Vajinal akıntının en sık nedeni bakteriyel vajinozistir. Bakteriyel vajinozis, can sıkıcı sorunlara neden olduğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıkların riskini de artırır. Akıntının bakteriyel vajinozis veya başka bir vajinal enfeksiyondan kaynaklandığını anlamanız çok kolay değil. Bu nedenle kokulu vajinal akıntı varsa mutlaka muayene olmalısınız.
Bakteriyel Vajinozis Nedir?
Bakteriyel vajinozis, kötü kokulu vajinal akıntıya neden olan bir enfeksiyon hastalığıdır. Vajinal akıntı, vajinadan dışarı gelen sıvıdır. Her vajinal akıntı anormal kabul edilmez. Ancak bakteriyel vajinoziste akıntı fazla ve kötü kokuludur.
Kadın Dış Üreme Organları Anatomisi
Bakteriyel Vajinozisin Nedeni
Bakteriyel vajinozise neden olan belli bakteri türleridir. Vajina içinde normalde de farklı tipte bakteriler bolca bulunurlar. Bakterilerin sayıları ve oranlarındaki değişiklikler bakteriyel vajinozisi ortaya çıkarır.
Vajina içinde bulunan bateriler arasında sayısı en fazla olanlar laktobasillerdir. Bakteriyel vajinozis olgularında, laktobasillerin sayısı azalır. Bu azalmanın nedenini her zaman bilmek mümkün olmayabilir.
Bakteriyel Vajinozis Risk Faktörleri
Bakteriyel vajinozis her zaman olmasa da genellikle cinsel olarak aktif kadınlarda görülür. Yeni bir cinsel partner ile birlikte olduğunuzda veya birden çok cinsel partneriniz varsa bakteriyel vajinozis riski artar. Bu risk artışı, partnerinizin birden çok partneri olduğunda da geçerlidir.
Vajina içinin yıkanması ve sigara içimi, bakteriyel vajinozis riskinde artışa neden olur.
Bakteriyel vajinozis tanısı konan bir kadında cinsel yolla bulaşan başka hastalıklara da rastlanma riski yüksektir. Bu riski, cinsel temas sırasında kondom kullanarak azaltabilirsiniz.
Bakteriyel Vajinozisin Belirtileri
Bakteriyel vajinozisi olanların %50-75’i hiç bir belirti hissetmez. İlk ve en sık hissedilen belirti ise balık benzeri kokusu olan bir vajinal akıntıdır. Akıntı suludur, beyaz ile gri arasında bir rengi vardır. Koku belli durumlarda daha dikkat çekici olabilir:
- Adet kanaması sırasında
- Cinsel temas sonrasında. Özellikle semenin vajinal akıntıya karıştığı durumlarda.
Bazen vajinada yanma hissediyor olabilirsiniz. Bazen kaşıntı, idrar yaparken veya cinsel temas sırasında yanma olabildiği gibi dokularda şişme ve kızarıklık da görülebilir.
Kötü kokulu vajinal akıntı, adet dışı kanama, dış cinsel organda tahriş gibi belirtileriniz varsa muayene olmalısınız. Reçetesiz satılan ürünler ve temizlik malzemeleri kullanmak tedaviyi geciktirdiği gibi tanı koymayı da güçleştirir.
Bakteriyel Vajinozisin Tanısı
Tanı genellikle muayene ile konur. Muayene, jinekolojik masada yapılır. Nadiren tanıyı kesinleştirmek için alınan akıntı örneğinin incelenmesi gerekebilir. Bu durumda muayene sırasında vajinal akıntıdan örnek alınabilir. Muayene etmeden akıntının bakteriyel vajinozis veya başka bir enfeksiyondan kaynaklandığını anlamak kolay değildir.
Bakteriyel Vajinozisin Neden Olduğu Sorunlar
Tek başına bakteriyel vajinozis tehlikeli bir hastalık olmamakla birlikte bazı sağlık sorunlarına eşlik edebilir.
- Gebelik sırasında bakteriyel vajinozis bulunması erken doğum riskini artırabilir.
- İyi tedavi edilmemiş bakteriyel vajinozisi olan kadınlar kürtaj veya ameliyat sonrası şiddetli enfeksiyon geçirebilirler.
- Bakteriyel vajinozis olan bir kadında genital uçuk, gonore (belsoğukluğu), klamidya ve hatta HIV gibi cinsel yolla bulaşan diğer hastalıkların da bulunma olasılığı daha yüksektir.
