Sütün bol olmasını sağlamak için en önemli iki faktör, göğüslerin uyarılması ve göğüslerden sütün boşaltılmasıdır. Süt pompası, emzirmenin mümkün olmadığı durumlarda göğüsten sütün sağılmasını sağlayan bir cihazdır. Birçok anne, bebeğinden uzaktayken (örneğin, işte veya okulda) veya bebeği hastaneye yatırıldığında süt sağlamaya devam etmek için süt pompası kullanır. İster emzirin, ister pompa ile sağıp verin, anne sütünün bebeğiniz için birçok faydası vardır.
Bu sayfada süt pompalarının kullanımı ve anne sütünün saklanması ve hazırlanması anlatılmaktadır. Göğüs pompası yoksa el ile sağılabilir. Buna da kısaca değinilecektir.
Süt Pompası Seçimi
Emziren her anne süt pompası almayı veya kullanmayı tercih etmeyebilir. Ancak, aşağıdaki nedenlerden herhangi biri için pompa ile sağmayı isteyebilirsiniz:
- Doğumdan sonra emziremiyorsanız (örneğin bebeğiniz hastaysa veya sizden ayrıysa) memenize süt üretme işareti vermek için
- Sütünüzün azalması durumunda göğüslerinize daha fazla süt üretmesi için sinyal vermek (örneğin, emzirme sonrası veya emzirmeler arasında sütünüzü sağmak için)
- Süt vermeyi bebeğinizden uzaktayken (örn. işte veya okulda) sürdürmek için
- Bebeğinizi doğrudan memeden beslemek yerine biberonla beslemeyi tercih ederseniz veya eşiniz (veya başka bir yakınınız) bebeği besleyebilirse, anne sütü sağlamak için
Birçok farklı göğüs pompası mevcuttur. Bunlar maliyet, kalite ve verimlilik açısından farklılık gösterir. Sizin için en iyi pompa, durumunuza ve ne sıklıkla pompalamayı planladığınıza bağlıdır. Pompa satın almak için bebeğiniz doğuncaya ve ihtiyaçlarınız hakkında daha iyi bir fikriniz olana kadar bekleyebilirsiniz.
Farklı pompa türleri aşağıda daha ayrıntılı olarak tartışılmaktadır.
Hastane tipi elektrikli göğüs pompası. Örneğin, bebekleri erken doğmuşsa veya hastaneye yatırılmışsa ve doğumdan sonra emziremiyorsa, süt üretiminin uzun süre devamı için hastane tipi elektrikli göğüs pompası önerilir. Bu, en verimli pompa tipidir ve bir bebeğin tam beslenme ihtiyaçları için yeterli sütü sağlamanın en etkili yoludur. Çoğu anne her iki memeyi aynı anda sağmayı tercih etse de (çift sağma), hastane tipi pompaların çoğu teklidir.
Her iki memeyi boşaltmak için gereken süre değişebilir, ancak genellikle 10 ila 15 dakikadır. Hastane tipi bir pompa, bir hastanede birden fazla kişi tarafından güvenle kullanılabilir ve evde kullanılmak üzere kiralanabilir.
Kişisel elektrikli pompa. Daha küçük kişisel elektrikli süt pompası, bir kişinin günde birkaç kez kullanması için tasarlanmıştır. Bu pompalar, süt sağmada hastane tipi pompalar kadar etkili değildir. Bu nedenle, bu pompa türü öncelikle doğrudan emziren ve işteyken veya seyahat ederken olduğu gibi bazen sağması gereken kişiler içindir. Çoğu model, aynı anda bir veya iki memeyi boşaltmanıza izin verir. Bu pompaların kullanım ömrü, sağmanın ne sıklıkta yapıldığına bağlı olarak genellikle bir ila iki yıldır.
Yüksek kaliteli kişisel pompaların bazıları, motor, sarf malzemeleri ve süt depolamak için bir soğutucu içeren bir taşıma çantası (sırt çantası veya omuz çantası olarak) ile birliktedir. Pompa ve ilgili ekipman, günlük olarak taşınabilecek kadar küçük ve hafiftir. Bu pompalar yalnızca bir kişi tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Kişisel bir pompanın paylaşılması veya yeniden satılması önerilmez.
Kişisel tek taraflı pompa. Ara sıra sağmak istiyorsanız (örneğin, başka bir bakıcı bebeğinize biberondan anne sütü verebilir), tek taraflı bir göğüs pompası kullanmayı tercih edebilirsiniz. Tek pompalar elle, pillerle veya elektrikle çalışır. Çalışırken veya prematüre bir bebek için süt sağlamanız gerekiyorsa, tekli göğüs pompaları önerilmez. Tek taraflı pompa ile her iki memeyi sağmak yaklaşık 20-30 dakika sürer.
Pompa ile sağma nasıl yapılır?
Farklı pompa türlerinin her birinin özel kullanım talimatları vardır. Aşağıda göğüs pompası kullanımına ilişkin genel öneriler yer almaktadır.
