Kürtaj / tıbbi düşük / gebeliğin sonlandırılması / rahmin tahliyesi, genel anlamıyla rahim içinde gebeliğin tahliye edilmesi anlamına gelir. Dünya Sağlık Örgütünün kullandığı şekliyle “düşük”, bebeğin rahim dışında yaşama yeteneği kazanmadan, herhangi bir şekilde gebeliğin sonlanması anlamına gelir. Kendiliğinden ve isteyerek düşük olmak üzere ikiye ayrılır. Burada inceleyeceğimiz düşük, isteyerek düşüktür.
Tıbbi bir deyim olan “kürtaj”, günlük dilde bu konuyu ifade etmek için en çok kullanılan terimdir. Türk Ceza Kanunları’nda “çocuk düşür(t)me” ifadesi kullanılırken, Nüfus Planlaması Hakkındaki Kanun’da “gebeliğin sonlandırılması”, Rahim Tahliyesi ve Sterilizasyon Hizmetlerinin Yürütülmesi ve Denetlenmesine İlişkin Tüzük’te ise “rahmin tahliyesi” terimleri tercih edilmiştir. Mevzuattaki bu terminoloji kargaşasının giderilmesi yerinde olacaktır. Bu sitede ise söz konusu kavramı karşılamak için “gebeliğin sonlandırılması” terimi kullanılacaktır.
Gebeliği sonlandırmak kişisel ve tıbbi bir karardır. Gebelik sonlandırmaya karar verdiğinizde farklı yöntemlerin risk ve yararları ve gebeliği devam ettirme olasılığı hakkında yeterli bilgi almış olmalısınız. Bu yazımızda size gebelik sonlandırma, yöntemler ve işlemler sırasında neler olacağı ile ilgili bilgilendirme yapmaya çalışacağım. Bu yazıyı okuduktan sonra sormak istediğiniz konularda doktorunuzdan destek almalısınız.
Gebeliğin 10 haftanın altında olduğu durumlarda sonlandırılmasına erken sonlandırma denir. Erken sonlandırma ilaçla veya isteğe bağlı gebelik kürtajında olduğu gibi cerrahi yolla yapılabilir.
COVID-19 Pandemisi Sırasında Gebelik Sonlandırma
COVİD-19 hastalığının etkeni SARS-CoV-2 (Ciddi Akut Solunum Sendromu Coronavirus 2) adlı bir virüstür. Virüs ilk kez 2019 yılı sonlarında hastalık yapmış ve hızla yayılmıştır. Dünyanın hemen hemen her yerinde insanlardan gerekmedikçe evden çıkmamaları istenmiştir. Bu, virüs yayılımını yavaşlatarak yoğun bakım doluluğunu azaltmak için çok önemlidir.
COVİD-19 salgını sırasında bazı konulara özen göstererek kürtaj olabilirsiniz. Önceden randevu almalı ve randevu saatinize mutlaka uymalısınız. İşlem ve sonrasında kontrol için maske kullanarak kliniğimize gelmelisiniz.
Kürtaj nedir?
Hamileliği sonlandırmanın bir yoludur. Aynı zamanda gebeliğin sonlandırılması olarak da adlandırılır.
Gebeliği sonlandırmayı neden istersiniz?
Bebeği doğurmak istememenizin çok farklı nedenleri olabilir.
- Planlanmamış bir gebelik söz konusuysa
- Bebek sahibi olmak istemiyorlarsa
- Bebek sahibi olmak için yeterli maddi imkan bulunmuyorsa
- Yardıma ihtiyacı olduğu halde aile büyüklerinden yardım alınamıyorsa
- Eşleriyle sorunları varsa
- Bebek sahibi olmaya hazır olmayabilirsiniz.
- Okul, iş, aile veya başka sorumluluklarınız nedeniyle uygun zaman olmayabilir.
- Evli olmayabilir ve bebeği tek başınıza büyütmek istemiyor olabilirsiniz.
