Doğumdan sonraki ilk iki hafta, emzirmenin devamındaki başarınızı belirler. Sütün oluşumu, artışı, bebeğin emme alışkanlıkları ilk iki hafta içinde olur.
Doğumdan sonraki ilk 6 ay, ek gıda vermeksizin anne sütü yeterli olacaktır. Ek gıdalara erken başlamak bazı önemli sorunlara neden olabilir. Ek gıdalarla bebeğin alacağı mikroplar mide barsak bozuklukları ve ishale neden olabileceği gibi verdiğiniz her ek gıda sütünüzün o kadar azalmasına neden olur.
Doğumdan sonra ilk 1 haftada giderek artan süt ve memelerde sertleşme, iki hafta sonra azalır. Memelerinizin sert olmaması sütünüzün az olduğu anlamına gelmez.
Bebeğiniz zaman zaman huzursuz olacak ve ağlayacaktır. Bu sütün yetersiz olduğu anlamına gelmez. Memede daha uzun süre tutmak ve sık sık emzirmek bebeğin duygusal gereksinimlerini de karşılar ve ağlamaları azalır. Uzun süre ve sık emzirmek sütünüzün de artmasını sağlayacaktır. Sütün birikmesi için bazı öğünler emzirmemek sütün birikmesinden ziyade azalmasına neden olur.
Bebeğinizi anne sütü ile beslediğinizde her gün kaka yapmasını beklemeyin. Bu bebeğin kabız olduğu anlamına gelmez. Tedavi gerektirmez.
Sütünüzün bebeğiniz için yeterli olduğunu gösteren en önemli şey bebeğin kilo almasıdır. Eğer bebeğiniz alması gerektiği kadar kilo alıyorsa beslenmesi konusunda endişelenmenize gerek yok.
Bebeğiniz aşı olduğunda veya hastalandığında da emzirmeye devam etmelisiniz. Bebeğin anne sütü almaması gereken bir durum olursa çocuk doktorunuz size bilgi verecektir. Siz hasta iseniz tedavinizi yürüten doktor ile emzirme konusunu konuşmanızda yarar var. Aldığınız ilaçlar süte geçiyor ve bebek için zararlı olacaksa sütünüzün kesilmemesi için ilaç alımı süresince sağılıp atılması, bu süreçte bebeğin mama ile beslenmesi düşünülebilir.
Süt verme sürecinde beslenmeniz, sizin gereksinimlerinizin de tam karşılanması için önemlidir. Bol sıvı almaya çalışmalısınız.
Emzirme öncesinde memeyi su ile yıkamalı veya silmelisiniz. Ancak sabun kullanmanız bebeğinizi rahatsız edebileceği gibi meme başını kurutarak çatlakların oluşumunu tetikleyebilir.
Her Acıktığında Emzirme
Hastaneden ayrılıp eve gittiğiniz günden itibaren bebeğinizi emzirerek besleyeceksiniz. Bebek, her uyandığında ve ağladığında emzirilmelidir. Bebeğinizle ilk temas ve memeye tutma sonrasında bebeği sık sık emzirmelisiniz. Bu, bebeğinizin size ve emmeye alışmasını, sütünüzün salgılanmasını ve kanamanızın azalmasını sağlar. Süt gelişini görmüyor olabilirsiniz. Bu bebeğinizi emzirmeniz için engel değildir. Ek bir gıda vermenizi de gerektirmez.
Bebeğinizi özellikle ilk gün hastanede sık sık emzirmeniz, sütünüzün hızla salgılanması ve miktarının hızla artmasını sağlar. Bu yüzden bıkmadan usanmadan bebeği memeye tutmalısınız.
Gece bebeğinizle aynı odayı paylaşın. Onun zaman zaman ağlayarak uyanması, süt üretiminizi olumlu yönde etkiler.
İlk günlerde sütünüzü artıran en önemli etken bebeğinizi sık sık emzirmenizdir. Bebeğiniz her uyanıp ağladığında emzirmeye çalışmalısınız.
