Doğum kontrol ilaçlarının içinde her kadının vücudu tarafından doğal olarak salgılanan östrojen ve progesteron hormonları bulunur. İlaçları almaya başladığınızda vücudunuz artık bu hormonları üretmesine gerek olmadığını, yani içinde yeterince bulunduğunu anlayacak ve hormon üretimini geçici olarak azaltacaktır. Bu yüzden vücuttaki toplam hormon düzeyinde farklılık oluşmayacaktır.
EV* Östradiol valerat bulunduran haplardır. Diğer haplarda östrojen olarak EE (Etinil Östradiol) bulunur.
Östrojen
Östrojen, rahim iç tabakasının adet bitiminde iyileşmesinden ve dolayısıyla adet kanamasının durmasında sorumludur. Östrojen hormonunun etkisi ile rahim iç tabakası kalınlaşır. Rahim iç tabakası ne kadar fazla kalınlaşırsa adet kanaması da o kadar fazla olacaktır.
Doğum kontrol haplarının içindeki östrojen eşdeğerleri kanamanın düzenli olmasından, progesteron eşdeğerleri ise yumurtlamanın önlenmesi ile gebe kalmamaktan sorumludur. Doğum kontrol haplarının içindeki östrojen, kanamanın düzenli olmasını sağlayacak kadar, progesteron ise gebeliği önleyecek kadar yeterli olmalıdır.
Doğum kontrol haplarının içinde bulunan östrojen benzeri madde ilk zamanlar mestranol idi. Mestranol bu gün hiçbir ilacın içinde bulunmayıp ancak tarihsel bir anlam taşımaktadır.
Şu an piyasada bulunan pek çok ilacın içinde östrojen olarak etinil östrojen var. Bu, östrojenin kolayca parçalanmasını önleyen bir eşdeğeri olup parçalanamadığından düşük dozları ile istenen etki elde edilmiş olur.
Piyasadaki doğum kontrol haplarının çok azında östradiol valerat bulunur. Östrojen kullanımı bulantı, kusma gibi yan etkiler oluşturduğundan yıllar içinde doğum kontrol haplarındaki etinil östradiol dozu 50 mikrogramdan 20 mikrograma kadar düşürülmüş ve yan etkileri azaltılmıştır.
Progesteron
Doğum kontrol haplarının içinde bulunan progestinler
Progesteron ise rahim iç tabakasının oluşacak bir gebeliğe hazırlanmasından sorumludur. Östrojen etkisi ile kalınlaşmış olan rahim iç tabakasında damarların ve salgı bezlerinin genişlemesini sağlar. Diğer yandan östrojenin rahim iç tabakasındaki etkinliğini azaltır. Bu şekilde rahim iç tabakasının daha fazla kalınlaşmasını önler. Bu aynı zamanda uzun süren östrojen etkisi ile kalınlaşıp kanserleşmeye eğilimli hale gelen rahim iç tabakasının kanserleşmesini de önler.
Progestin tiplerinin farklı etkilerinin derecelendirilmesi
Doğum kontrol hapları farklı etkinlik ve etki yelpazesine sahip farklı sentetik progesteronları, değişik dozlarda içerirler. Sentetik progesteronlar östrojenik, anti-östrojenik ve anti-androjenik etkiler oluşturabilirler. Sentetik progesteronlar kimyasal yapılarına göre estran (noretindron, etinodiol diasetat), gonan (levonorgestrel, desogestrel, norgestimat), pregnan (medroksiprogesteron asetat) olarak sınıflandırılabilirler. Drospirenon diğerleri gibi 19-nortestosteron kökenli olmadığı, 17a-spirolakton türevi olduğu için farklı bir sentetik progesteron olarak değerlendirilir. Sentetik progesteronlar gelişim sıralarına göre birinci, İkinci, üçüncü ve dördüncü kuşak olarak da sınıflandırılırlar. Yeni progesteronların androjenik aktiviteleri daha düşüktür ve etinil östradiolle birlikte kullanımda östrojen dominant bir etki saptanır. Genel olarak birinci kuşak sentetik progesteronların yan etki oluşturma potansiyelleri ve uygulamayı bırakma oranları daha yüksektir.
