Aşılama, seçilen canlı ve en sağlıklı spermlerin, yumurtlama gününde rahim içerisine bırakılmasıdır. Bu yolla, spermlerin içinde sağlıksız olanları işlem dışı bırakılmış olur. Sağlıklı spermlerin de rahim ağzı engeline takılması önlenir.
Aşılama veya tıbbi deyimle intrauterin inseminasyon (IUI) infertil çiftlerde tüpbebek yapmadan önce uygulanan en iyi tedavi yöntemidir.
Aşılama en sık kullanılan kısırlık tedavisi yöntemidir.
Aşılama yapılabilmesi için neler gerekli?
- Yeterli sayı ve hareketlilikte sperm.
- Yumurtalık kanallarının açık olması.
- Yeterli yumurtalık rezervi.
Aşılama, kısırlığın nedenine yönelik bir tedavi olmayıp, gebelik şansını artıran bir yöntem olarak uygulanır. Ama, yumurtalık kanallarında daha fazla yumurta ve daha fazla sperm bulundurarak yumurta ile spermin buluşma şansını artırmaktır. En sık nedeni bilinmeyen infertilite olgularında uygulanan aşılamanın en başarılı olduğu olgular erkek infertilitesi olgularıdır. Nedeni bilinmeyen infertilite olgularının en önemli grubunu endometriozis hastaları oluşturur. Endometriozis olgularında aşılama yöntemi ile yüksek gebelik oranları elde edilebilir. Anne adayının yaşı ileri veya infertilite süresi uzun ise azalmış yumurta rezervinin uyarılması çok kolay olmayacağından aşılama tercih edilmez. Diğer yandan yumurta rezervi azalmış kadınlarda aşılama yerine daha etkin bir tedavi olan tüpbebek uygulamasını tercih ederiz.
Aşılamanın aşamaları
- Yumurta uyarısı
- Sperm yıkanması
- Aşılama (Spermin rahime verilmesi – İnseminasyon)
Yumurta gelişiminde sorun olmayan kadınlarda bile aşılama öncesinde yumurta gelişimini uyarmayı tercih ediyoruz. Bu hem yumurtlama zamanını kontrol altında tutmamızı, hem de yumurta gelişimini garanti etmemizi sağlar. Yumurta uyarısı tedavisi yapılırken amaç, bir veya en fazla iki yumurtanın geliştirilmesi ve yumurtlatılmasıdır. Yumurtalar geliştirildiğinde yumurtlatma iğnesi olarak hCG veya LH yapılır. Yumurta ortalama 36-40 saat içinde yumurtlanır.
Yumurtlama günü, erkekten mastürbasyon ile sperm alınır. Alınan sperm yıkanır ve içlerinden en sağlıklı ve en hareketli olanları seçmek için yüzdürülür. Sperm alınmadan önce en az 3 günlük cinsel perhiz olmalı, yani 3 gün boşalma olmamış olmalıdır.
Yüzdürülerek içlerinde en sağlıklı ve hareketli olanları seçilmiş olan spermler rahimin içine bırakılır. Bu işleme aşılama denir.
Aşılama yöntemi ile %15-20 oranında gebelik elde edilebilir. Aşılama işleminin başarısı, anne adayının yaşı ve infertilite süresi arttıkça azalmaktadır. Diğer yandan erkek faktörünün çok kötü olduğu düşük sperm sayı ve hareketliliği olgularında da aşılamanın başarı şansı kısıtlıdır.
