Gebeliklerin yaklaşık yarısı istenmeyen dönemde ortaya çıktığı için, etkin gebelikten korunma yöntemleri kullanılmasının ve aile planlamasının ne kadar önemli olduğunu görebiliriz.
Aile planlamasının asıl amacı kadın sağlığını korumaktır. Erken yaşta, ileri yaşta ve sık aralıklarla gebeliklerin, anne ve bebeğin sağlığı için riskli olduğunu söylemek için sanırım doktor olmak gerekmez.
Burada kadında kanalların bağlanmasıyla ilgili bazı bilimsel gerçekleri vurgulamakta yarar var. Kanalları bağlanan kadınların yumurtalıklarına dokunulmaz. Kadınların hormonları fonksiyon görmektedir, adet görmeye devam ederler, menapoza girmezler. Ayrıca kanalları bağlanan bir kadında yaşam boyu yetmişte bir olan yumurtalık kanseri riski %40 oranda azalır. Genetik olarak riski fazla olan kadınlarda (BRCA mutasyonu taşıyıcılarında) yumurtalık kanseri riski daha da (%60) azalmaktadır.
Doğum kontrol haplarının, gebelikten koruyucu etkilerine ek yararlı etkileri de var. Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda yumurtalık, rahim içi ve kalın barsak kanseri riski azalır, yumurtalık kisti, iç üreme organları enfeksiyonu ve dış gebelik nedeniyle oluşabilecek kısırlık riski azalır, adet sancısı, adet düzensizliği ve tüylenme tedavisinde kullanılır.
Buna rağmen doğum kontrol hapı kullanma oranı ülkemizde, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin çoğunun çok altındadır. Nüfusumuz %0.15 hızı ile artıyor. Geçmişteki yüksek doğurganlık nedeni ile halen büyük bir “genç nüfusumuz” mevcut. Yaşlı nüfusumuz ancak 2030 yılında % 13.6’ya ulaşacak 2050 yılında % 17.3 olacaktır. Yani bu günden “nüfus yaşlanıyor kaygısı” haklı değildir.
İstemeyenlerde gebelik, olabildiğince hasarsız yöntemlerle sonlandırılmalıdır. Tıbbi düşük, gebeliğini sonlandırmak isteyen bir kadın için, güvenli bir seçenektir.
Türkiye’de sağlıksız koşullarda yapılan düşüklerin anne ölümlerine neden olmasının önüne geçmek amacı ile kürtaj, 10. haftaya dek yasallaştırılmıştır. Bu yasa ile getirilen diğer önlemlerle, doğum kontrol yöntemlerinin kullanımı da hızla artmıştır. Bu sayede kürtajların anne ölümlerinin içindeki payının %2’lere kadar düşmüştür.
Herhangi bir kadının yaşamının herhangi bir döneminde istenmeyen gebelikle karşılaşma riski ülkemizde üçte bir civarındadır. Etkin korunma yöntemlerini doğru ve düzenli kullananlarda bile istenmeyen gebeliklerle karşılaşılabilir.
Kadın sağlığı düzeyi daha iyiye gidiyor. Toplum, hem Aile Planlaması hizmetlerini hem de düşük hizmetlerini talep ediyor.
- Gebelik kürtajı: İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması ülkemizde yasal bir uygulamadır. Son adetinizin başlangıç tarihinden itibaren 10 hafta içinde gebelik sonlandırılabilir. Gebeliğin sonlandırılabilmesi için 18 yaşının altında ve bekar olan bir hanımın velisinin, evli olan bir hanımın eşinin de izni gereklidir. Bekar ve 18 yaş üzerinde bir hanımın kendi izni gebelik kürtajı için yeterlidir. Gebelik kürtajının sağlıklı koşullarda yapılması ileriki gebeliklerinizin sağlığı için çok önem taşır. Kliniğimizde gebelik kürtajı anestezi uzmanı tarafından damardan yapılan bir enjeksiyon ile genel anestezi altında kadın hastalıkları ve doğum uzmanımız tarafından yapılmaktadır.
- Spiral takılması: Çağımızın doğum kontrol yöntemleri arasında spiral önemli bir yer tutmaktadır. Spiral adetli iken takılır, takılmasından sonra yılda bir kez kontrol edilir. Kişi için uygun spiralin, kurallara uygun olarak takılması, kanama düzensizlikleri ve ağrı olması riskini en az düzeye indirir. Kliniğimizde spiral, rahim ağzına bölgesel anestezi uygulaması ile kadın hastalıkları ve doğum uzmanımız tarafından takılmaktadır.
- Doğum kontrol hapları: Doğum kontrol yöntemleri arasında doğum kontrolü dışındaki yararları ile de ön plana çıkan bir yöntemdir. Kişi için uygun doğum kontrol hapının seçilmesi, hapların yan etkilerini en az düzeye indirecektir. Bunu sağlamak için vajinal ultrasınıgrafi ile rahim ve yumurtalıkların incelenmesi, muayene ve gereğinde hormon analizleri yapılmalıdır. Kliniğimizde aile planlaması hizmetleri kadın hastalıkları ve doğum ünitesinde gerçekleştirilmektedir.
- Enjektabl doğum kontrol ilaçları: Enjektabl doğum kontrol ilaçları adet düzensizliği riskini çok artırdığından özenle seçilmesi gereken yöntemlerdir. Bunun için risk grubunda olan hastalar doğru belirlenmeli ve uygun hastalara yöntem başlanmalıdır.
Gelişen teknoloji etkin, güvenli, ek yararları olan yeni doğum kontrol yöntemlerinin yaygın kullanımını sağlamaktadır. Yan etkileri azalan, doğal hormonlara daha yakın olan sentetik hormonların üretilmesi, bunların ağızdan hap olarak alınması, rahim içine yerleştirilmesi, enjeksiyon, hormonlu haftalık yama, sprey, deri altı implant, vajinal halka formlarında uygulanması aile planlamasının gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Ayrıca bakırlı rahim içi araçlar, lateks içermeyen kondom, kadın prezervatifi, diyafram benzeri yeni bariyer yöntemler üretilmiş, kadın ve erkekte kanalların kapatılması ile ilgili kalıcı aile planlaması yöntemleri ve doğurganlık bilincine dayalı yöntemler (Kadında yumurtlama zamanını hesaplayarak veya yumurtlama zamanı değişen vaginal akıntıyı gözlemleyerek cinsel beraberlikten kaçınılacak günleri belirleme) geliştirilmiştir. Erkekler için de gebelikten koruyucu hap ve spreyler geliştirilme aşamasındadır.
