İnfertilitenin pek çok nedeni olabilir. Tüm araştırmalara rağmen infertilite olgularının %25’inde neden belirlenemez.
Belirlenebilen infertilite nedenlerinin yarısı erkek, yarısı kadın ile ilgilidir. İnfertilite nedenleri araştırılırken kadın ve erkeğe ait nedenlere eşit ağırlık verilmelidir.
Kadın İnfertilitesi
Ovulatuar İnfertilite
Kadın infertilitesinin en sık nedeni yumurtlama bozukluğudur. Yumurtlama bozuklukları ile ilgili olan ovulatuar infertilite, tüm infertilite olgularının %25’idir.
Bazı sorunlar yumurtlamayı tamamen durdururken bazı diğer sorunlar yumurtlamayı zorlaştırır. Yumurtlamayı zorlaştıran sorunlar varsa bazı aylar yumurtlama olur, bazılarında olmaz.
Ovulatuar infertiliteye neden olabilen bazı durumlar şöyledir.
- Polikistik Over Sendromu (PCOS)
- Tiroid Problemleri. Tiroid hormonlarının az veya fazla salgılanması yumurtlamayı önleyebilir.
- Erken Menopoz. Yumurtaların 40 yaşından önce tükenmesi ve menopoza girmek, erken menopoz olarak adlandırılır.
Yaş Faktörü
Kadın ile ilgili faktörler içinde yaş faktörü çok önemlidir. Yaş, doğurganlık kapasitesini doğrudan etkiler.
Yumurtlamayı Etkileyen İlaçlar
Bazı ilaçların yan etkileri, yumurtlamayı önleyerek doğurganlığı azaltabilir.
- Nonsteroid Antiinflamatuar İlaçlar (NSAİİ). İbuprofen, aspirin gibi bazı ağrı kesiciler yumurtlamayı bozarak gebe kalmayı zorlaştırabilir.
- Kemoterapi. Kanser tedavisinde kullanılan bu ilaçlar, yumurtalıklardaki yumurtaları etkileyerek gebe kalmayı zorlaştırabilir.
- Nöroleptikler. Psikoz gibi ciddi akıl hastalıklarının tedavisinde kullanılan bu ilaçlar, yumurtlamayı bozarak adet düzensizliğine yol açabilir ve gebe kalmayı zorlaştırabilir.
- Spironolakton. Ödem tedavisinde kullanılan bir idrar söktürücüdür. Yumurtlamayı bozan bu ilacın bırakılmasından kısa süre sonra doğurganlık normale döner.
- Uyuşturucular. Marihuana, kokain gibi narkotikler, yumurtlama ve gebe kalmayı zorlaştırır.
Tubal İnfertilite
Ovulatuar nedenleri tubal infertilite izler. Tüm infertilite olgularının %20’si tubal infertilitedir.
Yumurtalık kanalları (fallop tüpleri), yumurtalıktan atılan yumurtanın rahime, vajinaya bırakılan spermlerin de yumurta ile buluşacakları kısmına gitmesini sağlar. Apandisit gibi alt karın bölgesini ilgilendiren ameliyatlar, yumurtalık kanalında hasara neden olabilir.
Endometriozis
Her ay adet kanaması ile dökülen ve rahim iç tabakasını kaplayan endometriumun rahim dışında ve özellikle de yumurtalıkta bulunduğu hastalık endometriozis adını alır.
Endometriozis, yumurtalık kanalı veya yumurtalıklarda hasara neden olarak gebe kalmayı zorlaştırabilir.
Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID) Yumurtalık Kanalı İnfeksiyonu
Pelvik inflamatuar hastalık, rahim, yumurtalık kanalı ve yumurtalık gibi üst cinsel organların infeksiyonudur.
Yumurtalık kanalı infeksiyonları, sıklıkla cinsel yolla bulaşan hastalıklardan kaynaklanır. PID’nin yumurtalık kanalında oluşturduğu hasar, tıkanmaya neden olabilir.
Tuba Ligasyonu (Tüplerin Bağlanması)
Tekrar doğurmak istemeyen kadınlar, tüplerin bağlanmasını isteyebilirler. Tüp ligasyonu, yumurtalıktan atılan yumurtanın rahime geçişini önleyecek şekilde tüpleri kapatarak yapılır.
Tüp bağlama sonrası tekrar çocuk isteyen çiftlerde tüpbebek uygulaması tercih edilir. Tüplerin açılması için yapılan mikrocerrahi ameliyatların başarı oranı düşüktür.
Uterin İnfertilite
Rahim ile ilgili infertilite, tüm infertilite olgularının %10’unu oluşturur.
Servikal İnfertilite
Rahim ağzı kanalına (serviks) uygulanan konizasyon veya LEEP gibi cerrahi işlemler, rahim ağzı kanalında zedelenmeler yol açabileceği gibi rahim ağzı kanalının kısalmasına da neden olabilir.
Yumurtlama sırasında rahim ağzından salgılanan sıvı daha akışkan bir hal alır ve incelir. Bu sıvı, spermin içinden geçip yumurta ile buluşmasına izin verir. Bu sıvının daha kıvamlı hale gelmesine neden olan bazı hastalıklar gebe kalmayı zorlaştırabilir.
Myoma Uteri
Rahimin iyi huylu urları olan myomlar, gebe kalmayı veya gebeliği sürdürmeyi zorlaştırabilir. Bazen yumurtalık kanalını tıkar, bazen de embriyonun rahim içinde yerleşebileceği sağlıklı bir iç tabaka bırakmaz.
Erkek İnfertilitesi
Erkek faktörü ise tüm olguların %30’udur.
- Semen ve Sperm
- Testisler
- Vazektomi
- Boşalma Sorunu
- Hipogonadizm
- İlaçlar
