Emzirmeye Başlama

Bebeğinizi emzirmeye başlarken en önemli zaman ilk birkaç gündür. Eğer emzirmeye sorunsuz bir şekilde başlarsanız sorunsuz bir şekilde sürdürme şansınız da artar.

Odanıza geldiğinizde size bir emzirme hemşiresi yardımcı olacaktır. Bebeği emzirmeye başlamadan önce sizin yanınızda bulunacak (anne, abla…) yardımcı ve eşiniz dışında herkes odadan çıkarılmalıdır. Ortamın kalabalık ve gürültülü olması, emzirme konusuna yoğunlaşmanızı önleyebilir. Emzirme hemşiresi gelmeden de bebeğinizi eşiniz kucağınıza verebilir. Onu tutmalı ve teninize temas ettirmelisiniz. Bu aşamada kendinizi mümkün olduğunca gevşek bırakın ve bebeğinize şefkat ile sarılın. Bebeğe mama veya su vermeyin.

İlk Beslenme

Doğum sonrası erken saatler bebeğinizin emmeyi öğrenmesi için iyi bir zamandır. Bunun nedenleri

Kolostrum. Doğumdan sonraki ilk birkaç günde üretilen koyu kıvamlı ve sarımsı renkli süte kolostrum (ağız sütü) denir. Kolostrum, besleyici maddeler ve antikorlardan (bağışıklık maddesi) zengin olduğu için bebeğiniz için çok yararlıdır. Kolostrum miktar olarak az olmakla birlikte yeterli sıklıkta emzirilirse bebeğinizin ilk günlerdeki beslenmesi için yeterlidir. Bu sütü boşa harcamadan mutlaka bebeğinize vermelisiniz. Kolostrum çok yoğun ve miktarı az olduğu için memelerde gerginlik oluşturmaz. Süt gelişini hissetmediğiniz gibi ilk birkaç gün memeleriniz gevşek ve yumuşak olur. Yine de bebeğiniz yeterli miktarda kolostrum sıvısı alacaktır. Doğumdan ortalama 3 gün sonra süt üretimi hızla artar ve memelerde sertlik, şişlik ve gerginlik hissedersiniz.
Süt salgısının başlaması. Düzenli aralıklarla ve sık emzirme veya memelerin sağarak boşaltılması süt üretimini artırır. Bu, vücudun bebeğinizin gereksinimlerine alıştığı bir arz talep dengesidir. Doğumdan sonraki ilk günlerde memenin sık (günde 8-12 kez) ve etkin bir şekilde boşaltılması süt üretimi için gerekli uyarıları sağlayacaktır. Meme başının zedelenmemesi için emzirme tekniğine dikkat etmelisiniz.

Birkaç gün içinde süt üretimi belirgin bir şekilde artacaktır. Buna süt inmesi denir. Aslında bu deyim çok doğru değildir. Süt artmadan önce üretilen kolostrum da yeterlidir ancak yoğun olduğu için miktarı azdır. Süt artışı, doğumdan 3-5 gün sonra gerçekleşir. Sütün artmasını sağlamak için bebeğin sık emzirilmesi önemlidir.

Emzirmeniz, plasenta atılmasına yardım eden oksitosin üretimini uyarır ve kanamanızı azaltır. Emzirmeye başladığınızda rahminizde kasılmalar başlayacaktır. Meme başının uyarılması oksitosin salgılatır. Oksitosin de rahim kasılmasının en güçlü uyarıcısıdır. Aynı zamanda bebeğinizle kurduğunuz duygusal bağı da güçlendirir. Rahim kasılması ile hafif bir kasık ağrısı hissedersiniz. Kasık ağrısı eşliğinde önceden rahim içinde birikmiş kan ve pıhtılar hızla dışarı gelir. Bu sizi korkutmasın. Hem normaldir hem de yararlıdır. Diğer taraftan kasılan rahim, içinden geçen kan damarlara baskı yaparak kan kaybını sınırlar.

Bebeğinizle karşılaştığınız ilk saat ya da doğumdan hemen sonrası ruhsal yönden de en önemli zamandır. Doğum sonrası olabildiğince erken emzirmeniz, bebeğinizle sevecen ve sıcak bir ilişki sağlar. Uzun süren bir emzirme sağlar. Emzirmeye geç başlamanız, başarılı emzirme şansını azaltır.

Doğumda

Bebeğinizi emzirmeye olabildiğince erken başlamalısınız. Gerek vajinal doğum gerek sezaryen ile doğumdan yarım saat sonrasında odanıza geçecek ve bebeğinizi emzirmeye başlayacaksınız.

