Meme Anatomisi
Meme kısmen salgı dokusu, kısmen destek ve yağ dokusunda oluşmuştur. Salgı dokusunda üretilen süt, ufak kanallar ve daha sonra ana toplayıcı kanallar boyunca meme ucuna ilerler. Kanallar, meme ucuna ulaşmadan önce daha da genişleyerek laktiferöz sinüsler şeklini alır. Bu sinüsler, süt içinde toplandığından önemlidir. Meme ucunda pek çok sinir ucu bulunduğu için çok hassastır Bu hassasiyet, sütün akışına yardım eden refleksler yönünden önemlidir. Meme ucunun çevresinde areola adı verilen koyu renkli bir halka olup hafif kabarıktır. Bu kabarıklığı, yağlı bir sıvı salgılayan bezler oluşturur. Yağlı sıvı, meme ucu derisinin yumuşak ve sağlam olmasını sağlar.
Emzirmeyi Sağlayan Hormonlar
Süt yapımı hormonlar ve reflekslerin sonucu olur. Gebelik süresince, salgı bezleri süt yapımına hazırlanır. Doğumdan hemen sonra oluşan hormonal değişiklikler ile süt yapımı başlar. Bebek beslenmeye başlayınca, iki refleks sonucu yeterli özelliklere sahip süt tam zamanında gelmeye başlar. Bu hormon ve refleksleri bilirseniz süt artırmak için neler yapabileceğinize de karar verebilirsiniz.
Süt üretimi doğum yapınca, sütün salgılanması bebeğiniz emince başlar.
Prolaktin (Süt Üretim Hormonu)
Beyninizin hipofiz bölgesinde prolaktin adı verilen bir horıııon salgılanır. Bu hormon memenizde süt oluşumunu sağlar. Bebeğiniz her emdiğinde meme başındaki sinir uçları uyarılır. Beyne, sinirsel yolla iletilen mesajlarla hipofiz bezinin ön kısmında prolaktin salgılanır. Kan dolaşımınız ile prolaktin memenize ulaşıp süt yapımını sağlar.
Meme ucunun uyarılmasından başlayarak süt salgılanmasına kıdar varan bu olay süt oluşumu refleksi ya da prolaktin refleksi olarak adlandırılır.
Emmenin süt yapımı üzerindeki etkisini anlamanız son derece önemlidir. Bebeğiniz emdikçe, süt yapımı artacaktır. Emzirme hiç başlamaz ya da tümüyle kesilirse memede süt yapımı durur. Eğer bebeğiniz çok iştahlı ve kuvvetle emiyorsa ya da her ikisi de emen ikiz bebekleriniz varsa bebeklerin emmesi ve gereksinimleri oranında daha çok süt üretilir. Buna arz- talep (istek temin) dengesi denir.
Özetle bebek istedikçe süt üretilir.
Sütünüzün artması için en iyi yol, bebeğinizi daha sık ve daha uzun süre emzirmenizdir.
Prolaktinin önemli bir başka etkisi de yumurtalıklarınızın çalışmalarını düzenlemesidir. Böylece emzirmeniz, ovulasyonu (yumurtalama) önleyerek doğurganlığı geciktirir.
Oksitosin (Süt Salgılatan Hormon)
Emzirirken dikkat ederseniz zaman zaman diğer meme ucundan sütünüzün fışkırır tarzda aktığı görürsünüz. Bu akış süt kanalları boyunca olur ve süt ejeksiyonu – süt atılması adını alır. Süt atımı, süt bezleri çevresindeki küçük kasların kasılması ile olur. Bu kasılmayı sağlayan oksitosin adı verilen bir hormondur. Emzirmeye başladığınızda bir sızı duyarsınız. Bu, süt akımının başladığı anlamın gelir.
Oksitosin, hipofiz bezinizin arka kısmından salgılanır. Prolaktin gibi oksitosin de emme ile meme başındaki sinirlerin uyarılması sonucu taşınan mesajlarla oluşur. Bu refleks olmasa bebeğiniz yeterli süte kavuşamazdı.
Oksitosin Refleksine Yardım ve Engeller
Oksitosin refleksi, prolaktin refleksinden daha karmaşıktır. Duygu ve düşünceleriniz, bu refleksi etkileyebilir. Genellikle duygularınız bu reflekse yardım etse de bazen olumsuz etkileri de olabilir.
Süt Akımına Yardım
Bebeğinizi sevecenlikle düşünür ya da ağlamasını duyarsanız hipofiz bezinden oksitosin salgılanır. Daha sonra memelerde dolgunluk, sızı ve süt akımı başlar. Artık, bebeğinizin açlığını gidermeye hazırsınız.
Süt Akımı Engellenmesi
Süt atım refleksinizi aşağıdaki duygulardan herhangi biri engelleyebilir.
- Herhangi bir nedenle korku ve kuşku. Bebeğinizi besleyemeyeceğiniz kuşkusu süt akımı durabilir.
- Ağrı. Özellikle emzirme esnasında
- Utanma
Oksitosinin Diğer Etkileri
Oksitosin, rahim kasılmalarını arttırarak plesantanın çıkması ve doğum sonu kanamalarının azalmasını sağlar. Emzirmeye ne kadar erken
başlarsanız lohusalık kanamanız o denli az olacaktır.
Süt Akımına Yardım İçin Çevrenizdekiler
- Nazik ve destekleyici olmalı.
- Endişelerinizi azaltmalı.
- Sizi emzirebileceğinize ikna etmeye çalışmalı.
Süt Nasıl Yapılır
Doğumdan sonra ilk birkaç gün memelerinizin boş olduğunu hissedersiniz. Bu dönemde sadece az miktarda kolostrum (ilk süt – ağız) üretilir. Birkaç gün sonra süt fazla miktarda yapılmaya ve memeleriniz dolmaya başlar. Süt gelişi bazen iki günde olabileceği gibi zaman zaman bir haftaya kadar uzayabilir. Doğumdan hemen sonra emzirmeye ne kadar erken başlarsanız, sütün geliş süresi o denli kısalır.
Süt Yapımının Devamı
İlk birkaç günlük dolgunluk döneminden sonra memeleriniz fazla miktarda süt yapımını sürdürmesine karşın yumuşar. Bazı anneler memeler yumuşak olduğu zaman sütün olmadığını düşünür, Bu kuşku annenin sütünün azalmasına neden olan temel sebeptir.
Süt miktarı, bebeğiniz 4-6 aylık oluncaya dek artar. Çünkü bebeğiniz büyüdükçe daha çok acıkacak ve daha çok emecektir.
