestrelin sizi kusturma olasılığı doğum kontrol haplarından daha azdır. Böyle bir durumda ne yapacağınızı öğrenmek için paketin üzerindeki etiketi okuyun. Ulipristal aldıktan sonra 3 saat veya levonorgestrel aldıktan sonra 2 saat içinde kusarsanız, doktorunuzu arayın. Başka bir hap almanız gerekip gerekmediğini size söyleyebilir.

Ertesi gün haplarının etkisini azaltan etmenler nelerdir?

Fazla kilo ya da obezite acil gebelik önleyici hapların etkisini azaltabilir. Eğer fazla kilolu ya da obezseniz bakır rahim içi aracı kullanmayı tercih etmelisiniz. Bakır rahim içi aracı her kilodaki kadın için etkilidir.

Ertesi gün haplarından sonra ne zaman adet olurum?

Normalde en geç beklediğiniz adetten sonraki bir hafta içinde adet görmelisiniz. Ulipristal aldığınızda, adetiniz birkaç gün gecikirse şaşırmayın. Bu normal. Ancak 3 veya 4 hafta içinde adetiniz gelmemişse, hangi acil kontrasepsiyon yöntemini almış olursanız olun, gebelik testi yaptırmalısınız. Gebelik testi negatif ise muayeneye gelmeden önce 1 hafta daha adet kanaması bekleyebilirsiniz. Acil kontrasepsiyon işe yaramadıysa ve hamileyseniz, seçenekleriniz ve daha sonra ne yapacağınız konusunda konuşmak için muayeneye gelmelisiniz. Normal adetten fazla kanamanız varsa veya karnınızda ağrı varsa, doktorunuzla görüşmelisiniz.

Acil kontrasepsiyon sonrası ne olur?

Ertesi gün hapları aldıktan sonra tekrar cinsel temasınız olursa yeni bir gebelik riskiniz vardır. Yani kullandığınız ertesi gün hapı sizi aldıktan sonraki cinsel ilişkilerin riskinden korumaz. Bu nedenle prezervatif veya başka bir doğum kontrol yöntemi kullanmayı unutmayın.

Acil gebelik önleyicilerin cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemek için kullanılmadığını aklınızda bulundurun. Eğer herhangi bir cinsel yolla bulaşan hastalık riski taşıyorsanız ve korunmadan cinsel ilişkiye girdiyseniz muayeneye gelmelisiniz.

Ertesi gün hapını aldıktan sonra korunmaya nasıl devam edilebilir?

Acil gebelik önleyici hapların kullanımından sonra herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmaya nasıl başlanacağı ya da devam edileceği bilgisi kullanılan acil gebelik önleyicinin çeşidine bağlıdır.

• Eğer levonorgestrel içeren haplardan ya da doğum kontrol haplarından kullandıysanız, herhangi bir doğum kontrol yöntemini kullanmaya derhal başlayabilir ya da devam edebilirsiniz. Ardından gelen yedi gün düzenli kullandığınız doğum kontrol yönteminin yanında kondom, diyafram ve spermisidler gibi bariyer metotlardan birini de kullanmanız ya da cinsel ilişkiye girmemeniz gerekir.
• Eğer ulipristal kullandıysanız ve hap, yama, halka, implant ya da hormonal rahim için araç gibi bir hormonal doğum kontrol yöntemi kullanmaya devam etmek ya da başlamak istiyorsanız; ulipristal hapını kullanmanızın ardından beş gün geçmesini beklemeniz gerekir. Bunun yanı sıra sıradaki adet döneminize kadar bir bariyer metot kullanmanız ya da cinsel ilişkiye girmemeniz gerekir. Aynı anda herhangi bir hormonal doğum kontrol yöntemi kullanmak ve ulipristal almak her iki ilaç tedavisinin de etkisini azaltabilir.

Ertesi gün hapları ne kadar etkilidir?

Ertesi gün hapları korunmasız cinsel ilişkiden sonra en yakın zamanda, tercihan ilk 24 saat içinde alınmalıdır. İlk gün istenmeyen gebelikten koruyucu etki %90 üzerindeyken üçüncü gün %80’in altına düşebilmektedir. 120 saat (5 gün) içinde de %50’ye varan oranlarda istenmeyen gebelikten koruyuculuğu belirtilmiştir.

Östrojen ve progesteronun birlikte kullanıldığı durumlarda korunmasız cinsel beraberlikten sonra üç gün içinde %75-80’e varan oranlarda istenmeyen gebelikten korunmak mümkündür.

Ertesi gün hapı kullanılmasına rağmen istenilmeyen gebeliklerle karşılaşma riski olduğunu belirtmiştik. Adet kanaması gecikmesi (21 güne kadar adet kanaması gelmezse) veya olası gebelik bulguları olduğunda, tercihan kanda gebelik testi kontrol edilmelidir. Gebeliğin devamını bazı kadınlar isteyebilir. Ertesi gün hapı kullanmış olan kadınlarda doğacak bebeğin sakatlık oranının artmadığı klinik çalışmalarda bildirilmiştir.

Gebeliğin varlığı önceden biliniyorsa ertesi gün hapı kullanılmaz. Ertesi gün hapı oluşmuş bir gebeliği düşüremez.

Ertesi günü hapının kullanımını engelleyecek herhangi bir tıbbi durum, dünya sağlık örgütünün güncellenen uygunluk ölçütlerinde belirtilmemiştir. Ancak östrojen kullanımının riskli olabileceği, tromboz ve emboli (pıhtılaşma ve pıhtının akciğer beyin gibi organlarda damarları tıkaması) durumlarında sadece progesteron içeren ertesi gün hapları tercih edilmelidir.

The post Ertesi Gün Hapları appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.