Hasta, gebe, kötü besleniyor, adetli bile olsanız sütünüz her zaman bebeğiniz için en iyi besi kaynağıdır.
Anne Sütünün Bileşimi
Sütünüz, yaşamın ilk 4- 6 ayında bebeğinizin gereksinimi olan tüm besinleri içerir. Bu süreçte bebeğinize mama veya ek gıda verirseniz, verdiğiniz ek gıda kadar miktarda sütünüz azalacaktır.
Bebeğiniz için en uygun protein ve yağları kapsar.
Bebeğinizin ihtiyacı olan laktoz (süt şekeri) diğer sütlere oranla daha fazladır.
Bebeğiniz için yeterli vitamin vardır. Dışarıdan ek vitamin ya da meyve suyu desteğine gerek göstermez.
Yeterli demiri içerir. Çok fazla miktarda demir olmamasına karşın bebek bağırsaklarından emilme oranı fazladır. Anne sütü ile beslenen bebeklerde demir eksikliği anemisi nadiren gelişir.
Sıcak iklimlerde bile yeterli olan suya sahiptir.
Yeterli oranlarda tuz, kalsiyum, fosfat içerir.
Bebeğinizin Gereksinim Duyacağı Vitamin Mineral Desteği
Çocuk doktorunuzun önerisine uygun davranmak en iyisidir. Yine de bu konuda kılavuz olabilecek birkaç öneride bulunulabilir.
D Vitamini
Sağlıklı kemik gelişimi için çoğu bebek ek D vitaminine gereksinim duyar. D vitamini eksikliği, kemiklerin daha yumuşak ve kırılgan olduğu bir hastalık olan raşitizme neden olur. Bebeğe doğumundan kısa süre sonra başlayıp günde 400 ünite (10 mikrogram) D vitamini vermelisiniz. Bebeğinize D vitamini damlası vermek sık uygulanan bir yaklaşım olmakla birlikte sizin günde 6000 ünite (150 mikrogram) D vitamini almanız da sütünüzdeki D vitamini düzeyini artırıp bebeğinizin gereksinimini karşılayabilir.
Cildiniz güneş ışığı aldığında vücudunuzda D vitamini üretilecektir. Bebeğiniz özellikle esmerse, çok sık açık havaya çıkmıyorsa, sıkı giyiniyorsa veya yoğun güneş koruyucu kullanıyorsanız bu yolla yeterli D vitamini üretemez.
B12 Vitamini
Eğer vegan veya vejeteryan iseniz ve ek B12 vitamini kullanmıyorsanız bebeğinize vermeniz gerekebilir. B12 vitamini yetersizliği bebeğinizde kansızlık, gelişme geriliği ve nörolojik sorunlara neden olabilir.
Demir
Anne sütü bebeğinize ilk aylarda yetecek kadar demir içerir. Dört aydan sonra bebeğinizin ek demir alması gerekir.
Erken doğan bebekler, karaciğer, böbrek veya sindirim sistemi sorunu olan bebeklerde bazı başka vitamin mineral destekleri de gereklidir. Böyle durumlarda çocuk doktorunuz size ek önerilerde bulunacaktır. Kalsiyum, fosfor, diğer vitaminler, kalori veya protein ekleyebilir.
Anne Sütü Enfeksiyona Karşı Bebeğinizi Nasıl Korur
Anne sütü ile beslenen bebeklerde enfeksiyon daha az görülür.
Anne sütü alan bebeklerde, ek besin le beslenenlere oranla daha az ishal görülür. Bunun yanı sıra solunum yolu ve orta kulak enfeksiyonları da daha nadirdir.
Enfeksiyona yakalanma olasılığının az oluş nedeni:
- Anne sütü temiz, bakterisizdir.
- Pek çok enfeksiyona karşı antikor içerir. Bebek kendi antikorlarını yapıncaya dek sütten geçen annenin antikorları bebeği korur.
- Enfeksiyonlarla savaşta, içerdiği beyaz kürelerin olumlu etkisi vardır.
