Adet düzensizliği yaşayan her kadın mutlaka kadın hastalıkları ve doğum hekimi tarafından muayene edilmelidir. Tıbbi geçmişin ayrıntılı öğrenilmesinden sonra eşlik edebilecek faktörler ve detaylı muayene önem taşır. Düzensiz vajinal kanamanın değerlendirilmesinde pek çok tanısal yöntem kullanılır.
Tıbbi Geçmiş
Anormal kanama tanısını doktorunuzun koyabilmesi için ilk yapılacak şey hastanın kişisel ve ailesel sağlık öyküsünün alınmasıdır.
- Geçmişteki veya şimdiki hastalıkları
- Kullandığı ilaçlar
- Doğum kontrol hapı kullanımı
- Vücut ağırlığı,
- Yeme ve egzersiz alışkanlıkları,
- Stres düzeyi sorgulanır.
- Doktorunuz aynı zamanda adet düzeninizi de soracaktır. Bunun için bir takvim üzerinde adet başlama ve kanama zamanlarının işaretlenmesi size yardımcı olacaktır.
Başlangıçta,
- kanamanın kaynağı (rahim içi, rahim ağzı, vajina vb),
- kadının reproduktif durumu (çocuk ve düşük sayısı, çocuk istemi, gebelikten korunma yöntemi vb.),
- şu anda gebeliğin olup olmadığı ve
- hemodinamik stabilite (kan basıncı, nabız, vb.)
değerlendirilir. Tanı koymak için kişisel öykü önemlidir.
- Kadının menstruel kanama paterni yani adet kanamalarının düzeni ve miktarı sorulur.
- Etiyolojiye (hastalığı oluşturan neden) yönelik bulgular sorgulanır.
- Genel, tıbbi, jinekolojik, cerrahi öyküsü ve kullandığı ilaçlar sorgulanır.
- Endometrium (rahim iç tabakası) kanseri risk faktörleri (aşırı kilo hipertansiyon, polikistik over bulguları vb.) araştırılır.
- Ailesinde ve kendisindeki kanama ve pıhtılaşma bozuklukları sorgulanır.
Genel fizik ve jinekolojik muayenede etyolojiye yönelik bulgular da değerlendirilir.
Adet Düzensizliğinde Laboratuar Testleri
Sizin yakınma ve bulgularınıza göre aşağıda sıralanan testlerden bir veya daha fazlasına gereksinim duyulabilir.
- BHCG: Kanda gebelik testi olası bir gebeliği ekarte etmek amacıyla yapılır. Üretken çağda bir kadının düzensiz vajinal kanamasının altında genellikle gebeliğe bağlı sorunlar yatmaktadır.
- Hemogram: Kansızlık varsa düzeyini belirlemek için kan sayımı yapılır
- TSH: Troid-guatr fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla
- FSH, LH, PRL. Yumurtalıklardaki yumurta miktarı ve bunların yumurtlama potansiyeli hakkında bilgi verir. Özellikle tüylenmede artma problemi olanlarda adet düzensizliğinin nedeni PCOS (Polikistik over sendromu) olabilir. PCOS olgularında şiddetli veya düzensiz adet görülebilir. Tüylenmede artma varsa testosteron ve DHEA-S (Dehidroepiandrosteron sülfat) da bakılabilir.
- Endikasyon (tıbbi gereklilik) varsa kogulasyon (pıhtılaşma) testleri ve
- Cinsel yolla bulaşıcı hastalık kuşkusunda da klamidya taraması yapılır.
- Tıbbi özgeçmişte saptanan sorunlar doğrultusunda karaciğer, böbrek, paknreas ve başka organların fonksiyonlarını gösteren testler yapılabilir.
Koagulasyon yani pıhtılaşma değerlendirmesi ileri değerlendirmedir ve
- anemi (kansızlık) varlığında,
- menarştan (ilk adet kanaması) itibaren şiddetli kanama oluyorsa,
- diş fırçalarken kanama veya
- epistaxis (burun kanamaları) varsa,
- ailede kanama bozukluğu varsa,
- doğum sonrası veya
- cerrahi işlemlerde fazla kanama
olduysa bakılır. Koagulasyon değerlendirilmesi için kullanılan laboratuar testleri;
- Trombosit sayımı,
- PTZ,
- APTT,
- von Willebrand factor antijen,
- von Willebrand ristosetin kofaktör aktivitesi,
- Faktör 8 aktivitesidir.
Adet Düzensizliğinde Görüntüleme
Muayene sonrasında doktor, rahimin şeklini, büyüklüğünü, ve görülebilen yapısal anormallikleri değerlendirmek üçün görüntüleme yöntemlerinden yararlanacaktır.
Salin İnfüzyon Sonografisi (SIS) – Sonohisterografi
MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme) ve BT (Bilgisayarlı Tomografi)
Rahimin değerlendirimesinde BT ve MRI çok nadiren kullanılan yöntemlerdir. Rahimin üç boyutlu bir imajını elde etmemizi sağlar. Bu konuda MRI, BT’den daha kullanışlı olup özellikle adenomyozun tanısı konusunda yardımcı olur.
Adet Düzensizliğinde Biyopsi (Parça Alma)
Anormal uterin kanamada ileri değerlendirme endometriumun örneklenmesi yani rahim iç tabakasından parça alınması ile olur. Bu yöntemle rahim iç tabakasındaki polip gibi bazı yapılar alınarak tedavi sağlanabildiği gibi kanser de ekarte edilmiş olur. Başka yollarla düzeltilemeyen şiddetli veya uzun süreli kanama olgularında biyopsi ile kanama azaltılabilir. Rahim içinden parça alınması işlemine D&C denir.