Bebeğinizi ağlamasa da kendi istediğinizde bebeğinizi kucağınıza alıp ve emzirebilirsiniz. Buna akla geldikçe besleme adı verilir. İlk zamanlar bebeğinizin emmesi çok düzensiz olabilir. 1-2 gün çok sık beslenebilir. Bazen de ilk bir kaç gün, günde sadece birkaç kez emebilir. Her bebeğin huyu farklı olsa da genellikle 1-2 haftadan sonra belli bir düzen yerleşir. Bebeğinizi yalnızca belli zamanlarda beslemek sütünüzü azaltabilir. Öte yandan,
- Sık emme, prolaktin üretimini uyararak kısa sürede süt gelişine yardım eder.
- Süt bezlerinde, süt toplanmasına bağlı memelerin gerginliği gibi pek çok sorun önlenmiş olur.
Bebeğinizin emmeye hazır olduğunu gösteren belirteçler
- Başını çevirerek memeyi araması
- Göğsünüze yaklaştırdığında başını sallaması
- Ağzını açıp kapatma veya şapırdatması
- Parmak veya elini emmesi
Bu belirtileri takip eder ve gördüğünüzde hemen emzirirseniz ağlamaya başlamaz. Ağlamaya başlamışsa etkin bir emzirme için öncelikle sakinleşmesini sağlamalısınız.
Akla geldikçe besleme ile ilgili sorunlar
Bebek yeterli sıklıkta emmeyi hatırlamaz. Bazı bebekler çok sessiz olup acıksa bile ağlamayabilir. Bebeğiniz yeterli hızla kilo almıyorsa bu akla gelmelidir.
Böyle bir durumda bebeğinizi daha sık emzirebilirsiniz.
Bebek gereğinden daha sık emme ister. Bazı bebekler sürekli istekli görünerek sizi bezdirebilir. Bunun nedeni bazen meme başını doğru alamadığı için yeterli süt gelmemesi olabilir. Yine bebeğin çok kısa bir süre memede tutulması sonucu süt atımı refleksinin uyarılamıyor olabilir. Emzirme tekniğinizi gözden geçirmenizde yarar var.
Emme Alışkanlıkları
Sağlıklı bir bebeğin emme sıklığı değişkendir. Bazen bir saat geçmeden emmek isterken bazen acıkması üç dört saat sürebilir. Emzirmeye başlamak için bebeğinizin açlık belirtileri göstermesini bekleyin.
Bebeğin beslenme süresi çok değişkenlik gösterir. Genellikle 5 dakika ile 20 dakika arasındadır. Bebeğiniz emdikçe ve yuttukça emzirmeyi sürdürmelisiniz. Bu yüzden emzirme, süre ile belirlenemez. Bebeğin memede dinlenmesi, hatta uyuklaması mümkündür. Bu, doyduğu veya artık süt gelmediği anlamına gelmez. Bebek uyukluyorsa uyandırmak için gazını çıkartın, bezini değiştirin, el, kol, bacak ve ensesini ovalayarak masaj yapın. Bebeğiniz doyduğunda memeyi bırakır ve tekrar almak istemez. Bu yüzden emzirme süresini elden geldiğince uzun tutmanızda yarar var.
Emzirme sırasında memeyi bir elinizle sıvazlayarak daha bol süt gelmesini sağlayabilirsiniz.
Bebeğiniz doyduğunda yüzü, elleri gevşer, tekrar memeye tuttuğunuzda emme isteği göstermez.
İlk günlerde süt az gelse de bebeğinizin beslenmesi için yeterli olacaktır. Bebeğinize çocuk doktoru tarafından önerilmediği sürece su veya mama vermeyin. Bu dönemde panikle ek gıdaya başlarsanız bebek daha az emeceğinden sütünüz de az olacaktır. İlk günlerde salgılanan süt, kolostrum adı verilen daha konsantre ve yağlı bir süttür. Bu sütün az miktarı bile bebeğinizi besleyebilir.
Her emzirmede her iki meme emzirilmelidir. Bir emzirmede sağ meme ile başlayıp sola geçtiyseniz sonrakinde sol ile başlayıp sağa geçmeniz, her iki memenin de etkili bir şekilde süt üretmesi için iyi olur. Emzirdiğiniz memeyi değiştirmeden önce memenin iyice boşaldığına emin olmalısınız.
İlk günlerde bebeğiniz gündüz ile geceyi ayırt edemeyecektir. Bu nedenle gece gündüz emmek isteyebilir. Bir kaç hafta sonra geceleri 3-4 saat emmeden geçirmeye başlar. Her bebeğin uyku paterni farklı olsa da bebek dört aylık olduğunda geceleri altı sekiz saat uyumaya başlar.