- İçerdiği bifidus faktör ile bebeğin bağırsak mikrobiyatasını kurar. Laktobasillus bifidus bağırsaklarda başka zararlı bakterilerin oluşmasını ve dolayısyla ishali önler.
- Anne sütünde demir bağlayan laktoferrin vardır. Bu da demire gereksinim gösteren zararlı bazı bakterilerin gelişmesini engeller.
Anne Sütü ve Kabızlık
Emzirerek beslediğiniz bebeğiniz bazen birkaç gün kaka yapmayabilir. Bu kabızlık değildir. Sütünüzün hemen hemen tümünün bebeğiniz tarafından emildiği ve dolayısı ile dışkıyla atılan kısmının az olduğu düşünülebilir.
Emzirdiğiniz bebeğiniz yumuşak, sık kaka yapar. Çok sert kaka olağan değildir.
Gerçek kabızlık ek besinle beslenen bebeklerde, sindiririm güçlüklerine bağlı olarak görülür.
Süt Bileşiminde Değişiklikler
Sütünüzün bileşimi her zaman aynı değildir. Bazı önemli değişimler olabilir. Keza süt beslenmenize bağlı olarak az da olsa değişiklik gösterebilir.
Emzirme sürecinde normal beslenebilirsiniz. Bebeğiniz baharatlı yiyecekler gibi değişikliklerden çok hoşlanmayabilir.
Kolostrum (ağız – ilk süt – geçici süt). Doğumdan sonra ilk birkaç gün kolostrum salgılanır. Kolostrum sarı, sütten daha koyuca, antikor ve daha fazla ak kan hücreleri içeren bir sıvıdır. İlk dünyaya gelişte bebeğin gereksinimi olan her şeyi içerir. Karşılaştığı tüm bakteri ve virüslere karşı iyi bir koruyucudur. Çok az miktarda salgılanmasına karşın normal bir bebek için yeterlidir.
Halk arasında bu sütün bebeğe ağır geleceği, atılması gerektiği gibi yanlış bir inanç vardır. Oysa kolostrum bebeğinizin erken dönemdeki tüm gereksinimlerini karşılar.
Doğumu izleyen 1-2 hafta içinde süt miktar olarak artar, görünüm ve bileşiminde değişiklikler olur. Kıvamı sulanır, daha beyaz – mavimsi bir görünüm alır. Bebeğin gelişmesi için gerekli tüm besi kaynakları bu süt içinde bulunur. İnek sütünden de sulu kıvamda olduğu için bazı anneler bu sütün kalitesinin yetersiz olduğunu düşünürler. Oysa anne sütü daha az yararlı değildir.
Emzirme sırasında sütün değişimi. Emzirmeye başladığınız ilk dakikalarda sulu ve mavimsi ilk süt gelmeye başlar. Bu süt; protein, laktoz, vitamin-mineral ve sudan zengindir.
Emzirmenin sonuna doğru gelen süt daha fazla yağ içerdiği için ilk süte oranla daha beyazdır. Dolayısı ile doygunluk hissi yaratır ve enerjiden zengindir. Bebeğinizin büyüme – gelişmesi için her iki süt de gereklidir. Bu nedenle her ne kadar emzirmenin ilk 5 dakikasında bebeğiniz ihtiyacı olan sütün çok büyük bir kısmını emerse de, emzirmeye ortalama 15-20 dakika devam etmelisiniz.
Mama ile Beslenmenin Sakıncaları
Anne sütü almayan bebekler daha sık hasta olurlar.
Kontaminasyon (Bulaşmalar). Biberonu her beslenme sonunda kaynatmıyorsanız bakteriyel kontaminasyonlar olabilir. Bakteriler mama içinde hızla çoğalır. Mamanın koku su değişmeden, diğer bir deyişle bozulduğu anlaşılmadan önce de bebek için tehlikeli olabilir.
Enfeksiyonlar. Mamalar, enfeksiyonlara karşı koruyan canlı beyaz küre ve antikor içermez. Yapay beslenen bebeklerde ishal ve solunum yolu enfeksiyonları daha sık görülür.