- Partneriniz ile uzun vadeli bir plan yapamıyor olabilirsiniz.
- Bebeğinizde bazı sorunlar saptanmış olabilir.
- Gebeliğin devamını zorlaştıran sağlık sorunlarınız olabilir.
- Gebelik, isteğiniz dışında gerçekleşmiş bir cinsel ilişkinin sonucu oluşmuş olabilir.
Gebelik sonlandırmaya karar verdiğinizde öncelikle kliniğimizden randevu alıp muayene olmalısınız. İşleyiş hakkında detaylı bilgi size verilecektir.
Gebeliğin büyüklüğünü hesaplamalısınız. Bunun için gebe kalmadan önce gördüğünüz son adet kanamasının başladığı günden sonra kaç hafta ve kaç gün geçtiğini saptamalısınız. Adetleriniz düzenli değilse gebeliğin büyüklüğünü en iyi sizi ultrason ile muayene ederek saptayabiliriz.
Kürtaj yasal mıdır?
Tüm ülkelerde yasalar o ülkeye özgüdür. Ülkemizde belli kurallar dahilinde kürtaj yasal bir işlemdir.
- Gebeliğiniz 10 haftadan küçük olmalıdır.
- Evli iseniz kürtaj olabilmeniz için eşinizin de onayı alınması gerekir.
- Yaşınız 18 üzerinde ve evli değilseniz yalnızca sizin izniniz ile gebelik sonlandırılabilir.
Gebeliği sonlandırmanın doğru seçim olduğuna nasıl karar verirsiniz?
Gebeliği sonlandırma, çok kişisel bir karardır ve siz ne düşünüyorsanız o doğrudur. Ne yapacağınıza karar vermekte zorlanıyorsanız arkadaşınıza, bir aile üyesine, partnerinize veya güvendiğiniz bir yakınınıza danışabilirsiniz. Ancak başka birinin haberi olmak zorunda değildir. Bilinmesini istemiyorsanız kimseye bu konudan söz etmemelisiniz. Danışacağınız kişi çoğunlukla aile veya arkadaş çevresinden biri olur. Ancak bu kişi size vereceğiniz kararda koşulsuz destek olacak biri olmalıdır. Paylaşabileceğiniz kimse yok ise kadın doğum doktorunuzdan fikir alabilirsiniz. Yaşınız 18’in altında ise mutlaka anne ve babanızla, evli iseniz eşinizle paylaşmalısınız.
Gebelik Nasıl Sonlandırılır?
Gebelik sonlandırmanın iki yolu vardır.
- Tıbbi Düşük. Gebeliği sonlandırmaya yarayan ilaçlar ülkemizde yasal değildir. İlaçla düşük, gebeliğin 10. haftasına kadar uygulanabilir. Bu, son adet kanamasının başlamasından itibaren 10 haftadır.
- Kürtaj. Gebelik kürtajı için kliniğimize başvurabilirsiniz. Gebelik kürtajı da 10. gebelik haftasına kadar uygulanabilir. Gebelik ürünü rahminizden alınmak için tıbbi işlem uygulanır. İşlem, plastik kanül ve vakum ile gebeliğin aspire edilmesidir. Gebelik kürtajı 15-30 dakika sürer. Ancak klinikte birkaç saat geçirmeniz ve dinlenmeniz gerekir.
Aslında 10 haftadan küçük gebelikler ilaçla veya kürtajla sonlandırılabilir. Ancak gebelik sonlandırma için kullanılacak ilaçlar ülkemizde satılmadığından kürtaj dışında bir seçenek kalmıyor.
Hangi yöntem sizin için uygundur?
Ülkemizde tıbbi yolla gebeliği sonlandırmak için gerekli ilaçlar bulunmadığı için kürtaj olmak dışında bir seçeneğiniz bulunmamaktadır.
İlaçla gebelik nasıl sonlandırılır?