Bakteriyel Vajinozis Tedavisi
Bakteriyel vajinozis tedavisinde antibiyotikler kullanılır. Antibiyotikler ağızdan alınan hap olarak kullanılabildiği gibi vajinal fitil, krem veya jel formunda olanlar da bulunur. Vajinal jel veya kremlerin yan etkileri çok azdır. Hangi antibiyotiğin ve hangi formunun kullanılacağına doktorunuz karar verecektir. Aslında ağızdan alınan ilaçlar vajinal kullanılanlara göre daha etkilidir. Ancak yan etkileri daha fazladır.
Bakteriyel vajinozis tedavisinde en sık kullanılan iki antibiyotik metronidazol ve klindamisindir. Mantar tedavisinden farklı olarak bu ilaçların tek doz kullanımı tedavi için yeterli değildir. Son yıllarda tek doz alınabilen türler piyasaya çıkmış olmakla birlikte daha pahalıdır. Diğer taraftan eskiden kullandıklarımıza göre daha yararlı değildir.
İlaçları kullanmaya başladıktan kısa süre sonra belirtiler azalsa bile mutlaka sonuna kadar kullanmaya devam etmelisiniz. İlaçları sonuna kadar kullanmanız enfeksiyonun tekrarlama riskini azaltacaktır.
Metronidazol
Metronidazolün vajinal yolla kullanımı en etkili tedavi yöntemlerinden biridir. Beş gün süre ile gece yatarken vajinaya yerleştirilerek kullanılır. Metronidazol, ağızdan hap olarak da yedi gün, günde 2 defa 500 mg kullanılabilir. Vajinal veya ağızdan tedavi seçimine doktorunuzla birlikte karar vermelisiniz. Vajinal yoldan kullanımında yan etkilere daha az rastlanır.
Metronidazolün ağızdan alımından sonra ağızda metalik bir tad ve bulantı yanı sıra kan sayımı değerlerinde düşmeler görülebilir. Metronidazol kullanımı sırasında ciltte kızarıklık, ateş basması, bulantı, susuzluk hissi, çarpıntı, göğüs ağrısı, baş dönmesi ve tansiyon düşmesi gibi ciddi etkileşimlerden korunmak için alkol almamalısınız. Metronidazol ayrıca pıhtılaşma önleyici ilaçlarla da etkileşime girerek kanama riskinde artışa neden olabilir. Vajinal yoldan kullanımda bu yan etkilere rastlanmaz.
Klindamisin
Klindamisin, vajinal krem formunda yedi gün boyunca vajinal yoldan kullanılabilir. Klindamisin krem kullanırken lateks kondom ile gebelikten korunmayın. Kondom yırtılmalarına neden olabilir.
Klindamisin ağızdan hap olarak da 7 gün süre ile günde 2 defa 300 mg ağızdan alınabilir.
Bakteriyel Vajinozisim Varsa Cinsel Partnerimin de Tedavi Olması Gerekli midir?
Eşinde bakteriyel vajinozis saptanan erkek partnerin tedavi edilmesine gerek yoktur. Belirtisi olmayan erkek partnerin tedavi edilmesi, kadında enfeksiyonun tedavi süresi ve tekrarlama riskini değiştirmez.
Tekrarlayan Bakteriyel Vajinozis
Bir kere bakteriyel vajinozis geçirdiyseniz cinsel yaşamınız devam etmese bile tekrar olma riski vardır. Bakteriyel vajinoz geçirenlerin %3’u 3, %50’si 12 ay içinde tekrar bakteriyel vajinozis geçirir. Bu tekrarlamanın etkenin tam olarak ortadan kaldırılamadığından mı yoksa koruyucu etkisi olan laktobasillerin yetersiz seviyede kalmasından mı kaynaklandığı net olarak bilinmemektedir.
Enfeksiyonun tekrarlaması durumunda tekrar muayene olmalısınız. Aynı enfeksiyon olmayabileceği gibi aynı enfeksiyon olsa bile farklı ilaç ve dozlarda tedavi uygulanması gerekebilir. Tekrarlayan bakteriyel vajinozis enfeksiyonu ise önceden kullanılan ilaç ve önceden kullanım yolu dışında bir ilaç ve yol tercih edilir.
