Rahim ağzı kanseri tedavi edilebilir bir hastalıktır ve erken evrelerde bulunur ve tedavi edilirse iyileşme şansı yüksektir.
Rahim ağzı kanseri erken yaşlarda görülür. Bu yüzden, doğurganlık (hamile kalma yeteneği) üzerindeki etkisi önemlidir. Genç yaşta rahim ağzı kanseri tanısı konmuş ise gebe kalma şansınızı yitirmiş değilsiniz.
Bu yazıda, doğurganlıklarını korumak isteyen, erken evre serviks kanseri olan kişilere bilgi vermeye çalışacağım.
Rahim ağzı kanseri teşhisi konduysa ve gelecekte hamile kalmayı planlıyorsanız, endişelenmeniz normaldir. Sağlığınız ile doğurganlığınız arasında seçim yapmanız gerektiğini hissedebilirsiniz. Her insanın koşulları farklıdır. Karar verirken seçeneklerinizi bilirseniz daha kolay karar verebilirsiniz.
Serviks Kanserinde Doğurganlığı Koruyan Seçenekler
Erken evre rahim ağzı kanseri denince akla, evre IA1, IA2, 2 cm.dan küçük IB1 ve bazı küçük IIA1 tümörleri gelir. Gelecekte çocuk sahibi olma yeteneğini koruyan tedaviler ancak erken evre rahim ağzı kanseri olgularında uygulanabilir. Lenf nodu yayılımı, kanserin boyutu gibi diğer faktörler de bu kararı etkiler. Sizin için doğurganlığı koruyucu tedavi bir seçenek değilse, ailenizi büyütmek için farklı yollar aranmalıdır.
Erken evre rahim ağzı kanserinin tedavisi için seçenekler arasında koni biyopsisi, trakelektomi, histerektomi ve kemoradyasyon yer alır. Rahim ağzı kanseri erken evrede ve diğer organlar veya lenf düğümlerine yayılma yoksa, doğurganlık korunabilir. Doğurganlığı koruyan bu tedaviler şunlardır:
- Konizasyon. Rahim ağzının bir kısmının alınması.
- Basit trakelektomi. Serviksin daha kapsamlı çıkarılması.
- Radikal trakelektomi. Rahimin bırakılıp, rahim ağzı ve çevresindeki dokuların çıkarılması.
- Lenfadenektomi. Pelvisteki lenf düğümlerinin çıkarılması.
Servikal Konizasyon
Servikal konizasyon, kanserli bölge de dahil olmak üzere serviksin koni şeklindeki bir bölümünün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Rahim ağzı kanserinin erken evrelerinde uygulanabilir.
Servikal konizasyon, serviksin koni şeklindeki bir bölümünün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bu, rahim ağzı kanserini teşhis etmek veya kanserli bölgeyi çıkararak çok erken evredeki rahim ağzı kanserini tedavi etmek için yapılabilir.
İşlem vajina yoluyla, genellikle ameliyathanede, genel veya bölgesel anestezi ile gerçekleştirilir.
Konizasyon, ameliyathanede anestezi altında yapılır. Konizasyon vajinal yoldan uygulanır. Aynı gün eve gidilebilir.
Basit Trakelektomi
Kanser küçük olduğunda serviks yanındaki dokulara (parametrium) yayılma riski düşük olduğundan, radikal trakelektomi gerekli olmayabilir. Basit trakelektomide, serviks tamamen çıkarılır, parametrial doku bırakılır. Konizasyondan fazla, radikal trakelektomiden daha az kapsamlıdır.
Basit trakelektomi, serviksin kısmi olarak çıkarılmasıdır; işlem vajinal yoldan gerçekleştirilir. Doğurganlığa zarar vermemek için trakelektomiden sonra kalan servikal doku miktarına bağlı olarak uterusun alt ucuna veya kalan servikse kalıcı bir ip (serklaj) yerleştirilebilir.
Basit trakelektomi, erken evre kanser olgularında uygulanabilir. Ameliyathanede vajinal yoldan yapılır ve genellikle konizasyon gibi günübirlik bir ameliyattır. Basit trakelektomiden sonra mutlaka serklaj yapılması gerekmez. Serklaj, işlemden sonra kalan servikal doku miktarına bağlıdır. Kanser hücrelerinin lenf düğümlerine yayılmadığından emin olmak için trakelektomiden önce laparoskopi yoluyla çıkarılır.
Radikal Trakelektomi
Radikal trakelektomi, serviks ve parametriumun (rahim ve serviksin yanındaki bağ dokular) kısmen veya tamamen çıkarılmasıdır. Radikal trakelektomide, servikal konizasyona kıyasla serviksin çok daha fazlası, ayrıca pelvisteki lenf düğümleri de çıkarılır.
İşlem, ameliyathanede anestezi altında gerçekleştirilir. Trakelektomi, cerrahın tercihine bağlı olarak vajinadan veya karından bir kesi ile yapılabilir. İşlem laparoskopi veya robotik cerrahi kullanılarak en az girişimsel yolla da gerçekleştirilebilir. Kanserin boyutuna ve derinliğine bağlı olarak Rahim ağzı ve vajinanın üst kısmı tamamen veya kısmen alınabilir. Rahimin alt ucu veya kalan servikse kalıcı bir dikiş (serklaj) atılır.
Lenfadenektomi
Trakelektomi öncesinde, kanserin yayılmadığından emin olmak için pelvisteki lenf düğümleri çıkarılmalıdır. Buna lenfadenektomi denir. Düğümler, karındaki bir kesi, laparoskopik veya robotik yolla çıkarılabilir.
Yeşil noktalar, vücutta bulunan lenf düğümlerinin yerini gösterir.
