Serviks kanseri için tedavi seçenekleri kanserin evresine dayanmaktadır. Erken evrelerde yakalanan serviks kanserinin tedavisi göreceli olarak kolaydır. Tedaviye türü; kanserin evresine, yaşınıza ve sağlığınıza, sizin ve doktorunuzun tercihlerine bağlıdır.
Erken evre rahim ağzı kanserleri için en yaygın tedavi radikal histerektomidir (serviks, rahim ve parametrium adı verilen çevre dokuların cerrahi olarak çıkarılması). Alternatif, genellikle kemoterapi ile birlikte verilen radyoterapidir (RT). Çok erken evre serviks kanseri olan bazı kadınlar servikal konizasyon veya basit histerektomi ile tedavi edilebilir. Basit bir histerektomi için serviks ve uterus çıkarılır, ancak çevreleyen dokular alınmaz. Bu, miyom gibi rahimle ilgili iyi huylu problemler için yapılan ameliyatın aynısıdır.
Servikal konizasyon, serviksin koni şeklindeki bir bölümünün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bu, rahim ağzı kanserini teşhis etmek veya kanserli bölgeyi çıkararak çok erken evredeki rahim ağzı kanserini tedavi etmek için yapılabilir.
İşlem vajina yoluyla, genellikle ameliyathanede, genel veya bölgesel anestezi ile gerçekleştirilir.
Histerektomi veya pelvik RT yaptıktan sonra hamile kalmak mümkün değildir. Erken evre rahim ağzı kanseri olan kadınlarda bazen daha az agresif bir tedavi (servikal konizasyon yapılabilir. Konizasyon sonrası gebelik mümkündür.
Erken evre rahim ağzı kanserinde ameliyata ek olarak adjuvan (ilave) tedavi gerekebilir. Bu, radyoterapi ve kemoterapi olabilir. Adjuvan tedavi, ameliyat sırasında çıkarılan kanserin ameliyattan sonra nüks riski yüksekse verilir. Risk faktörleri, büyük veya derin invaziv bir tümör, kan damarlarında, lenf damarlarında, çevre dokularda (parametria), dokunun kenarlarında veya lenf düğümlerinde bulunan kanserli hücreler olabilir.
Cerrahi
Erken evre serviks kanseri olan hastalar radikal histerektomi (rahim ve rahim ağzının çevre doku ile birlikte çıkarılması) ile cerrahi olarak tedavi edilebilir. Serviks kanserinin yayılımına bağlı olarak değişik histerektomi tipleri önerilebilir. Cerrahi operasyon, klasik açık ameliyat ya da laparoskopi veya robotik cerrahi gibi en az invaziv yöntemler kullanılarak yapılabilir. Ameliyat şeklinin seçimi, cerrahın deneyimi ve tercihi, kanserin boyutu ve sizin anotomik yapınız gibi bir çok faktöre bağlı olarak yapılır. Bu kararı doktorunuzla ayrıntılı olarak tartışmalısınız.
Cerrahi Seçenekler
Serviks üzerindeki herhangi bir cerrahi gelecekteki gebelikleriniz için risk taşımaktadır. Ek olarak serviksin ya da uterusun bir parçasını korumak kanserin nüksetme riskini artırır. Her hasta için bireysel durumları değerlendirilerek onun için doğru olan cerrahi prosedürün seçiminde karar vermek için iyi bilgilendirme yapılmalıdır.
Kriyocerrahi. Bu yöntemde, küçük bir metal plaka donma derecelerine kadar soğutulur ve daha sonra anormal hücrelerin bulunduğu alana yerleştirilerek anormal hücreler yok edilir.
Lazer cerrahi. Anormal hücreleri yakıp yok etmek için lazer kullanılır.
LEEP (Elektrocerrahi Lupla Eksizyon İşlemi). Halen en çok kullanılan basit bir tedavi yöntemi olup, anormal hücreleri yok etmek için ısıtılmış bir ince tel halka kullanılır.
Servikal konizasyon. Bu ameliyatta serviks koni şeklinde çıkarılır. Kanserin ne kadar ilerlediğini belirlemek ya da çok erken kanserleri ve kanser öncesi servikal değişiklikleri tedavi etmede kullanılabilir.
Radikal trakelektomi. Bu ameliyatta erken evre serviks kanseri olan hastalarda serviks ve etrafındaki dokular çıkarılır ancak olası gelecek gebelik için rahim yerinde bırakılır.
Basit Histerektomi. Bu ameliyatta sadece serviks ve uterus çıkarılır. Bu prosedür sadece mikroskopik olarak belirlenebilen çok erken evre serviks kanserli hastalar için uygundur.
Radikal Histerektomi ve lenf nodu değerlendirmesi. Bu ameliyatta rahim, serviks , vajinanın bir kısmı ve parametrium adı verilen serviks etrafındaki bağ dokuları ile birlikte çıkarılır. Rahim ağzı kanseri için radikal histerektomi sırasında yumurtalıkların mutlaka alınması gerekmez; bu karar yaşınıza ve diğer faktörlere bağlıdır.
