Acil kontrasepsiyon (gebelik önleme) nedir?
Acil kontrasepsiyon, korunmasız cinsel ilişkiden sonra hamilelik riskini azaltmanın bir yoludur. Başlamış olan hamileliği sonlandırmaz. “Kontrasepsiyon” doğum kontrolü anlamına gelir. Acil kontrasepsiyon, bir doğum kontrol yöntemi değildir. Zor durumda acil kullanım için tasarlanmıştır.
Acil kontrasepsiyon hangi durumlarda kullanılır?
Aşağıdaki durumlarda acil kontrasepsiyona başvurabilirsiniz:
- Son beş gün içinde (120 saat) herhangi bir zamanda korunmasız vajinal cinsel ilişkiye girdiyseniz.
- Son beş gün içinde (120 saat) doğum kontrol yönteminizi yanlış kullandınız veya yöntemin başarısız olabileceğini düşünüyorsanız. Bir doğum kontrol yönteminin başarısız olmasının nedenleri şunlardır:
- Prezervatifin yırtılması, kayması veya tüm cinsel temas süresi boyunca kullanılmaması.
- Doğum kontrol haplarının iki veya daha fazla gün üst üste unutulması.
- Sadece progestin içeren doğum kontrol haplarının (mini hap) üç saatten fazla geç alınması.
- Depo-medroksiprogesteron asetat (Depo-Provera) enjeksiyonlarının iki haftadan fazla gecikmesi.
- Diyafram veya servikal başlığın kayma, yırtılma veya çok erken çıkarılması.
- Doğum kontrol cilt yamasının düşmesi, erken çıkarılması veya geç takılması.
- Doğum kontrol vajinal halkasının düşmesi, erken çıkarılması veya geç takılması.
- Partnerinizin zamanında geri çekilememesi ve vajinanızın içine veya cinsel organlarınıza boşalması.
- Sperm öldürücü (sperm öldürücü) ilacın cinsel ilişkiden önce erimemiş olması.
- Ritim yöntemi kullanırken adet döngünüzde güvenli zamanı bulmada hata yapıp doğurganlık döneminiz sırasında (gebe kalma olasılığının daha yüksek olduğu günler) cinsel ilişkide bulunmanız.
- Rahim içi aracın (RİA) düşme veya kayması.
- Acil kontrasepsiyon, cinsel saldırı (kişinin iradesi dışında korunmasız cinsel ilişkiye zorlandığı durumlar) halinde de kullanılabilir.
Acil kontrasepsiyon güvenli midir?
Acil kontrasepsiyon türlerinin çoğu güvenlidir. RİA’lar pek çok kimse tarafından kullanılabilir. Acil kontrasepsiyonda kullanılan hormonal haplar, hormonal doğum kontrol yöntemlerinde (doğum kontrol hapları, cilt yamaları, vajinal halkalar ve bazı RİA’lar) bulunan hormonların benzeridir. Bu hormonlar yıllardır güvenle kullanılmaktadır.
Östrojen içeren hormonal doğum kontrol yöntemini kontrasepsiyon için kullanamayan kişiler (örneğin, sigara içenler veya kalp krizi, felç, pıhtılaşma bozuklukları, migren baş ağrıları veya karaciğer hastalığı öyküsü olanlar veya emzirenler) sadece bir gün alındığı için acil kontrasepsiyon kullanabilir.
Bakırlı RİA ve ulipristal asetat içeren bir haplar hormon içermez.
Acil gebelik önleyici nasıl çalışır?
Acil gebelik önleyici kullanmak kürtaj olma riskinizi azaltır. Kürtaj, var olan bir hamileliği sonlandırmak için yapılırken acil gebelik önleyici ise hamileliğin oluşumunu önler. Etkili olması adına acil gebelik önleyici korunmadan girilen cinsel ilişkiden hemen sonra kullanılmalıdır.
Acil kontrasepsiyonun gebeliği nasıl önlediği net değildir. Ancak adet döngünüzün neresinde olduğunuza bağlı olarak farklı etki mekanizmaları olabilir. Ayrıca, etki mekanizması, kullandığınız acil kontrasepsiyon yöntemine de bağlıdır. Çoğu zaman, acil kontrasepsiyon, bir yumurtanın sperm tarafından döllenme şansını azaltır. Rahim içi araçlar (RİA) ve ulipristal asetat, döllenmiş bir yumurtanın tahim içine yerleşme ve hamileliğin başlama şansını da azaltabilir.
Acil kontrasepsiyon, hamilelik oluştuktan sonra işe yaramaz. Başka bir deyişle, döllenmiş ve rahme yerleşmiş yumurta, acil kontrasepsiyon ile engellenemez. Acil kontrasepsiyon, ilaç kürtajı (bazen “kürtaj hapı” olarak adlandırılır) ile aynı şey değildir.
En etkili acil gebelik önleyici çeşidi nedir?
Bakırlı rahim içi araç en etkili acil gebelik önleyici çeşididir. Yönlendirildiği şekliyle alındığında ulipristal de etkili acil gebelik önleyici hap çeşididir, arkasından sadece progestin içeren hap çeşidi gelir. Karma hormonal acil gebelik önleyici haplar hamileliği önlemede sadece progestin içeren haplar kadar etkili değildir.
İhtiyacım olmasa da ertesi gün hapı satın almalı mıyım?
Ertesi gün hapları hapları reçetesiz satılsa, bulmak her zaman kolay değildir. Şimdi ihtiyacınız olmasa bile evde tutmak için bir tane satın alabilirsiniz.
