Koku alma duyunuzu kaybetmek, koku alamamaktan daha ciddi bir kayıptır. Koku alma duyunuz olmadan, yiyeceklerin tatlarını ve farklı yiyecekleri birbirinden ayıramazsınız. Koku kaybı kısmi (hiposmi) veya tam (anosmi) olabilir ve nedene bağlı olarak geçici veya kalıcı olabilir.
Kısmi bir koku kaybı bile, aşırı durumlarda kilo kaybına, yetersiz beslenmeye ve hatta depresyona yol açabilecek şekilde yemeğe olan ilginizi kaybetmenize neden olabilir. Bazı insanlar yiyeceklere daha fazla tuz ekler. Bu da yüksek tansiyonunuz veya böbrek hastalığınız varsa sorun olabilir. Duman veya bozulmuş yiyecek gibi potansiyel tehlikelere karşı sizi uyarmak için koku alma duyunuz çok önemlidir.
Koku Kaybının Nedenleri
Soğuk algınlığı nedeniyle burun tıkanıklığı, kısmi, geçici koku kaybının yaygın bir nedenidir. Polip veya burun kırığının neden olduğu burun pasajlarında bir tıkanıklık da sık rastlanan bir nedendir. Yaşlanma, özellikle 60 yaşından sonra koku kaybına da neden olabilir.
Koku nedir?
Burnunuz ve boğazınızın üst kısmındaki bir bölge, koku alıcıları içeren özel hücrelere sahiptir. Bu reseptörler kokuları algıladıklarında beyne bir mesaj gönderirler. Beyin belirli kokuyu tanımlar.
Bu süreçteki herhangi bir sorun burun tıkanıklığı, iltihaplanma, sinir hasarı veya beyin fonksiyonu durumu normal koku alma yeteneğinizi etkileyebilir.
Burun mukozasıyla ilgili sorunlar
Burnunuzun içinde geçici tahrişe veya tıkanıklığa neden olan durumlar şunları içerebilir:
- Akut sinüzit (burun ve sinüs enfeksiyonu)
- Kronik sinüzit
- Nezle, soğuk algınlığı
- Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19)
- Saman nezlesi (alerjik rinit)
- Grip (grip)
- Alerjik olmayan rinit (alerji ile ilgili olmayan kronik tıkanıklık veya hapşırma)
- Sigara içmek
Burun pasajlarınızın tıkanıklıkları
Burnunuzdan hava akışını engelleyen koşullar:
- Septum deviasyonu
- Burun polipleri
- Tümörler
Beyin veya sinir hasarı
Beynin koku algılayan bölgesine giden sinirler veya beyin aşağıdaki sebeplerden hasar görebilir:
- Yaşlanma
- Alzheimer hastalığı
- Beyin anevrizması
- Beyin ameliyatı
- Beyin tümörü
- Şeker hastalığı
- Belirli böcek ilaçları veya çözücülerdeki kimyasallara maruz kalma
- Huntington hastalığı
- Kallmann sendromu (nadir bir genetik durum)
- Klinefelter sendromu (erkeklerin hücrelerinin çoğunda fazladan bir X kromozomunun olduğu nadir bir durum)
- Korsakoff psikozu (tiamin eksikliğinden kaynaklanan bir beyin bozukluğu)
- Lewy vücut demansı
- İlaçlar (örneğin, bazı yüksek tansiyon ilaçları, antibiyotikler ve antihistaminikler)
- Multipl skleroz
- Niemann-Pick (Pick hastalığı, bir bunama şekli)
- Paget’in kemik hastalığı (kemiklerinizi, bazen yüz kemiklerinizi etkileyen bir hastalık)
- Parkinson hastalığı
- Zayıf beslenme
- Radyasyon tedavisi
- Rinoplasti
- Şizofreni
- Sjogren sendromu (genellikle ağız ve göz kuruluğuna neden olan inflamatuar bir hastalık)
- Travmatik beyin hasarı
- Çinko içeren burun spreyleri (2009’da piyasadan çekilmiştir)
- çinko eksikliği
Hangi Durumlarda Muayene Olmalısınız
Soğuk algınlığı, alerji veya sinüs enfeksiyonlarının neden olduğu koku kaybı genellikle birkaç gün sonra kendiliğinden düzelir. Düzelmezse, daha ciddi durumları ekarte edebilmesi için doktorunuza danışın.
Ek olarak, nedene bağlı olarak koku kaybı bazen tedavi edilebilir. Doktorunuz size bakteriyel bir enfeksiyonu tedavi etmek için bir antibiyotik verebilir veya burnunuzu tıkayan herhangi bir şeyi çıkarabilir. Ancak bazı durumlarda koku kaybı kalıcı olabilir.