Radikal histerektomi sırasında, rahim ve rahim ağzını, rahim ve rahim ağzı çevresindeki dokunun bir kısmını ve vajinanın bir kısmını çıkarır. Yumurtalıkların alınması her zaman gerekli değildir. Ameliyat genellikle açık cerrahi ile yapılır. Ancak “laparoskopik” olarak da yapılabilir. Laparoskopik histerektomi yapmak için, karna açılan küçük bir delikten küçük bir kamera ve aletler sokulur. Daha sonra vajina yoluyla rahim ve diğer dokuları çıkarır.
Radikal histerektomi sırasında, kanserin yayılmasını kontrol etmek için pelvisteki ve bazen de karındaki daha yüksek lenf düğümleri çıkarılır ve değerlendirilir. Lenf nodu diseksiyonu kanserin lenf noduyla serviks dışına yayılım gösterip göstermediğini anlamamızı sağlar. Lenf kanalları, lenf sıvısını lenf düğümlerine boşaltarak organlar için kanalizasyon sistemi görevini üstlenir.
4 santimden küçük tümörü olan serviks kanserli hastalarda uygulanılan en sık prosedürdür. Histerektomi, karında bir kesi (laparotomi) veya birkaç küçük kesi (minimal invaziv) yoluyla yapılabilir. Rahim ağzı kanseri tedavisinde, laparotomi minimal invaziv yaklaşımdan daha iyi sonuç verir. Tümör çapı küçük (<2 cm) ise minimal invaziv bir yaklaşım düşünülebilir.
Ameliyat yaklaşık üç saat sürer. Çoğu kadın ameliyattan sonra bir ila iki gün hastanede kalır. Rzadikal histerektomi sonrası 7 ila 10 gün boyunca mesane sondası kullanılır. Radikal histerektomi, basit histerektomiye göre daha komplike ve kapsamlı bir prosedürdür.
Radyoterapi
Bu işlem yüksek enerjili X ışınları kullanılarak kanserli alanların bölgesel olarak tedavi edilmesidir. Kanser diğer dokulara yayılmışsa (invaziv kanser) veya tedavi edildikten sonra yinelenmişse (rekürren kanser) radyoterapi önerilebilir. Erken evre kanserlerde de kür (kanserli dokunun tamamen ortadan kaldırılması) sağlamak için kullanılabilir.
Kanserin evresine bağlı olarak radyoterapi, dışarıdan (vücut dışından makine kullanarak), içeriden (kanser içine ya da yakınına direk radyasyon vermeye yarayan bir mekanizma kullanarak) ya da ikisi birlikte uygulanabilir.
- Brakiterapi (BT). Birkaç gün boyunca aralıklı veya sürekli olarak vajina ve uterusa geçici olarak yerleştirilen bir cihazla verilir. Bazen tedavi hastanede yapılırken bazı durumlarda ofis ortamında verilebilir.
- Dışarıdan Işın Radyoterapi (EBRT). Işın kaynağı vücut dışındadır. Tedavi edilecek alan (radyasyon alanı) sağlıklı dokuya yönlendirilen radyasyon miktarını sınırlamak için dikkatlice tasarlanır. Beş ila altı hafta boyunca vücudunuz her gün aynı şekilde röntgen cihazına yerleştirilir ve radyasyon alanı her gün (röntgen çekmeye benzer şekilde) birkaç saniye ışın verilir. Bu tedavi hastaneye yatırılmadan yapılır ve genellikle tedavi sırasında normal günlük işlerinize devam edebilirsiniz.
Radyoterapi, bağırsak veya mesane işlevi üzerinde yan etki (örneğin, sık idrara çıkma) yapabileceği gibi, ağrılı cinsel ilişkiye yol açan vajinal daralma veya menopoza yol açabilir. Vajinal daralmayı önlemek için vajinal dilatör kullanmanız önerilebilir.
Kemoterapi
İnvaziv veya rekürren kanseri tedavi etmenin başka bir yolu olan kemoterapide kanser hücrelerini yok etmek için ilaçlar kullanılır. Hastalığın yayılımına göre ilaçlar ağız yoluyla ya da kas içi veya damar içine enjekte edilerek dolaşım sistemine verilir ve böylece vücuttaki kanserli bölgeye giderek etki gösterir. Organ içine ya da vücut boşluklarına verilerek bölgesel olarak uygulanabilir.
Kemoradyasyon. Rahim ağzı kanseri için EBRT uygulanırken radyoterapiye kemoterapi eklenir. Kemoterapi, radyoterapinin rahim ağzı kanseri üzerindeki etkisini artırır. Kemoterapi ilaçları bu şekilde kullanıldığında radyasyon duyarlılaştırıcılar olarak adlandırılırlar.
Kemoterapi ilaçları, kanser hücrelerinin büyümesini durduran veya yavaşlatan ilaçlardır. Kemoterapi EBRT sırasında haftada bir damardan verilir.
Bu sayfa düzenlenirken UpToDate Patient Education sayfalarından yararlanılmıştır.
