Rahim ağzı (serviks), bir iç cinsel organ olduğu halde muayenede gözle rahatça görülebilen ve bu nedenle hastalıklarına kolayca tanı konabilen bir organdır. Serviks (rahim ağzı), rahimin vajene açılan dar boynudur. Serviks, aynı zamanda enfeksiyonların rahme ulaşmasını engellemeye yardımcı, önemli bir bariyer görevi de görmektedir. Gebelik sırasında serviks, bebeği rahim (uterus) içinde tutmaya yardımcı olmak için sıkıca kapalı durumda kalır. Bebek doğmaya hazır olduğunda serviks yaklaşık 10 cm açılarak bebeğin geçmesine izin verir.
Embriyoda Rahim Ağzının Oluşması
Döllenmeden 4 hafta sonra kadın cinsel organları oluşmaya başlar. Bir embriyoda cinsel organların gelişebileceği iki kanal sistemi vardır. Müller ve Wolff kanalları. Eğer Wolff kanalları gelişirse erkek, Müller kanalları gelişirse dişi olacaktır. Hangi kanalın gelişeceğini belirleyen ise bebeğin testisinin olup olmamasıdır. Bebekte testis var ise salgılanan testosteron ile Wolff kanalı gelişir, MIF denilen bir madde ile de Müller kanalı baskı altında kalıp yok olur. Eğer testis yoksa, testosteron üretilemediğinden Wolff kanalı gelişemez, MIF olmadığından Müller kanalı gelişir. Müller kanalından da vajina üst kısmı, rahim ağzı, rahim ve yumurtalık kanalları oluşur. Embriyonun 7. haftasında Müller kanalından vajina üst kısmı, rahim ağzı, rahim ve yumurtalık kanalı oluşmuştur.
Bu organlarının iç yüzünün uygun bir epitel ile kaplanması 11. haftada sona erer.
Anatomi
Rahim ağzı, serviks olarak da adlandırılır. Serviks kelimesi Latincede “boyun” demektir.
Aslında armut şeklindeki rahimin sapa yakın bölgesidir. Bir boru gibidir. Borunun bir ucu vajinaya, diğer ucu rahim iç boşluğuna açılır. Rahim ağzı ortalama 3 cm kadardır. Neredeyse rahim boyunun yarısı kadardır denilebilir. Silindir şeklinde olan rahim ağzının çapı ise yaklaşık 2 cm kadardır. İçinden geçen kanalı oldukça incedir. En geniş yerinde çapı 8 mm.’yi geçmez. Özellikle kanalın rahim boşluğuna açıldığı iç ucu en ince noktasıdır. Kanalın iç yüzü, salgı bezleri nedeniyle girintili çıkıntılı bir görünümdedir. Bu görünüme arbor vitae denilir. Arbor vitae, hayat ağacı demektir.