İlk emzirme doğum masasında veya sezaryen ameliyathanesinde olmalıdır. Bebeğiniz ısıtmak için teninize temas etmeli ve sizinle aynı örtü ile örtülmelidir. Buna ten tene temas denir. Bebeğiniz memeye temas ettirildiğinde kendiliğinden emmeye başlar.

Emzirme doğumdan sonra mümkün olduğunca kısa süre içinde başlamalıdır. Bu genellikle doğum odasında, doğumdan hemen sonra ten tene temas ile başlar. Tüm bebekler içgüdüsel olarak meme başını arar bulur ve emmeye başlar. Bu bebek için çok yararlı olan kolostrumu almaya başlamasını sağlar.

Tüm bebekler içgüdüsel olarak meme başını arar bulur ve emmeye başlar. Bu bebek için çok yararlı olan kolostrumu almaya başlamasını sağlar.

Tıbbi nedenlerle bebeğinizi emziremeseniz bile kolostrumu elle veya pompa ile sağarak boşaltabilir ve saklayabilirsiniz. Elle veya pompa ile boşaltılması, yeni süt üretimi için gerekli uyarının oluşmasını da sağlar. Kolostrumun sağılmasına doğumdan sonra ilk altı saat içinde başlanmalıdır.

İlk günler

Aynı odayı paylaşma. Doğum sonrası bebeğinizle aynı odada olmalısınız. Buna oda paylaşma adı verilir. Sağlıklı bir bebeği annesinden ayırmanın gereği yoktur. Tüm hastanelerde anne ile bebeğin aynı odada olması sağlanmaktadır. Bebeğinizi istediğiniz zaman besleyebilir, altını değiştirebilirsiniz. Doğum sonrası ilk gün ve gece bebek sık sık emzirilmelidir. Bebeğin yanınızda olması, onu tanımanızı ve acıktığı zaman nasıl tepkiler verdiğini gözlemleyebilmenizi sağlar. Bebeğiniz de sizinle yan yana olduğunda daha huzurlu olacaktır. Oda paylaşma, pek çok emzirme sorununa erken çözüm getirir.
Güvenli uyku. Bebek yanınızda bir beşik içinde olacaktır. Çok hasta ya da uykulu değilseniz aynı yatağı paylaşabilir, bebeğinizi yan yatar pozisyonda emzirebilirsiniz. Bebeği emzirdikten sonra uykuya dalmadan önce bebeğinizi beşiğine sırt üstü yatar pozisyonda bırakmayı unutmayın. Ani bebek ölümü (beşik ölümü) adı verilen durum bebeğin yatış pozisyonu ile yakından ilgilidir.

Yan yatar pozisyon, uzanırken de bebeğinizi emzirebilmenizi sağlar. Bu pozisyonu yalnızca sert bir yatakta yatarken kullanmalısınız. yumuşak yatak, kanepe veya yatar koltuk üzerinde uygulanmamalıdır. Emzirirken uyuyakalmanız bebeğiniz için güvenli değildir. Emzirme bittikten sonra bebeğinizi yanınızda uyutmamalı, bir beşiğe yatırmalısınız.

Doğumdan sonra yeni anne ilk bir hafta çok yorgun hisseder. Bebek ilk günlerde gece gündüz emmek ister. Bu zorlu bir görevdir. Bebeğiniz birkaç saatten daha uzun süre uyumayacaktır. Bebeği uyutmaya çalışmak yerine her uyandığında emzirmelisiniz. Yorgun düşmemek için bebek her izin verdiğinde uyumaya çalışın. Bunun için eş, akraba veya arkadaşlarınızdan destek almalısınız.

Doğum sonrası ilk zamanlarda yorgunlukla başa çıkma yolları

Planlama ve öz bakım

Gece uykunuz sık sık bölüneceğinden gündüz bulduğunuz her fırsatta dinlenmeye çalışın.
Çevrede bebek bakım istasyonları oluşturun. Bu ortamlarda değiştirmek için bebek bezi, emzirme için gerekli gereçler, su, atıştırmalık, kitap dergi gibi okunacaklar ve müzik bulunmalı. Bu, emzirme sırasında gevşemenize yardımcı olacaktır.
Çok işle uğraşmayın. Kendinizi iyi hissetmenizi sağlayan şeylere öncelik verin. Örneğin bir arkadaş veya akrabanızla sohbet edebilir, yürüyüşe çıkabilir veya duş alabilirsiniz.