Bir yılda üçten daha fazla defa geçirilmesine sık tekrarlayan bakteriyel vajinozis adı verilir. Bazı kişilerde bakteriyel vajinozis sık sık tekrarlayabilir. Bu durumda doktorunuz uzun süre ilaç kullanmanızı önerebilir. Uzun süreli tedaviler ile tekrarlama riski azaltılabilir. Örneğin haftada 2 defa, 3-6 ay süre ile vajinal metronidazol tedavisi kullanılabilir. Klindamisinin tekrarlayan enfeksiyonlarda uzun süreli kullanımı önerilmez.
Etkinliği net kanıtlanmamış olmakla birlikte vajinal laktobasillus içeren probiyotikler kullanılmaktadır.
Gebelikte Bakteriyel Vajinozis
Gebelikte geçirilen bakteriyel vajinozis, erken doğum riskini artırır. Ancak belirtisi olmayan bir gebenin bakteriyel vajinozis için muayene veya tedavi edilmesi yararlı değildir. Önceden erken doğum yapmış olan olgular bakteriyel vajinozis açısından kontrol edilmelidir.
Gebelik sırasında bakteriyel vajinozis belirtileri hissettiğinizde doktorunuza muayene olmalısınız.
Gebelik sırasında bakteriyel vajinozis enfeksiyonu tedavi edilebilir. Ağızdan kullanım yerine vajinal yoldan kullanım tercih edilebilir.
Bakteriyel Vajinozisi Önleme
Bakteriyel vajinozis bazen önlenebilir. Ancak önleme için en iyi yolun ne olduğu halen bilinmemektedir. Birkaç önlem alınması önerilebilir.
Bakteriyel vajinozis riskin artıran bazı başka şeylere de dikkat edebilirsiniz:
- Vajinal duştan kaçınmalısınız. Vajinal duş, vajina içinin yıkanması olarak tanımlanabilir. Vajinal duşun enfeksiyonlardan korunmada hiç bir yararı olmadığı halde bazı kadınlar kendilerini daha temiz hissettiğinden yaparlar. Normalde vajina içindeki bakteriler sağlıklı bir denge halinde bulunur. Vajinal duş ile bu denge bozulabileceği gibi bakteriler rahim ve yumurtalık kanallarına süprülerek daha tehlikeli enfeksiyonlar da ortaya çıkabilir.
- Cinsel partner sayınızı kısıtlamalısınız. Birden çok cinsel partneri olan kadınlarda cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve bakteriyel vajinozis riski daha fazladır.
- Kısa sürede belirtiler azalsa veya geçse bile tedaviyi yarıda kesmemelisiniz.
- Cinsel temas sırasında kondom kullanmayı tercih etmelisiniz. Doğum kontrol hapları da bakteriyel vajinozis riskini azaltır ama kondom kadar etkili değildir.
- Sigara içiyorsanız bırakmalısınız.
- Özel eşyalarınızı paylaşmamalı ve iyi yıkamalısınız.
Özet
- Bakteriyel vajinozis, özellikle cinsel temas sonrası şiddetlenen balık gibi kokulu vajinal akıntıya neden olabilir. Ancak akıntı olmadan da bakteriyel vajinozis görülebilir.
- Erkek partnerin tedavisi, enfeksiyonun iyileşme süresi ve tekrarlama riski konusunda etkili değildir. Bu nedenle bakteriyel vajinozis cinsel yolla bulaşan bir hastalık değildir. Ancak semen ile temas enfeksiyonu şiddetlendirebildiğinden erkek partnerin kondom kullanması önerilir.
- Bakteriyel vajinozis olduğunuzu düşünseniz de kendi kendinize ilaç kullanmayın. Akıntının nedenini ve tedavisini doktorunuzla görüşün.
- Bakteriyel vajinozis tedavisinde etkili birkaç antibiyotik vardır. Bunlar içinde vajinal yoldan kullanılanlar olduğu gibi ağızdan alınanlar da bulunmaktadır. Ağızdan alınan ilaçlar daha etkili olmakla birlikte yan etkileri vajinal yoldan kullanılanlara göre daha fazladır.
- Bazen bakteriyel vajinozis tedavi sonrası tekrarlayabilir. Bu durumda daha uzun süreli tedaviler önerilebilir. Vajinal yoldan 6 hafta süre ile haftada iki kez fitil kullanmak bu tedavilerden biridir.
- Gebelikte bakteriyel vajinozis tedavi edilmelidir. Gebelikte ağızdan alınan haplar tercih edilir.
