Loğusalığın ilk günlerinde de rahim kasılmaları azalarak devam eder. Bu kasılmaların amacı, doğumdan sonra damarların ağzının büzülerek kanamanın azaltılması, loğusalık akıntısının (loşi) dışarı atılması ve rahimin küçülmesini sağlamaktır.
Loşi
Loşinin özelliği nedeniyle haznede mikroplar kolayca üreyebilir. Bu nedenle lohusalık döneminde temizlik önemlidir.
Doğumdan sonra rahimden hazne yolu ile kan ve sıvıların dışarı atılmasıdır. Ortalama 40 gün devam eder.
- Loşi rubra (kırmızı loşi). Kan, doku artıkları ve desiduadan oluşur. Genelde bu akıntı üç gün sürer. Bu durumun üç günden fazla sürmesi halinde eş parçası kalmış olabileceği akla gelmelidir.
- Loşi seroza (seröz loşi). Doğum sonrası 3-4. gün içinde kan miktarı ve doku artıklarının azalması ile akıntı renginin giderek açılması sonucu oluşur.
- Loşi alba (beyaz loşi). Doğum sonrası 2. ve 3. haftada ortaya çıkan kalın, mukoid, sarımsı beyaz akıntıdır.
Loşinin kokulu olması rahimde iltihaplanmanın meydana geldiğinin işareti olabilir bu durumda doktora başvurulmalıdır.
Rahmin Küçülmesi
Uterus doğumdan hemen sonra fundus orta hatta göbek veya hemen göbeği altına yakın şekilde sert olmalıdır. Eski haline dönmesi 6 haftada tamamlanır.
Gebelik sırasında rahim normal ağırlığının 10 katına çıkarak yaklaşık 1000 g’a ulaşır. Doğumdan hemen sonra rahim ortalama 1 kg ağırlıktadır ve 20. gebelik haftasındaki yükseklikte yani göbek deliği seviyesindedir. Doğum sonu 1. haftanın sonunda 12 haftalık gebelik büyüklüğüne geriler ve pubis simfizi altından güçlükle elle hissedilir.
Uterusun eski haline dönmesi kasılmalar ile gerçekleşir. Emzirme sırasında hipofiz arka lobundan oksitosin salınımına bağlı olarak bu kasılmalar artar. Lohusalığın ilk 48 saati içinde uterus kasılması nedeniyle karın ağrısı görülebilir. İkinci ve daha sonraki doğumlarda daha sık görülür. Özellikle bebeği emzirirken artan ağrı, uterusun eski şekli ve büyüklüğünü almasından dolayı zararlı değildir. Kasılmalar annede özellikle ilk doğumda daha belirgin olmak üzere ağrı veya rahatsızlık hissi yaratabilir. Bu kasılmalara şiddetli ağrı, vajinal kanama eşlik ediyor ve şiddeti azalmıyorsa bebeğin eşi veya zar retansiyonu düşünülerek gerekli araştırmalar yapılmalıdır.
Genital Sistem Değişiklikleri
Rahim ağzı lohusalık döneminde giderek kapanır ve birinci haftanın sonunda açıklık 1 cm’nin biraz üstündedir.
Vajinal doğum sırasında genişlemiş olan vajen doğum sonrası 3. haftada doğum öncesi genişliğine döner.
Yumurtlama, emzirmeyen kadınlarda ortalama 70-75. günlerde geri döner. Ama bu çok daha erken, 27. günde de olabilir. Emziren kadınlarda ise yumurtlamaların geri dönüşü 6. ayı bulur.
Doğum sonrası yumurtlama, Prolaktin hormonunun yüksekliğine bağlıdır. Prolaktin doğum sonrasında emzirmeyen kadınlarda 3 hafta, emziren kadınlarda ise 6 hafta yüksek değerlerde kalır. Adetler, emzirmeyen kadınlarda 7-12. haftada, emziren kadınların %70’inde 36. haftada geri döner.
Karın Kasları
Gebelikte rahmin büyümesine bağlı olarak uzamış karın kasları 6-7 ayda eski boyuna iner.
Üriner Sistem
Dolu idrar kesesi rahim kasılmalarını ve küçülmesini engelleyebileceğinden doğumdan kısa süre sonra idrar yapmanız gerekir. Doğum sonrası erken dönemde idrar kesesi ödemlidir. Doğum sonrası erken dönemde idrar kesesinde aşırı dolma, yetersiz boşalma veya idrar kaçırma sık karşılaşılan problemlerdir. Bu yakınmalar yumuşak doku zedelenmesine bağlıdır. İdrar yollarındaki bu sorun yeni annelerin %50’sinde doğum sonrası 12. haftaya kadar devam eder. Uzun süreli idrar kesesi ödemi olan lohusalarda idrar yolu enfeksiyonu riski artar.
Kan Değerleri
Doğum sonrası kan hacmi ve hematokrit düzeyi doğum sırasındaki kan kaybı miktarına bağlı olarak azalır. Doğumda 500 – 1000 ml kan kaybı olur. Doğumu izleyen 3. ve 7. günlerde hematokritte yükselme gözlenir. Doğum sırasında ve erken lohusalık döneminde kandaki akyuvarların artışı ortaya çıkarak 25 000/dl düzeyine kadar çıkabilir. Lohusalığın 3. ve 5. günleri arasında serum demir seviyesi düşer, ama lohusalığın 2. haftasında normal değerlere döner.
Bağırsak Hareketleri
Doğum sonrası dönemde kabızlık ve hemoroid en çok rastlanan şikayetlerdir. Anne doğum sonrası yeterli gıda ve sıvı almaz ise ve/veya ciddi bir perine yaralanması var ise doğumu izleyen 2-3 gün kaka yapamayabilir. Altıncı haftadan sonra hala kabızlık sürüyor ise mutlaka muayene yapılmalı, anal fissür ve diğer problemler araştırılmalıdır. Kaka kaçırma durumunda doktorunuza muayene olmalısınız.
Doğurganlığın Geri Dönmesi
Doğum sonrası ilk yumurtlama annenin emzirmesine bağlı olarak farklı zamanlarda ortaya çıkar. Emzirmeyen annelerin %10-15’inde ilk 6 haftada, %30’unda ilk 90 günde yumurtlama olur. Emziren anneler arasında adet ve yumurtlamanın ortaya çıkışı farklılıklar gösterir, bu nedenle emzirmenin yumurtlamayı ne zamana kadar baskılayacağını öngörmek mümkün değildir. Emzirme bir korunma yöntemi olarak güvenli değildir.
Lohusalık Humması
Mikropların üremesi için uygun olan lohusalık dönemindeki bakıma (temizliğine) gereken önemin gösterilmemesi nedeniyle doğum kanalının iltihaplanması ve bunun bütün vücuda yayılmasıdır. Doğumdan 24 saat sonra ilk 21 gün içinde annenin ateşinin çıkması ile kendini gösteren ve anne ölümüne neden olabilen bir hastalıktır.
Doğum Sonrası Dönemde Lohusaların Acilen Sağlık Kuruluşuna Başvurmasını Gerektiren Tehlike İşaretleri
- Vajinal kanama
- Doğum sonrasında 20-30 dakika içerisinde 2-3’den fazla ped kirletecek kanaması olması
- Kanamanın azalmayarak artması
- Konvülsiyon (havale)
- Solunum güçlüğü ve hızlı solunum
- Ciddi karın ağrısı
- Ateş
- Kötü kokulu akıntı
- İdrar yaparken ağrı veya idrar kaçırma