Önce mifepriston adlı bir ilaç alınır. İlaç genellikle bir klinikte veya muayenehanede verilir, ancak bazı durumlarda evde almak da mümkündür. Ardından 1-2 gün sonra evde başka bir ilaç alırsınız. Buna misoprostol denir. İlaçlar gebeliğin sonlandırmasına neden olur. Bunun gerçekleşmesi ikinci ilacı aldıktan sonra 4 ila 6 saat arası sürebilir. Gebelik sonlandığında kanamanız olacaktır. Muhtemelen büyük kan pıhtıları veya doku parçaları da kanama ile birlikte gelecektir.
Düşük için kullanılan ilaçların yan etkileri nelerdir?
Yan etkiler şu şekilde sıralanabilir:
- İkinci ilacı (misoprostol) aldıktan sonra alt karında ağrı ve kramplar. Bunlar 6 saate kadar sürer.
- Vajinadan kanama. Misoprostol aldıktan sonraki birkaç saat kanama çok ağır olabilir. Hafif kanama birkaç hafta devam edebilir.
- Ateş, bulantı, kusma ve ishal
Kürtaj Öncesi Muayene
Gebelik sonlandırma kararı verdiyseniz öncelikle randevu alarak kliniğimize gelip muayene olmalısınız. Bu muayenede;
- Gebe olup olmadığınız ve gebeliğin büyüklüğü belirlenir. Adet kanamanız geciktiğinde yapılan bir test ile gebelik saptanabilir. İdrar testlerinin yanılma olasılığı vardır. Bu nedenle kan testi yapılmalıdır. Kan testinde çıkan rakamsal sonuç 5 mIU/ml veya üzerinde ise gebe olduğunuza emin olabilirsiniz. Ancak sonlandırma incesinde gebeliğin mutlaka ultrason ile görülmüş olması gerekir. Beta hCG sonucu gün aşırı iki katına çıkacaktır ve ilk kez ultrason ile görülmesi için 1500 mIU/ml veya üzerinde olmalıdır. Bu, 1 hafta adet gecikmesine rastlar. Yani son adet kanamanızın başlamasından 5 hafta sonra ilk kez muayeneye gelmelisiniz. Ultrason yapıldığında aynı zamanda gebeliğin rahim içinde yerleştiği görüntülenir. Gebeliğin rahim dışında yerleştiği dış gebeliği kürtaj ile sonlandırmak mümkün değildir. Embriyonun rahim içi dışında başka bir yere yerleşmesine dış gebelik denir ve tüm gebeliklerin yaklaşık %1’i dış gebeliktir.
- Önceden bilmiyorsanız kan grubunuza bakılması gerekir. Eğer sizin kan grubunuz Rh negatif ve erkek partnerinizin kan grubu Rh pozitif ise Rh uyuşmazlığı var demektir. Bu durumda ileride doğacak bebeklerinizin sağlığını korumak için kürtaj sonrası Rh immün globulin iğnesi yapılmalıdır.
- Muayene sırasında şüphelenilirse cinsel yolla bulaşan hastalıklar için test istenir. Gonore, klamidya, HIV, frengi (sifilis), Hepatit B ve C
- Kürtaj işleminin nasıl ilerleyeceği ve nelere dikkat etmeniz gerektiği konusunda bilgi alırsınız.
- Kürtaj sonrası gebelikten korunma konusunda bilgi alırsınız.
Kürtaj öncesi planlamalar doğrultusunda sizin için de uygun olan bir gün ve saat belirlenir.
Kürtaj nasıl yapılır?
Öncelikle anestezi uzmanı tarafından damardan yapılan bir ilaç ile sedoanaljezi uygulanır. Sedoanaljezi ile gece uykusu gibi bir uykuya dalarsınız. Ağrı duymazsınız. Lokal anestezi ile de kürtaj yapılabilir. Ancak yapılan işlemin doğası gereği lokal anestezi yapılması önerilmez. Gebeliğin rahminizden boşaltılması için ince bir plastik kanül ile vakum uygulanır. İşlem vajinal yoldan uygulandığından her hangi bir kesi veya yara izi olmaz.