Çıkarıldıktan sonra, ameliyat sırasında lenf düğümleri mikroskop altında incelenir ve rahim ağzı kanseri hücresinin bulunmadığı doğrulanır. Herhangi bir düğümde kanser hücresi bulunursa, trakelektomi yapılmaz ve daha agresif bir tedavi (radikal histerektomi veya kemoradyoterapi) uygulanır.
Kapsamlı lenf nodu diseksiyonu (çıkarılması) ile ilişkili komplikasyonları azaltmak için sentinel lenf nodu biyopsisi adı verilen bir işlem giderek daha fazla uygulanmaktadır. Bu işlem henüz standart olarak kabul edilmese de uygulanabilir. Bu yaklaşım ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.
Ameliyat Sonrası Takip
Konizasyon veya trakelektomiyi takiben 4-6 hafta, vajinanıza herhangi bir şey sokmamanız dolu küvete oturarak banyo yapmamanız, denize veya havuza girmemeniz önerilir. Bunlar, iyileşmeyi zorlaştırabilir. Ağır olmamak koşuluyla yaklaşık bir hafta kanama olması normaldir. Kanama ağırlaşırsa (örneğin bir pedi bir saatten kısa sürede ıslatırsa) veya bir haftadan uzun sürerse, kontrole gelmelisiniz.
Konizasyon veya trakelektomiden sonra, rahim ağzı kanserinin tekrarlamadığına emin olmak için düzenli takip ve testleri yaptırmak önemlidir. Muayenelerde kalan serviksten alınan smearde Pap testi ve insan papilloma virüsü (HPV) testi yapılır. HPV ile yeniden enfeksiyon riskini azaltmak için HPV aşısı da yapılmalıdır.
İleri Tedavi
Konizasyon veya trakelektomi sırasında çıkarılan alanın kenarlarında anormal veya kanserli hücreler bulunursa ameliyat genişletilir. Konizasyon sonrası, ikinci bir konizasyon, radikal trakelektomi veya histerektomi olmanız gerekebilir. Radikal trakelektomi yapılanlarda radikal histerektomi uygulanabilir.
Lenf düğümlerinde kanser hücreleri bulunursa veya trakelektomi sırasında çıkarılan dokuda ek risk faktörleri gözlenirse kemoradyoterapi gerekli olabilir.
Servikal Kanser Tedavisi Sonrası Gebelik
Konizasyon veya trakelektomiden sonra gebelik için 6 ila 12 ay beklemelisiniz. Bu sürede iyileşme tamamlanır. Rahim ağzı kanseri tedavisinden sonra gebelik komplikasyonları ve/veya kısırlık riski her zaman vardır.
Kısırlık. Konizasyon veya trakelektomi sonrasında, kısırlık (hamile kalma zorluğu) riski artar. İşlem sonrası rahim ağzı kanalının daralması, spermin uterusa girmesini önleyebilir. Bu durumda, aşılama (IUI) yapılabilir. Gerekirse, aşılama öncesi servikal açıklık genişletilebilir. IUI ile spermi rahme iletmek için küçük bir kateter kullanılır.
Rahim ağzı açıklığını genişletmek mümkün değilse veya IUI başarısız olursa tüp bebek (IVF) ile embriyo transferi yapılabilir. Rahim ağzı kanseri tedavisi öncesi seçenekleri bilmeniz, kendinizi daha güçlü ve hazırlıklı hissetmenize yardımcı olur.
Servikal yetmezlik. Konizasyon veya trakelektomi sonrası hamile kaldığınızda, servikal yetmezlik riski yüksektir. Yetmezlik, serviksin hamilelik sırasında normalden daha erken açılması veya incelmesidir. Bu, düşüğe (gebelik kaybı) veya erken doğuma yol açabilir.
Bu nedenle rahim ağzı kanseri tedavisi sonrası hamile kalan kişiler yakından takip edilmelidir. Serviksin uzunluğu ve açılması (genişlemesi) ultrasonla düzenli olarak kontrol edilecektir.
Radikal histerektomi veya radyoterapi sonrası gebelik seçenekleri. Radikal histerektomi ve/veya kemoradyasyon tedavisi sonrasında hamile kalmak veya hamilelik yürütmek genellikle mümkün değildir. Bununla birlikte, yardımcı üreme teknolojisindeki gelişmeler, bu tür bir tedaviden sonra çocuk sahibi olmanın yollarını sunabilir.
Embriyo kriyoprezervasyon (dondurma) uzun yıllardır uygulanan bir tekniktir. Radikal cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi birkaç hafta ertelenir. Yumurtalarınızı toplamak için doğurganlık ilaçları almanız ve cerrahi bir işlem geçirmeniz gerekecektir. Yumurtalar (oosit), daha sonra kullanılmak üzere sperm ile birleştirilir ve oluşan embriyo dondurulur.
Diğer bir seçenek ise oosit kriyoprezervasyonudur (yumurtanın sperm ile döllenmeden önce dondurulması). Yumurtalık dondurarak saklama (cerrahi olarak alınmış bir yumurtalığın dondurulması) araştırma aşamasındadır.
Rahminiz kanser tedavileri nedeniyle alınmış veya hasar görmüş olacağından gebeliği sürdüremeyebilirsiniz. Bununla birlikte, sizin için hamileliği taşıyabilmeleri için başka bir kişinin rahmine donmuş bir embriyo yerleştirilebilir. Taşıyıcı annelik olarak bilinen bu yöntem ülkemizde yasal değildir.
Bazıları, evlat edinme gibi başka yollarla ailelerini büyütmeyi seçerler.
Seçenekleriniz hakkında herhangi bir sorunuz olduğunda kadın hastalıkları ve doğum uzmanına danışmalısınız.
Bu sayfa düzenlenirken UpToDate Patient Education sayfalarından yararlanılmıştır.
