Ağrının gerçek geçiş mekanizması ve algılanması tam olarak bilinmemekle beraber, ağrı teorileri ile açıklanmaya çalışılmaktadır. Ağrıyla baş etmeyi anlayabilmek için kapı kontrol ve endorfin teorilerini bilmek gereklidir.
- Kapı kontrol teorisi
- Deri uyarısı
- Masaj
- Soğuk sıcak uygulamalar
- Dokunma Akupunktur
- Normal/aşırı duyusal tepki
- Hayal kurma
- Dikkati başka yöne çekme
- Bilgi vererek kontrol duygusu sağlama ve endişeyi giderme
- Deri uyarısı
- Endorfin teorileri
- Masaj
- Egzersiz
- Akupunktur
Kapı Kontrol Teorisi
Belirli sinir lifleriyle omuriliğe taşınan ağrılı uyaranlarla ilgili bilgiler önce omurilikte değerlendirilir. Bu değerlendirme sinir sisteminde bir kapı varmış gibi algılanabilir. Kapı açıksa ağrı duyusu ile sonuçlanan uyarılar, bilinç düzeyine ulaşır. Kapı kapalı ise, uyarılar bilinç düzeyine ulaşmaz ve ağrı hissedilmez.
Bu durumda;
- Deri uyarısı ağrıyı giderebilir. Kapı kontrol teorisine göre, ağrı uyarıları küçük çaplı lifler tarafından taşınır. Büyük çaplı lifler küçük çaplı uyarıların taşıdığı liflere kapıyı kapatır. Deride çok sayıda büyük çaplı lif olduğu için, dokunma uyaranlarının çoğu ağrı giderme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle travayda gebeye; masaj, sıcak soğuk uygulama, akupunktur ve akupressure gibi özel deri uyarıları yapılması ağrıyı azaltmada etkilidir.
- Normal ya da aşırı duyusal girdi ağrıyı giderebilir. Beyin sapındaki retiküler yapı duyusal girdileri düzenler. Eğer kişi yeterli ya da aşırı miktarda duyusal uyarı alırsa, beyin sapı ağrı uyarılarının geçişini baskılayarak kapıyı kapatır. Örneğin; hayal kurma, odaklanma, dikkatin başka yöne çekilmesi ve müzik dinleme
- Ağrının nedeni ve giderilmesi konusunda doğru bilgilendirme, kontrol duygusu sağlama, endişeyi azaltarak ağrıyı giderebilir. Anne adayının düşünceleri, duyguları, inançları ve belleğindeki olaylar, beyni tetikleyerek ağrı uyarılarını aktive eder, bilinç düzeyine geçiş olur. Gebelik ve doğum konusunda anne adayının bilgilendirilmesi, kontrol duygusunu güçlendirerek ağrıyla baş etmeyi kolaylaştırır.
Endorfin Teorisi
Vücutta aşırı stres oluşturan fiziksel durumlarda doğal ağrı kesici olan endorfin salgılanmaya başlar ve kadın kendini daha iyi hisseder, ağrıya duyarlılığı azalır, zaman ve mekan kavramının farkındalığı değişir. Masaj, egzersiz, akupunktur gibi yöntemlerle endorfin salgısı artırılarak, doğum ağrısıyla baş etmek mümkündür.
Yöntemler
Ağrıyla baş etmek için kendi kendime neler yapabilirim?
Ağrıyı azaltabilmek için şunları yapabilirsiniz:
- Pozisyonunuzu değiştirebilirsiniz
- Nefes egzersizleri ve rahatlatıcı egzersizler yapabilirsiniz
- Duş alabilirsiniz
- Biri sırtınızın alt kısmına masaj yapabilir
- Sırtınızın alt kısmına soğuk ve sıcak uygulama yapılabilirsiniz
- Müzik dinleyebilirsiniz
- Yürüyüş yapabilirsiniz
- Bir ebe size yardımcı olabilir. Ebeler gebelikten doğum sonuna kadar size her konuda bakım ve danışmanlık verebilirler.
Anne adayları doğum ve travay boyunca çok sayıda yardımcı yöntem kullanılırlar. Yukarıdaki listede bu yöntemlerden bahsettik. Bu yöntemler sizin rahatlamanıza ve pozitif duygularla doğum sürecine başlamasına yardımcı olabilir. Doktorunuz size farklı yöntemler önerebilir.