Emzirme teknikleri

Bebeğinizi emzirmek için belli bir zamanı beklemeyin. Her acıkma belirtisi hissettiğinizde emzirin. Buna her istediğinde emzirme adı verilir. Sık emmelerden sonra bebeğiniz uzun süre uyuyabilir. Günde en az 8 kez emiyorsa uzun süre uyuması önemli değil.
Emmeyi sonlandırmak için bebeğin doyduğuna emin olmalısınız. Bebeğin doyduğunu, gevşemesinden algılayabilirsiniz.
Bebeğiniz emerken uyukluyorsa uyarmak için bezini değiştirin veya masaj yapın. Bu bebeğin uyanıp doyana kadar emmesini sağlar. Böylece bebek memeyi tam boşaltacak ve süt üretiminiz de artacaktır.
Emzirirken sütün boşalmasını kolaylaştırmak için bir elinizle memeye hafif hafif masaj yapabilirsiniz. Böylece bebeğiniz iyice doyar ve daha uzun süre uyur. Ayrıca süt üretiminiz de artar.

Eşiniz ve diğer yakınlarınızın yardımını alın.

Ev işleri ve bebeğin emzirme dışındaki bakımı için eşiniz veya akrabalarınızdan destek almalısınız. Onlara yapacakları işleri söyleyin ki bu işler size kalmasın.
Yanınıza bir emzirme danışmanı veya hemşire alabilirsiniz.

Duygusal destek

Bir anne olarak yepyeni görevleriniz var ve kendinizi bunlara hazırlamalısınız.
Zorlanma, yorgunluk ve stres, özellikle doğumdan sonra ilk bir kaç haftada sık görülen ve normal durumlardır. Yeni doğan bir bebeğe bakmak çok yorucu ama çok zevklidir. Kısa sürede alışacaksınız ve size daha kolay gelecek.
Birkaç hafta içinde kendinizi eskiden olduğu gibi hissetmeye başlamazsanız doktorunuzla görüşmelisiniz. Pek çok yeni anne kendini depresif ve endişeli hissedebilir. Önemli olan profesyonel destek almaktır.

Emzirme Süresi

Bebeğinizi istediği zaman ve istediği süre boyunca emzirmelisiniz. Bebeğinizi emzirmek için süre sınırı koymayın. Bebek doyduğu zaman memeyi bırakacak, vermek isteseniz de almayacaktır. Bu nedenle bebek bırakana kadar emzirmeye devam edin. Memede sütün azaldığını düşünürseniz diğer memeye geçebilirsiniz.

Eskiden ilk birkaç gün 2-3 dakika gibi çok kısa süre, daha sonra 5-10 dakika emzirilmesi önerilirdi. Çok uzun süre emmenin meme başını zedeleyeceği düşünülürdü.

Günümüzde beslenme süresinin sorun olmadığı bilinmektedir. Zedelenmeye yol açan emzirme süresi değil meme başının yanlış pozisyonda tutulmasıdır. Bebeğiniz genellikle 5-10 dakikada emmeyi bitirir fakat bazen yarım saat emebilir. Bu sorun değildir.

Yeni araştırmalar, hızlı ya da yavaş beslenen bebeklerin aynı miktarda süt aldıklarını göstermiştir. Yavaş emen bir bebek memeden kısa sürede ayrılırsa, yeterli süt alamaz. Yetersiz beslenmeye bağlı büyümesi yetersiz kalabilir.

Her İki Memeden Beslenme

Her defasında her iki meme emzirilmelidir. Her defasında her iki memeyi emzirmelisiniz. Memelere eşit davranarak her iki memenin eşit süt salgılaması ve bebeğin her ikisini istekle emebilmesi için her defasında farklı memeden başlamalısınız.

Bebeklerin çoğu, her beslenmede her iki memeden emmek ister. Ufak bebekler için sadece tek memeden emme yeterli olabilir ya da her iki memeden çok az miktarda emebilir. Bununla birlikte eğer bebek her zaman bir memeden emiyorsa, diğer memede süt yapımı durabilir. Bu nedenle bir öğünde sağ memeden emzirmeye başlanırsanız, bir sonraki emzirmede diğer memenin öncelikle vermeniz gerekir. Böylece her iki memenize eşit emme uyaranı yapılacak ve süt yapımı sürekliliği sağlanacaktır.

