Bebeğinizin 4-6 aya kadar tek besini anne sütüdür. Bebeğiniz büyüdüğünde anne sütü miktar olarak yetse bile bebeğinizin başka gereksinimleri de olacaktır. Bebeğinizi 2 yaşına kadar emzirmeye devam etmelisiniz. Ancak 2 yaşında bir bebeğin enerji ve protein gereksiniminin ancak üçte birini sütle verebilirsiniz. Bu nedenle altı aydan 2 yaşına kadar emzirmenin yanı sıra ek besinler de vermelisiniz.
Ek Gıdalara Başlama
Bebeğin ek besinlere başlamasının keskin bir sınırı yoktur. Hem bebekler hem de annelerin farklı gereksinimleri olabilir. Sütünüz ilk altı ay süre ile bebeğiniz için tek başına yeterli olacaktır.
Bebeğim yeterince besleniyor mu?
Bebeğiniz 4-6 aylık olduktan sonra ek besinlere başlamalısınız.
Bebeğiniz görünüşte büyüyüp gelişiyor olabilir. Ama büyüme eğrileri üzerinde işaretleyerek izlemeden büyümenin iyi olduğuna karar vermeyin. Bebeğinizin tartı ve boyunu çizelgelerle karşılaştırmalısınız. Bunu sizin yerinize çocuk doktorunuz da yapabilir.
Kilo ve boy büyümesi normal ise bebeğinizin iyi beslendiğine emin olabilirsiniz.
Büyüme yeterli değilse dört aydan büyük bir bebekte ek besinlere başlayabilirsiniz. Ama gebeliğiniz 4 aydan küçük ise ek gıda vermek yerine sütünüzü artırmanın yollarını aramalısınız.
Altı aylık olduğunuzda bebeğinizin dişleri çıkmaya başlar. Bu dönemde bebeğiniz her gördüğünü ağzına götürecektir. Bu bazen de bir yiyecek olabilir.
Yeni doğduğunda tüm yiyecekleri sindirecek enzimleri yeterli değildir. Oysa altı aylıkken bebeğinizin midesi de ek gıdaya hazırdır.
Yiyecek ve suya erken başlarsam ne olur?
Bebeğiniz 4 aylık olana kadar yalnızca anne sütü vermelisiniz.
Bazı anneler bebeklerine çok erken ek gıda vermek ister. Çoğunlukla kendi sütlerinin yeterli olmadığını, bebelerinin ek gıdalarla daha iyi besleneceğini zannederler. Ek gıda ve suya erken başlamanın başlıca iki tehlikesi vardır.
Bebeğiniz ek gıdalarla mikrop alarak ishal olabilir. Erken başlanan ek besinler bebek ishallerinin en önemli nedenidir.
Daha az emzirdiğinizden sütünüz azalır. Ek gıdalarla doyan bebeğiniz meme almak istemez.
Ek Gıdalar
Bebeğiniz altı aylık olunca ek gıdalara başlamalısınız. Bebeğinize ek gıdayı öncelikle az miktarda vermelisiniz. Birkaç gün bu miktarda ek gıda verdiğinizde midesi alışacak ve besinleri iyi sindirmeye başlayacaktır. Artırmak için bunu beklemelisiniz. Ek gıdaların çeşitliliğini artırmadan önce alerjik tepkilerin olmadığına emin olmalısınız.
Ek gıdaya geçerken neler verilebilir?
Ek gıdalar başlangıçta yumuşak olmalıdır. Genellikle püre verilmesi tercih edilir. Dokuz aylık olduğunda bebek her türlü katı gıdayı yiyebilir hatta ailesiyle sofraya oturabilir. Bu arada patates, makarna, pilav gibi nişastalı yiyecekler başlanabilirse de çok fazla alıştırmamalısınız. Nişastalı gıdalar bebekte yararsız bir şişmanlığa neden olabilir.
Bir bebek günde ortalama 5 öğün yemek ister. Yeterli beslenmemenin temel nedeni öğün sayısının yetersiz olmasıdır. Beş öğünün hepsinde pişmiş yiyecek vermek gerekli değildir. aradaki bazı öğünler yoğurt, meyve püresi gibi çiğ besinler de olabilir.