Ekonomik yönden. Bebeğiniz için en ucuz besin sizin sütünüzdür. Mama, bebeğinizi beslemeye değil doyurmaya yöneliktir. Bu durum bebeğin büyüme ve gelişmesini olumsuz etkiler.
Vitamin Yetersizliği. Anne sütündeki demirin sindirim yolundan emilmesi, mama ve inek sütüne göre daha yüksektir. Bu yüzden anne sütü almayan bebeklerde demir eksikliğine bağlı kansızlık daha sık görülür.
Biberonla beslenmek, beslenme bozukluğuna neden olur.
Gereğinden Fazla Tuz. İnek sütü, bazen kan sodyum düzeyini yükseltecek kadar çok tuz içerir. Bu durum özellikle ishal ola çocuklarda daha hızla su-tuz dengesi bozukluğuna neden olur.
Kalsiyum ve Fosfat Fazlalığı. Kaslarda titreme ve kasılmalara yol açar.
Uygun Olmayan Yağ. İnek sütünde, anne sütüne oranla daha fazla doymuş yağ asiti bulunur. Sağlıklı gelişen bir bebek için doymamış yağ asitlerine gereksinim vardır.
Öte yandan inek sütü yeterli esansiyel yağ asitleri (linoleik asit) ve kolesterol içermez. Bu yağ asitleri bebeğinizin beyin gelişimi için gereklidir.
Uygun Olmayan Protein. İnek sütünde gereğinden çok kazein bulunur. Kazein, bebeğinizin henüz yeterince gelişmemiş böbrekleri tarafından yeterince atılamayan karışık aminoasitler içerir. Bu nedenle kimi sağlıkçılar inek sütünün sulandırılarak verilmesini önerir. Oysa sulandırılmış süt ile bebeğin gelişimi ve beyin fonksiyonları için gerekli esansiyel sistin ve taurin aminoasitleri yetersiz kalır.
Sindirim Güçlüğü. İnek sütünün, sindirimi daha güçtür. Yağların sindirimi için gerekli lipaz enzimini içermez. Keza, kazein de güç sindirilir. Sindirimin güç ve yavaş oluşu, inek sütünün anne sütüne oranla bebek midesinde daha çok kalmasına ve doygunluk hissine yol açar. Bu nedenle anne sütü almayan bebekler sık emmek istemezler.
Alerji. İnek sütü alan bebeklerde astıma ve ekzema gibi alerjik sorunlar daha sıktır.
Emme Sorunları. Biberondan emmeyi öğrenen bebek, anne memesini reddeder. Meme başı şaşkınlığı ortaya çıkar. Anne sütü ile beslenmenin yetersiz ve başarısız oluşu çoğunlukla birkaç kez bile olsa denenen biberondur.
Mama ile Beslenmenin Ekonomik Yönü
Anne sütü dışındaki yöntemler aile için mali külfet getirir.
Altı aylık bebek için inek sütü ile beslenmenin maliyeti.
Bir bebeğin günlük süt gereksinimi kilo başına 150 ml.dir.
3.500 gr bir bebek günde 525 ml., 5 kilo ise 750 ml., 7 kilo olduğunda 1 litre süt ile beslenir.
İlk 6 ayda bebeğin normal büyüme için kabaca 135 litre taze süt içmiş olması gerekir.
İnek sütü ile beslenen bebeklerde, yalnız sütün yeterli olmayacağı yapay beslenmede erken ek gıdaya geçişin önemi unutulmamalıdır.
İlk 6 ayda mama ile beslenmenin maliyeti.
İlk ayda bebeğin gereksinimi ortalama 5 kutu, ikinci ayda kabaca 6.5 kutu üçüncü ayda gerekli mama 8 kutudur. Bundan sonraki 3 ayda yine ortalama 8 kutu bitirirse 6 aylık olana dek, ilk 6 ayda yaklaşık 44 kutu mama tüketilir.
Yararlanılan Kaynaklar
