Pap smear veya servikal sitoloji olarak da adlandırılan Pap testi, serviks kanserini taramanın iyi bir yoludur. 21 ila 25 yaşları arasında Pap ve/veya insan papilloma virüsü (HPV) testleri ile serviks kanseri taraması yapılmalıdır. Rahim ağzı olan herhangi bir kişi cinsiyet kimliği, cinsel yönelim veya cinsel aktiviteden bağımsız olarak taranmalıdır.
Rahim ağzı ve vajinanın dış yüzeyi yassı hücreler adı verilen hücrelerle kaplıdır. Rahim ağzı kanalında, glandüler hücreler adı verilen hücreler bulunur. Hücrelerde değişiklikler veya anormallikler görüldüğünde anormal Pap testi sonucu çıkacaktır. Ciddiyet sırasına göre anormal smear testi sonuçları:
- Önemi belirsiz atipik skuamöz hücreler (ASC-US)
- Düşük dereceli skuamöz intraepitelyal lezyonlar (LSIL)
- Atipik skuamöz hücreler yüksek dereceli skuamöz intraepitelyal lezyonu dışlayamaz (ASC-H)
- Yüksek dereceli skuamöz intraepitelyal lezyonlar (HSIL)
- Atipik glandüler hücreler (AGC)
Bu sayfada, bu kategorilerin en hafifleri olan ASC-US, LSIL ve ASC-H’e odaklanacağız. Pap testi sonucunuzda bu anormalliklerden biri varsa, daha fazla test yapılmalıdır. Bu bulguları olan bazı kişilerin serviksinde kanser öncesi bir lezyon bulunabilir.
Bir kişide kanser öncesi lezyon veya kanser olma riski, mevcut HPV ve Pap testi sonuçları ile geçmiş tarama sonuçlarına göre belirlenir. Tüm bu bilgilerle riskiniz tahmin edilebilir. İki kişide aynı tarama sonuçları bulunmuş ancak geçmişte farklı test sonuçları alınmışsa, risk tahminleri farklı olacaktır.
Atipik Skuamöz Hücreler (ASC)
ASC tanımı iki kategoriye ayrılır:
- Önemi belirsiz atipik skuamöz hücreler (ASC-US)
- Yüksek dereceli skuamöz intraepitelyal lezyonu dışlayamayan atipik skuamöz hücreler (ASC-H).
Önemi Belirsiz Atipik Skuamöz Hücreler (ASC-US)
Yüksek dereceli kanser öncesi lezyon (HSIL) riski yüzde 7 olup, rahim ağzı kanseri yüzde 1’den azdır.
ASC-US Pap testleri, 25 yaşın altındaki kişilerde 25 yaş ve üzerindekilere göre farklı şekilde yönetilir. Ek testlerin sonuçlarına göre, kolposkopi gerekebilir. Kolposkopi, ofiste pelvik muayene sırasında mikroskop kullanılarak serviksin incelenmesidir.
25 yaş ve üzeri. 25 yaşında veya daha büyükseniz ve smear sonucunuz ASC-US ise iki seçeneğiniz olacaktır:
- HPV testi. Yaşınız 25 veya üzerinde ve henüz insan papilloma virüsü (HPV) testi yaptırmadıysanız, HPV bakılmasında yarar var. HPV enfeksiyonu, neredeyse tüm rahim ağzı kanseri vakalarının nedenidir. Bazıları serviksi enfekte edebilen birçok HPV tipi vardır ve bunlardan bazıları (örneğin, HPV 16/18) servikal kanser açısından yüksek risk taşır. HPV testi, özellikle bu yüksek riskli suşları arar; buna genotipleme denir. HPV testi genellikle Pap testi ile aynı anda yapılır.
- HPV 16/18 için test pozitif saptanırsa, kolposkopi yapmak gerekecektir.
- HPV için test pozitif saptanmış ancak genotipleme yapılmamış veya genotipleme yapıldıysa ve 16/18 negatifse, kolposkopi yapılır. Son beş yıl içinde yapılan HPV testinizin negatif çıkmışsa, bir yıl içinde Pap testi olsun veya olmasın HPV testi yapılır.
- HPV için test negatif saptanırsa, servikal kanser öncüsü olma olasılığınız yoktur ve üç yıl içinde Pap testi olsun veya olmasın HPV testini tekrarlanmalıdır. Çoğunlukla, ASC-US bu süre içinde çözülür.
- 1 yıl içinde tekrar smear. Smear normalse normal taramaya dönebilirsiniz. Bir anormallik bulunursa, kolposkopi yapılmalıdır.
21 ila 24 yaş arası. HPV testi, bu yaş grubundaki kişilerde uygulanmaz. HPV enfeksiyonunun gençlerde yaygındır, ancak sıklıkla kendiliğinden iyileşir ve genellikle servikal kansere neden olmaz. Bu yaş grubundaysanız Pap testi sonucu ASC-US bulunmuşsa iki seçeneğiniz vardır:
- 1 yıl içinde tekrar smear. Bu genellikle 21 ila 24 yaş arasındaki kişiler için tercih edilen seçenektir.
