Doğum kontrol ilaçlarının gebeliği önlemek için üç temel mekanizma vardır.
- Doğum kontrol hapları, yumurtlamayı önler.
- Rahim iç tabakasını incelterek embriyonun yerleşmesini önler.
- Rahim ağzındaki salgıyı koyulaştırarak spermlerin geçişini önler.
Bu etkilerin hepsi ilaç kullanıldığı sürece görülen geçici etkilerdir. Doğum kontrol hapı kullanmayan biri her ay bir yumurta yumurtlarken 1000 civarındaki yumurtası bozularak yok olur. Doğum kontrol hapı kullanırken de her ay 1000 civarında yumurta yok olup ölecektir. Ama içlerinden hiç biri büyüyüp yumurtlanamayacaktır.
Doğum kontrol haplarının içinde bulunan östrojen rahim iç tabakasını kalınlaştırmak istediği halde progestin iç tabakada östrojen etkisi oluşumunu önler. Bu nedenle kazara yumurta ve sperm birleşip embriyo oluşsa bile rahim iç tabakasına tutunamayacağından gebelik de oluşmayacaktır.
Rahim ağzı kanalının içinde salgılanan sıvı da doğum kontrol hapı kullanmayan bir kadında salgılanan östrojenin etkisi ile akışkan ve berraktır. Spermler bu sıvı içinde uzun süre yaşayıp rahime geçebilir. Haplardaki progestin etkisi ile sıvı daha sümüksü bir hal alır. Bu da içinden sperm geçişine izin vermediğinden yumurta ile sperm buluşamamış olur.