Anne Sütü Öncesi Beslenme

Sütünüz gelene kadar bebeğinize ek gıda vermemelisiniz. Bebeğinize mama, şekerli veya şekersiz su veya inek sütü vermemelisiniz. Bunlar bebeğinizin karnını doyurup emme gücünü azaltır. Böylece onun için en değerli besin olan sütünüzü alamamış olur.

Bir çok hastanede bebeklere anne sütü öncesi ek besin verilmektedir. Ek besin, anne sütüne eşdeğer bir mama, inek sütü yada çoğu kez şekerli sudur. Yakın çevreniz sütünüz gelene dek ilk birkaç gün bebeğin aç ve susuz kalacağından kuşku duyar.

Anne sütü öncesi beslenme gerekli olmadığı gibi zararlı da olabilir. Bu dönemde çok az miktarda kolostrum bile normal bebek beslenmesi için yeterlidir. Bu kolostrumun yapılabilmesi için emme uyaranı gereklidir.

Kolostrum (ağız) güvenle verilebilir ve eğer yutma sorunundan kuşku duyulmuyorsa bebeğin ilk beslenmesi anne sütü ile yapılmalıdır.

Anne sütü öncesi beslenmenin zararları:

Bebek Yönünden:

Yapay beslenme ile bebeğinizin açlık duygusu giderileceğinden meme emmek istemeyebilir.
Yapay beslenme ile erken dönemde enfeksiyon olabileceği unutulmamalıdır. Özellikle kolostrum ile alınan koruyuculuk olmayacağından bebeğinizde ishal daha sık görülebilir.
İnek sütü veriliyorsa alerjik reaksiyonlar daha sık ortaya çıkar.
Biberondan emmeye alışan bebek, meme başını tutmakta zorlanabilir.

Anne Yönünden:

Yeterli emme uyaranı olmadığı için memenin boşalma süresi uzar.
Memedeki süt yeterince boşalmadığı için dolgunluk ve meme iltihapları daha sık görülür.
Anneye, meme ile besleme giderek daha zor gelmeye başlar ve çoğu kez emzirmeyi bırakır. Hatta iki kez anne sütü öncesi beslenme bile sütün yetersizliğine neden olabilir.

Su Verme

Bebeğiniz yeterince süt alıyorsa ilk haftadan sonra ek su almasına gerek yoktur.

Sağlıklı doğan bir bebek yeterli emiyorsa ilk haftada sarılık riski geçtikten sonra ek su verilmesine gereksinim duymaz.

Gece Besleme

Bebeğiniz olabildiğince uzun süre gece beslenmesine devam edilmelidir. Bebeğinizi ilk gün gece boyunca da emzirmelisiniz. Bunun için bebeğinizle aynı odayı paylaşmanız gerekir. Bebeklerin anneden ayrı, toplu olarak bir odada bakıldığı ve cam arkasından izlendiği günler 1950’lerde kaldı.

Bazı anneler, bebeklerinin tüm gece boyunca emmeden uyumasını ister. Ancak bebek istiyorsa gece de emzirilmelidir.

Gece beslenmesi, bebeğin emmesi ile gece boyunca da süt yapımını sağlayacaktır.
Özellikle çalışan anneler için gece beslenmesi daha yararlıdır.

Erken Kilo Değişimleri

Bebeğiniz ilk 10 gün içinde %10 oranında kilo kaybedip tekrar doğum kilosuna döner.

Doğumdan sonra ilk birkaç gün bebek normal olarak doğum kilosunun % 10’unu kaybeder. Süt geldikten sonra kilo alma başlar. Ortalama 10 gün içinde bebek doğum ağırlığına döner. Kaybedilen kilo, bebeğin doğum öncesinden kalan ödemidir.

Meme Temizliği

Meme başını sık sık sabunla yıkamanız ve silmeniz cildin zedelenmesine neden olabilir.

Her emzirme öncesinde memeyi yıkayabilirsiniz. Ancak memeyi yıkarken sabun kullanmayın. Sabunun tad ve kokusu bebeğinizi rahatsız edebilir.

Geçmişte, her beslenme öncesi meme başının sabunla yıkanmas1 önerilirdi. Günümüzde bunun
gerekli olmadığı, özellikle sabunla sık temizliğin meme başındaki doğal yağı uzaklaştırarak meme başı derisine zarar verebileceğini biliyoruz. Bu uygulama sonucu cilt kurur ve kolay zedelenerek çatlaklar oluşabilir. Bunun yanı sıra her beslenme öncesi yıkamak zor gelebilir. Su ile yıkamak yeterlidir.

Emzirme