- HPV testi. HPV testi negatifse normal tarama programınıza dönebilirsiniz. HPV testi pozitif ise bir yıl sonra Pap testini tekrarlamalısınız.
Yüksek Dereceli Skuamöz İntraepitelyal Lezyonu Dışlayamayan Atipik Skuamöz Hücreler (ASC-H)
Yüksek dereceli kanser öncesi lezyon (HSIL) riski yüzde 33, rahim ağzı kanseri yüzde 3 kadardır.
Yaşınız ne olursa olsun ASC-H Pap testiniz varsa, sonraki adım daha ileri değerlendirme için kolposkopi olmalıdır.
Kolposkopi ile birlikte loop elektrocerrahi eksizyon prosedürü (LEEP veya “transformasyon bölgesinin büyük halka eksizyonu” [LLETZ] olarak da adlandırılır) ile acil yani hızlandırılmış tedavi yapılabilir. Bu, kanserin geliştiği dönüşüm bölgesi olarak adlandırılan serviks alanının çıkarılmasıdır. Bu, kanser için analiz edilecek daha büyük miktarda doku sağlar. Ayrıca, etkilenen hücreleri çıkararak eğer varsa kanseri veya kanser öncüsünü tedavi eder.
Hızlandırılmış tedavi, 21 ila 24 yaş arasındaki kişiler için tercih edilen seçenek değildir. Yüksek dereceli lezyonlar bile gençlerde tedavi edilmeden kaybolabilir ve tedavi gelecekteki bir hamilelikte komplikasyon riskini artırabilir. Bu nedenle sadece kolposkopi ile biyopsi sonucunu beklemeden tedavi bu yaş grubunda genellikle yapılmaz. Ayrıca, hamile olan kişiler için acil tedavi uygulanmaz.
Düşük Dereceli Skuamöz İntraepitelyal Lezyon (LSIL)
LSIL smearde, hafif hücresel değişiklikler görülür. LSIL saptanan bir olguda, yüksek dereceli bir rahim ağzı kanseri riski yüzde 6,9 olup rahim ağzı kanseri riski yüzde 1’den azdır.
Önemi belirsiz atipik skuamöz hücrelerde (ASC-US) olduğu gibi, LSIL Pap testi yaşınıza bağlı olarak farklı şekilde değerlendirilir.
25 yaş ve üzeri. 25 yaşında veya daha büyükseniz ve smear sonucunuz LSIL ise takip, insan papilloma virüsü (HPV) testi sonucuna bağlıdır:
- HPV 16/18 pozitif ise kolposkopi yaptırmanız gerekir.
- HPV için test pozitif saptanmış ancak genotipleme yapılmamış veya genotipleme yapıldıysa ve 16/18 negatifse, kolposkopi yapılır. Son beş yıl içinde yapılan HPV testinizin negatif çıkmışsa, bir yıl içinde Pap testi olsun veya olmasın HPV testi yapılır.
- HPV için negatif test yaparsanız, bir yıl içinde Pap testi olsun veya olmasın HPV testi yaptırmalısınız.
Yukarıda da belirtildiği gibi, HPV testi, 21 ila 24 yaş arasında serviks kanseri taramasının olağan bir parçası değildir. Bu yaş grubundaysanız, LSIL Pap testinin ardından bir yıl içinde başka bir Pap testi yapılmalıdır.
LSIL Pap testi sonucu var, ancak birkaç hücre yüksek dereceli skuamöz intraepitelyal lezyon (HSIL) için şüpheli ise, takip HSIL sonucu olan kişiler gibi olmalıdır. Kolposkopi yapılmalıdır.
Özel Durumlar
Hamilelik Sırasında
Hamileyken anormal Pap testi sonucu saptananlarda sonraki adım, hamilelikle ilgili komplikasyonlardan kaçınırken uygun bir değerlendirme yapmaktır.
Genel olarak hamileler, hamile olmayanlarla aynı şekilde yönetilir. Kolposkopi yapılması gerekiyorsa, doğumdan dört hafta sonrasına ertelenebilir. Hamilelik sırasında serviks biyopsisi, kanser konusunda ciddi endişe varsa yapılır. Gebelikte endoservikal örnek alınmaz.
Menopozdan Sonra
Menopoz sonrasında saptanan anormal smear sonucu hala adet görenlerle aynı şekilde yönetilir.
Yapılan smearlerde normal test geçmişiniz varsa, 65 yaşından sonra rahim ağzı kanseri taramasını durdurabilirsiniz. Bununla birlikte, geçmişte anormal smear sonucu olanlarda 65 yaşından sonra tarama yapılması önerilir.
