İnhibin B

Inhibin B Nedir?

Inhibinler polipeptid hormonlardır, alfa ve beta alt grupları vardır. Beta alt grubu İnhibin A ve Inhibin B olarak ayrılmaktadır. Fizyolojik olarak aktif şekilleri bu iki dimerik formlardır.

Nerede Yapılır ve Salgılanır?

Erkekte testisin Sertoli hücrelerinden salınmaktadırlar. Kadınlarda ise over granulosa hücrelerinden salınırlar. Erkeklerde dominant olarak Inhibin B yapılmakta; kadınlarda ise hem İnhibin A hem de İnhibin B yapılmaktadır.

İnhibinlerin Rolü Nedir?

Yumurta gelişiminin düzenlenmesidir. Bu düzenlemede hipofizden salgılanan FSH ile negatif bir geri bildirim ilişkisi vardır. İnhibinlerin ayrıca, gonadlarda lokal olarak yumurta büyümesi ve gelişimi etkilediği sonucuna varılmıştır.

İnhibin B’nin Salgılanma Periyodu Nedir?

Kadınlarda İnhibin B, doğumdan sonra erkenliğe kadar oldukça düşük, ancak ölçülebilir düzeydedir. Genç erişkin dönemindeki sabit düzeyine ulaşmadan önce, ergenlik öncesinde pik düzeyine yükselmektedir. Bu yüksek düzey artık yumurta gelişiminin başladığına ve ergenlik başlangıcına işaret etmektedir. İnhibin B, bu nedenle kızlarda ergenliğin başlangıcını saptamak için yararlı bir belirteç olarak kullanılabilecektir. Daha sonraki dönemde İnhibin B adet döngüsüne uygun şekilde salınmaktadır. Menopoza geçiş döneminde ise azalmakta olup, bu geçişi gösteren iyi bir gösterge olarak öne çıkmaktadır.

Erkeklerde ise ergenlik ile birlikte yükselmekte olup, bundan sonraki dönemde ergenliği, testis fonksiyonunu ve sperm üretimini en iyi gösteren belirteç olarak öne çıkmaktadır.

İnhibin B Nerelerde Kullanılır

Over Rezervini Anlamada

Doğurganlık durumunun ortaya konulması için yumurtalık rezervinin belirlenmesi gereklidir. Fetal yaşamda yumurtalıklarda depolanan oositler doğumdan sonra giderek azalır. Yaş ilerledikçe over rezervi azalmaya devam eder ve 40 yaşına doğru azalma belirgin hale gelir. Bunun nedeni, yumurtalıktaki yumurta kaybıdır.

Hipotalamustan salgılanan gonadotropin releasing hormon (GRH), hipofizden FSH ve LH salınımını kontrol etmektedir. FSH ve LH da, progesteron ve estradiol ile adet döngüsünü düzenlerler. FSH, yumurtalıktaki yumurtaların büyümesini yönetir. FSH düzeyini ayarlayan da, yumurtalıkların granulosa hücrelerinden salgılanan İnhibin B hormonudur. İnhibin B yükseldiğinde, FSH düzeyi azalır.
Görüldüğü gibi FSH, yumurtalık fonksiyonunu göstermekte dolaylı bir belirteç, İnhibin B ise direkt belirteç durumundadır. Doğrudan yumurta tarafından salgılanmakta ve yumurta sayısını direkt olarak göstermektedir. Daha duyarlıdır ve erken sonuç verir. FSH’ın aksine, kandaki estradiol düzeylerinden de etkilenmez. FSH’dan daha stabil ve güvenilir bir belirteçtir.

Günümüzde yumurtalık fonksiyonunu değerlendirmede FSH, estradiol gibi testlere bakılmaktadır. Gerçekte İnhibin B doğrudan ve stabil bir belirteç durumundadır.

Kızlarda Ergenlik Dönemine Geçişi İzlemede

Yukarıda da belirtildiği gibi, ergenlik dönemine geçiş öncesinde İnhibin B pik yaparak yükselmektedir. Bu nedenle, ergenliğe geçiş için iyi bir göstergedir.