Bebeğin enerji gereksinimi için yüksek kalorili besinler de verilmelidir. Yiyeceklerine 1 kaşık sıvı yağ eklenebilir. Şekerli yiyecekler de yüksek kalori içerir. Ama bebeği şekere alıştırmak çok doğru olmaz.
Yüksek proteinli besinler mutlaka verilmelidir. Proteinler fasulye, süt, yumurta gibi gıdalardan alınabilir. Ancak yumurta, haftada 1-2 defadan daha sık verilmemelidir.
Altıncı ayda meyve ve sebzelere başlandıysa ek vitamin verilmesi gerekli değildir.
Şeker ve Şekerli Su
Bazı bebeklerin fazladan su almaya gereksinimi vardır.
- İnek sütünde fazla tuz bulunduğundan inek sütü verilen bebeklerin ek su alması da gerekir.
- İshal olan bebeklere kaybettikleri sıvıyı yerine koymak için su verilebilir.
Meyve Suyu
Anne sütü alan bebeklerin ayrıca meyve suyuna ihtiyacı yoktur. Sütünüzdeki vitaminler bebeğinize altı aylık oluncaya kadar yetecektir. Bebeğiniz yapay besleniyorsa meyve suyuna olabildiğince erken başlamalıdır.
İnek Sütü
Bazı anneler inek sütünü bebeklerine erkenden verir. Bunun nedeni kimi zaman bebeğin çok ağlaması, kimi zaman da daha çok emmek istemesidir. Bazen de işe giden annenin bakıcısı bebeğe inek sütü başlar.
Ek inek sütünün sakıncaları
- Biberonla süt alan bebekler memeyi iyi tutamaz.
- Astım ve egzema gibi alerjik hastalıkların riski artar.
- Sütten alacağı mikrop ile ishal olabilir.
- Gereğinden fazla verilirse kusma olabilir.
- Gereğinden fazla verilirse bebek fazla kilo alır. Bu, ileri yaş obezitesini başlatabilir.
Ek inek sütü için öneriler
- Bebeğinizin ağlaması veya uzun süreli emmek istemesi her zaman aç olduğunu göstermez.
- İşe gidiyor olsanız da sağdığınız süt bebeğinize yetecektir.
Nişastalı Yiyecekler
Bazı anneler bebeklerine nişastalı mamalar vermek ister. Midede dolgunluk yapan nişastanın sindirimi de zordur. Bebek tok hissedeceğinden emmek istemez, anne sütü azalır. Nişastalı mamalarla beslemenin bebeğe uygun olmadığı ve yetersiz olduğu unutulmamalıdır.
Ek Gıdaya Geç Başlama
Bazı anneler uzun süre ek gıdaya başlamak istemez. Hatta memeden kesme aşamasına kadar ek gıdaya başlamayanlar da olur. Ancak bu bebeğin gelişiminde ciddi aksaklığa neden olur. Halk arasında aşa düşme adı verilen bu durumda anne sütü kesilmiş, bebek henüz alışmadığı ek gıdaları sindirilemediğinden ishal, kusma ve gelişme bozukluğu yaşar.
Ek gıdaya başlangıcı geciken bebekler
İlk altı ayın sonunda ek gıdaya başlanmayan bebeklerde gelişim yavaşlar.
5-6. aylarda bir bebek iştahlı ve sürekli aç olduğundan kendisine verilen her şeyi yemeyi öğrenir. Altı aydan sonrasına kalan bebeklerde ek gıdalara alışmak zordur. Geç kalınan bebekler genellikle ek gıdaları almayı reddeder.
Anne Sütünü Kesme
Ek besinlere geçilmiş bile olsa bebeğiniz istediği sürece emzirmeye devam etmelisiniz. Çoğu bebek 1-2 yaş civarında emmeyi kendiliğinden bırakır. Bu, memeden kesmenin en doğal yoludur.
Bebeğinizi çok hızla sütten kesmemelisiniz. Memeyi aniden bırakması bebeğinizi mutsuz ve hırçın yapabilir. Ek gıdayı da reddedebilir. Bebeğinizde ciddi beslenme bozuklukları ortaya çıkabilir.
Emzirmeyi bıraktırırken bebeğinize verdiğiniz ek gıdayı giderek artırın. Buna paralel olarak emzirme sayısını da azaltın. Gece süt vermeyi bırakın. Bebeğinize yakınlığınızı ve sevginizi emzirme dışı yollarla göstermeye çalışın.