Süt Salgılamanın Devam Etmesi
İzleyen dönemde üretilen süt miktarı, memenin ne sıklıkla ve me kadar boşaltıldığına bağlıdır. Bu, bebeğinizin gereksinimlerine göre vücudunuzun ayarlanmasını sağlayan bir arz talep dengesidir. Süt salgılamayı uyarmak için şunları yapabilirsiniz.
- Bebeğinizi sık sık besleyin ve her emmede memelerin tam olarak boşaldığına emin olun.
- Her defasında her iki memeyi emzirin. Birinde sağ memeden başlayıp sola geçmişseniz diğer emmede soldan başlayın.
- Bebeğinizle birlikte olamayacaksanız memenizi sık sık boşaltın. Boşaltmayı pompa ile yapabileceğiniz gibi elle de sağabilirsiniz.
- Çocuk doktorunuz söylemedikçe bebeğinize mama vermeyin. Mama vermeniz, verdiğiniz mama kadar sütünüzün azalmasına neden olacaktır.
Bebeğinizin Yeterince Beslendiğini Gösteren Belirtiler
Bebeğinizin yeterince beslendiğini gösteren en iyi belirti kilo almasıdır. Doktorunuz bebeğinizi kontrol ederek aldığı kilonun normal olduğunu size söyleyecektir. Bebekler doğumdan sonraki ilk hafta kilo verir, sonraki iki haftada bu verdikleri kiloyu geri alırlar.
Bebeğinizin yeterince süt aldığını gösteren diğer belirtiler.
- Günde en az 8 defa beslenmesi
- Emdikten sonra doymuş ve gevşemiş olması
- Her gün, doğumdan geçen gün kadar sayıda ıslak bezi olur. Yedinci günden itibaren günde yedi ıslak bezi olmaya başlar.
- Beslenme sırasında yutma sesi duyulur
- Meme başında ağrı, tahriş veya ezilme olmadan beslenmesi
Doktorunuz bebeğinizin yeterince beslenmediğini düşünüyorsa:
- Günde en az on kez olacak şekilde daha sık emzirmelisiniz.
- Bebeğinizi emzirdikten sonra pompa veya elle sağarak daha fazla süt üretme sinyali oluşturmalısınız.
- Doktorunuzdan tavsiye almalısınız. Önce bebeğinizin memeyi nasıl tuttuğunu inceleyip sonra emme ve yutmasını değerlendirecektir.
Memeyi Boşaltma
Süt miktarınız doğumdan 3 gün sonra artar. Bebeğinizin emme gücü biraz zayıflayacaktır. Bebeğiniz memeyi yeterince boşaltamazsa memede kalan süt hem ateşinizi yükseltir hem de sütünüzün üretimini azaltır. Bu yüzden her emzirme sonrasında memeyi kontrol edin. Meme sert ve şiş ise mutlaka pompa ile boşaltmalısınız. Bunun için eve gitmeden pompanız hazır olsun. Süt pompası, elektrikli, pilli veya manuel olabilir. Hangisi olursa olsun memeyi sağarak boşaltmak, emzirerek boşaltmaktan daha uzun sürer. Sağma işlemi süt gelişi azalınca değil meme boşalıp yumuşayana kadar devam etmelidir.
Sağdığınız sütü buzdolabında saklamanızda bir sakınca yok. Kapalı bir kapta, derin dondurucuda birkaç hafta, kahvaltılık rafında 3-5 gün, buzdolabı kapağında 1-2 gün saklayabilirsiniz. Sakladığınız sütü kutusuyla birlikte sıcak suya oturtarak vücut sıcaklığına gelene kadar ısıtabilir ve bebeğinize kaşık ile verebilirsiniz. Özellikle siz gün içinde dışarı çıktığınızda bebeğinize bakacak olan kişiler bu sütü kullanabilir.
Emzirme sürecinde salgılanan bazı hormonların etkisi ile rahminiz kasılacak ve kasık ağrınız olacaktır. Bu sizi korkutmamalı. Kasık ağrınızın olması, sütün de memeden iyi boşaltılacağını gösterir.
Yararlanılan Kaynaklar