IVF Uygulamalarından Önce Over Rezervini Ölçme

IVF işlemleri oldukça zahmetli ve pahalıdır. Doğru adımları atmak için, işlemlere başlamadan önce yumurtalık kapasitesini anlamak gereklidir. Yapılacak bir İnhibin B ölçümü, bu konuda fikir verecektir. Düşük düzeyde İnhibin B miktarı, yumurtalık kapasitesinin zayıf olduğunu ve başarılı yumrta üretiminde yetersiz kalacağını gösterir. Bu konuda hasta bilgilendirilerek, karar vermesi sağlanmalı ve olası başarısızlıkta olumsuz hasta-hekim ilişkileri önlenmelidir.

Menopoza Geçişi Gösterme

Menopoza geçiş sırasında İnhibin A ve estradiol düzeyleri bir süre normal devam etmesine rağmen, İnhibin B düzeyleri belirgin olarak azalır. FSH da yükselir. Ancak FSH perimenopozal dönemde dalgalanmalar gösterebilir. Bu nedenle, doğrudan yumurtalığa ait bir belirteç olan ve daha stabil olan İnhibin B bakılması daha uygundur. En iyisi, bugüne kadar olduğu gibi FSH ve estradiol ölçümü yerine, FSH ve İnhibin B’nin birlikte ölçülmesidir.

Prematüre Ovarian Failure (yetmezlik) (POF) Tanısı

Erken menopoz başlangıcı, yaklaşık kadınların % 1’inde ortaya çıkan bir durumdur. İnfertilite ile sonuçlanabilir. Halen çocuk isteyen kadınlar için çok önemli bir durumdur. Ayrıca POF, osteoporoz ve ölümcül hastalık riskini de artırmaktadır. Bu nedenle erken tanı ve tedbir önemlidir. POF tanısında İnhibin B ölçümü iyi bir göstergedir.

Over Ca Tanısı

CA-125 yumurtalığın epitelyal tümörleri için anlamlıdır. Granulosa hücreli tümörleri araştırmada yeterince duyarlı değildir. Bunun için Total Inhibin veya Inhibin A + Inhibin B bakılabilir. CA-125 ile birlikte Inhibin ölçümü, yumurtalık kanserlerinin % 95’ini ortaya çıkarabilir.

Erkeklerde Ergenlik ve Testis Fonksiyonunun İzlenmesi

Inhibin B, testisin Sertoli hücreleri tarafından yapıldığı için, ergenlik öncesi yapılacak Inhibin B düzey ölçümleri, erken Sertoli hücre gelişmesi ve anormal testikuler fonksiyonlar hakkında bilgi verecektir.
Testis fonksiyonunu ergenlik öncesi dönemde izleyebilmek için şu ana kadar yapılan uygulama, tekrarlayan hCG injeksiyonları yapılarak, oluşan testesteron yanıtının ölçülmesi şeklindedir. Defalarca injeksiyon ve kan alınmasını gerektiren, ayrıca zaman kaybı da yaratan bu uygulama yerine, basit bir Inhibin B serum düzeyi ölçümü yeterli fikir verir.

Erkeklerde İnfertilite Tanısında

Eşler arasındaki infertilite nedenlerinin % 40’ı erkeğe bağlıdır. Bu nedenler hormonal anormallikler nedeniyle yeterli miktarda sperm yapılmasında yetersizlik, testis anormallikleri nedeniyle kaliteli sperm yapılmasında yetersizlik veya anormal seksüel fonksiyon ve kanal tıkanıklığı gibi nedenler olabilir. Bazı tüp bebek uygulamalarında, spermin eşin epididimis veya testisinden cerrahi müdahale ile alınması gerekebilir. Bu durum, oldukça zor bir işlemdir. Serumda Inhibin B ölçümü, tests fonksiyonu ve sperm üretimini doğrudan gösteren bir test durumundadır. Inhibin B düzeyi, aynı zamanda testis volümü ve sperm dansitesi ile de ilişkilidir. Inhibin B’nin düşük düzeyleri, testis tarafından yapılan sperm üretiminin yetersiz olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, böyle olgularda testislerdencerrahi işlemle sperm alınması işlemi çok başarılı olmayacaktır.

Testis Biyopsisi Yerine

Testis dokusunu araştırmak için yapılacak testis biyopsisi invaziv ve travmatik bir testtir. Bunun yerine yapılacak bir serum Inhibin B düzey ölçümü, oldukça yararlı fikir verecektir. Çünkü Inhibin B, direkt olarak Sertoli hücre fonksiyonu hakkında fikir vermektedir.