Vajina ve daha derindeki organlar, kadın iç genital organları olarak adlandırılır.
Kürtaj sonrası neler hissedersiniz?
Kürtaj sonrası sıklıkla hissedilen belirtiler;
- Bel ve kasık ağrısı. İşlemden sonra birkaç saat devam eder. Giderek azalır.
- Vajinal kanama. Tıbbi düşüğe göre daha az kanama olur. Kanama genellikle 2-3 hafta devam eder, zaman zaman azalır hatta kesilir, yeniden başlayabilir.
Daha büyük gebelikler sonlandırılabilir mi?
Ülkemizde 10 haftadan dah büyük gebeliklerin kürtajı yasal değildir. Daha büyük gebelikler, tıbbi zorunluluk hallerinde, eğitim ve araştırma hastanelerinde bulunan etik kurul kararı ile sonlandırılabilir. Özelikle 13 haftadan büyük gebeliklerde etik kurul kararı ile kürtaj değil düşük yaptırma yöntemi ile gebelik sonlandırılır.
Gebelik sonlandırma sonrası hangi durumlarda doktorunuza başvurmalısınız?
- Kürtaj işlemden 2 saat sonra kanamanız adet kanamasından fazla ise,
- Kasık ağrınız zaman içinde ve ağrı kesicilere rağmen azalmıyor ve hareket etmenizi zorlaştırıyorsa.
- Ateşiniz 38ºC veya daha fazla ise.
- Vajinadan gelen akıntı kötü kokulu ise.
- Tıbbi düşük sonrası kanamanız olmuyor ise.
- Kürtajın üzerinden 1 hafta geçmesine karşın bulantı ve memelerde gerginlik gibi belirtiler devam ediyor ise.
- Kürtajdan 3 hafta sonra kanamanız devam ediyorsa.
- Kürtajın üzerinden 6 hafta geçmiş ve halen adet olmamış iseniz.
Kürtaj riskli bir işlem midir?
Gebelik sonlandırma sıklıkla güvenli ve emniyetli bir şekilde gerçekleştirilir. Ancak her tıbbi işlem ve tedavi gibi gebelik sonlandırmanın da riskleri vardır.
Kürtaj yaptırmaya karar verirseniz, temiz bir sağlık kuruluşu ve güvenilir bir doktor seçmeniz çok önemlidir. Kürtaj işleminin kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından yapıldığına emin olmalısınız. Doktorunuz ile konuşmadan her hangi bir ilaç yutmayın veya vajina içine yerleştirmeyin. Hamileliği kendi başınıza sonlandırmaya çalışmak çok tehlikeli olabilir.
Kürtaj sonrası dikkat etmeniz gerekenler
Kürtaj veya tıbbi düşük sonrası 3 hafta süre ile vajina içine her hangi bir ilaç kullanmamalı, cinsel temasta bulunmamalı veya deniz, havuz ya da dolu küvete girmemelisiniz. Aksi taktirde çok ciddi enfeksiyonlara neden olabilirsiniz.
Kürtaj sonrası tekrar gebe kalmak isterseniz…
Kürtaj, ileride tekrar gebe kalmanızı zorlaştırmaz. Sağlığınızda bozulmaya neden olmaz. İleride doğuracağınız bebeğin sağlığını kötü etkilemez.
Kürtaj sonrası gebelikten korunma için ne yapabilirim?
Kısa süre içinde yeni bir gebelik planlamıyorsanız 20 gün sonraki kontrolde doktorunuzdan bu konu hakkında bilgi almalısınız. Çünkü kısa süre içinde, hatta kürtaj sonrası adet görmeden bile gebe kalınabilir. Pek çok doğum kontrol yöntemi arasında sizin için en uygun olanı seçebilirsiniz.
Yazının hazırlanmasında Up To Date Sitesi Patient education: Abortion (The Basics) sayfasından yararlanılmıştır.
Kürtaj Anasayfasına dönmek için tıklayınız…
