Ultrasonun bulunmadığı veya çok gelişmediği eski yıllarda gebelik tanısı koymak çok zor bir işti. Bu dönemde hamile olduğundan şüphelenen bir kadın doktora geldiğinde bu belirtilere bakılarak hamile olup olmadığına karar verilmeye çalışılırdı. Günümüzde neredeyse tamamen önemini yitiren bu konular, kadınlar arasında güncelliğini koruyor. Kadınlar bu belirtileri okuyup her ay gebelik testi yaptırır oldu. Oysa gebelik testinin pozitif olması bile gebeliğin kesin belirtisi değil, gebeliğe bağlı olabilecek bir belirtidir.
Karın Çevresinin Büyümesi
Bu, çoğunlukla eski elbiselerine sığamayan kadınların gebelik şüphesi ile biz doktorlara gelme nedenidir. Aslında karın çevresini genişleten nedenlerin arasında en sık görüleni kilo almadır. Diğer yandan bir anne adayının karın çevresinin artışı 3 aydan sonra farkedilir hale gelir. 3 ay öncesinde de barsak gazlarının artışına bağlı bir karın gerginliği vardır. Ama bu, karın büyümesinden ziyade karında şişkinlik hissine neden olur.
Rahimin Yumuşaması ve Asimetrik Bir Şekil Alması
Bu belirti, anne adayının değil doktorun farkedebileceği belirtilerden biridir. İlk kez bulan hekimin adıyla Piskaçek belirtisi olarak adlandırılır. Rahim (uterus), bebeğin içinde büyüdüğü organdır. Normalde armut şeklinde ve armut büyüklüğünde olan bu organ, gebeliğin içinde büyümesi ile büyür. Büyürken kan dolaşımının artması ve hormonların etkisi ile gevşemesi sonucunda daha yumuşak hale gelir. Gebelik rahim duvarında bir bölgeye tutunur. Tutunduğu yer daha yumuşak ve daha şişkindir. Bu nedenle rahim elle vajinal yoldan muayene edildiğinde asimetrik şekilde hissedilir. Tarihi bir öneme sahip olan bu muayene bulgusu, yerini tamamen vajinal ultrasona bırakmıştır.
Rahimin İstmusunun Yumuşaması
Rahim ile rahim ağzının birleştiği çizgiye istmus denir. Sanki rahim ağzı evin duvarı, rahim ise kapı gibi istmus bir menteşe şeklinde rahim ağzını rahime bağlar. Normalde sert olan istmus üzerinde rahim, rahim ağzına göre öne veya geri doğru dönük olarak durur. Kadınların yarısından çoğunun rahimi öne doğru dönüktür. Bu nedenle rahimin geri doğru dönük olması anormal sayılsa da sağlık açısından kötü bir etkisi yoktur. Rahim ile rahim ağzı arasındaki istmus, gebelik sırasında yumuşar ve rahim öne ve arkaya doğru rahatça hareket eder hale gelir. Yani menteşe yağlanmış olur. Bu belirtiye de bulan doktorun adına ithafen Hegar belirtisi denir. Bu belirti de vajinal ultrasonun bulunması ile unutulmuş ve tarihte yerini almıştır.
Rahim Ağzının Yumuşaması
Rahim ağzı (serviks) de rahimin diğer bölgeleri gibi yumuşar. Aslında vajinal muayene ile en rahat farkedilebilen belirti budur. Çünkü vajinal muayenede en rahat temas edilebilen yer rahim ağzıdır. Bu belirti de bulan doktorun adı ile Godell belirtisi olarak adlandırılır. Bu belirti de diğerleri gibi tıp tarihinin tozlu sayfaları arasında kaybolmuştur.
Rahim Ağzının Renginin Koyulaşması
Burada bahsi geçen rahim ağzı, vajinanın en derininde bulunan rahimin girişidir. Yoksa dış cinsel organ rengine bakıp gebelikten şüphelenmeye kalkmayın. Vücudun pek çok kısmında renk değişikliği olduğu gibi rahim ağzı (serviks) de renk koyulaşması ile gebeliği belli eder. Bu renk koyulaşması, diğer yerlerden farklı olarak rahimin kan akımının hızlanmasına bağlıdır. Kan akımının artması ile renk koyulaşmasına lividite adı verilir.
Rahimde Kasılmalar
Muayene sırasında elle rahimin ara sıra sertleştiği farkedilir. Bu belirti Braxton Hicks kasılmaları olarak adlandırılır. Tahmin ettiğiniz gibi bu isim de bulan hekimin adıdır. Bu kasılmalar, gebeliğin erken haftalarında vajinal muayenede hissedilirken gebeliğin son aylarında karından da hissedilebilir.
Rahimin Elastikiyeti
Aslında elastikiyet yerine doğru kelime ballotmandır. Ancak bu kelimenin tam karşılığını bulamadım. Bu nedenle tarif edebilirim. Bebek, rahim içinde su içinde yüzmektedir. Su ile dolu bir rahim ön arkadan sıkıştırıldığında yanlara doğru genişler. Buna ballotman adı verilir. Rahimi büyüten en önemli neden myomlardır. Myom ile gebeliğin farklarından biri, gebelikte ballotman olduğu halde myomlarda olmaması, diğeri myom olan rahim sertleştiği halde gebe rahimin yumuşamasıdır.
Bebeğin Elle Hissedilmesi
Bu gerçekten çok ustalık isteyen ve çok geç farkedilebilen bir belirtidir. Rahimin üst, alt veya yanlardan sıkıştırılması ile bebeğin kol bacakları ve başı farkedilebilir. Bu gün farketmektense ultrasonla görmeyi tercih ediyoruz.
Gebelik Testlerinin Pozitif Çıkması
Aslında gebelik testlerini ayrı bir başlık altında yazdım. Ama burada kısaca belirtmek istedim. Gebelik testlerinin pozitif çıkması kesin bir gebelik belirtisi değildir. Özellikle idrar testleri pek çok şeyden etkilenebilir. Kan testlerinde bile alınan ilaçlar ve farklı hormon bozuklukları gebelik testini pozitif çıkarabilir. Sonuçta gebelik testi ile bakılan, hCG hormonudur. hCG, protein yapılı bir hormondur ve özellikle menopozda ve polikistik over sendromunda yükselen LH hormonuna yapı olarak çok benzer. Diğer yandan hCG hormonu ,çeren veya vücutta hCG hormonunu artıran pek çok ilaç da gebelik testinin yanlışlıkla pozitif çıkması ile sonuçlanabilir. Özellikle de test erken yapıldığında gebelik olduğu halde test negatif bulunabilir.