- Sağmadan önce ellerinizi en az 20 saniye sabun ve su ile yıkayınız. Lavabonun yakınında değilseniz, en az %60 alkol içeren el dezenfektanı kullanabilirsiniz. Göğüslerinizi veya meme uçlarınızı yıkamanıza gerek yoktur.
- Pompanızdaki ve yakındaki yüzeyleri temizleyin.
- Pompa parçalarının ve süt toplama kaplarının temiz olmasına dikkat ediniz. Sıcak sabunlu su ile yıkamak yeterlidir. Sağlıklı bir bebek için pompayı veya biberonları sterilize etmek gerekli değildir. Kullanım arasında pompa parçalarını suya sokmayın; bunun yerine durulayın ve kurumasını bekleyin. Kolay kurumadığından pompa hortumunu yıkamayın. Hortumda nem veya süt görürseniz üreticiyle iletişime geçin. Yeni boru satın almak gerekebilir. Ekstra mikrop giderme için, pompa parçaları (boru hariç) günde bir kez buhar, kaynar su veya sanitize ayarlı bir bulaşık makinesi kullanılarak sterilize edilebilir.
- Çoğu insan pompa ile sağarken oturmayı tercih eder. Elektrikli pompalar için pompanın emiş gücünü rahat bir seviyeye ayarlayın. Pompa memeye zarar vermemelidir. Bazı pompa modellerinde, döngü hızı (dakikadaki emme döngüsü sayısı) kişisel tercihe göre ayarlanabilir. Bazı anneler hızlı bir döngü hızıyla başlar, ardından sütleri sabit bir akışta akmaya başladıktan sonra hızı yavaşlatır.
- Flanşların (meme ve meme uçlarına oturan koni şeklindeki parçalar) uygun boyutta olduğundan emin olun. Sağma sırasında meme başı flanşların yanlarına sürtünmemelidir. Rahat sağmak ve göğüslere daha fazla süt üretmesi için sinyal vermek için daha büyük flanşlar satın almak gerekebilir. Pompa ile aynı marka olan pompa parçaları satın aldığınızdan emin olun. Parçalar farklı üreticilerden değiştirilmemelidir.
- Bazı anneler, flanşları güvenli bir şekilde yerinde tutan delikli veya kanatlı özel bir sutyen veya giysi satın almayı tercih eder. Bu, eller serbest olarak sağmaya izin verir.
Bu çizim, anne sütünü boşaltmak için bir flanşın uygun oturmasını göstermektedir. (Flanş, memenin üzerine oturan ve pompaya bağlanan huni şeklindeki parçadır.) Meme başı merkezde olmalı ve tünel içinde rahat hareket edebilmelidir. Flanş çok küçükse meme ucu tünelin kenarlarına sürtünür. Bu, meme ucunda ağrıya ve hatta yaralanmaya neden olabilir. Flanş çok büyükse, yanlardan hava sızabilir ve süt de akmaz.
Süt fışkırması. Süt atma refleksi olarak da adlandırılan fışkırma, sütün bezlerden kanallara süt salınmasıdır.
Fışkırma genellikle bebeğin memeyi emmesi ile annenin beyninde oksitosin adı verilen bir hormonun salınımını uyarmasıyla tetiklenir. Bu, memedeki sür bezlerinin sütü dışarı atmasına neden olur. Bazı anneler emme dışı zamanlarda, örneğin sadece bebeklerini düşünerek veya bebeklerinin ağladığını duyarak oksitosin salgılar. Sadece göğüs stimülasyonu için pompa kullanan kişilerde göğüs pompasını görmek veya duymak bile süt fışkırmasına neden olabilir.
Fışkırma genellikle emzirmenin veya sağmanın ilk veya iki dakikasında gerçekleşir. Bazı anneler sağma sırasında göğüslerde bir ağırlık veya karıncalanma hisseder.
Bazı anneler pompa ile sağmakta zorluk çekerler. Bu durumda, meme uçlarından süt akışı yerine süt damlaları görülür. Bu durumda aşağıdakileri deneyebilirsiniz:
- Pompa ile sağmaya başlamadan önce göğüslerinize nazikçe masaj yapın
- Pompa ile sağmaya başlamadan önce göğüslerinizi temiz, ılık ve ıslak bir bez ile silin.
- Dikkatinizin dağılmaması için sessiz, karanlık bir odada sağın
- Bebeğinizin resmine bakın veya battaniyesini koklayın
- Süt pompasının flanşını suyla ısıtın veya flanşın etrafına bir ısıtma paketi sarın
Prematüre veya hastanede yatan bir bebek için süt sağma. Bebeğiniz doğumdan sonra prematürite veya hastalık nedeniyle hastaneye yatırıldıysa, süt üretiminizi artırmak için süt pompası kullanmanız gerekebilir. Göğüslerinizi sık sık ve tamamen boşaltmak, vücudunuza daha fazla süt üretmesi için sinyal verir. Doğumu takip eden ilk birkaç hafta, bebeğinizin ihtiyaçlarını karşılayacak kadar süt sağlamak açısından kritik öneme sahiptir.
İlk haftalarda süt sağma miktarı bu süreç için kritik öneme sahiptir. Doğumdan sonra bebeğinizden ayrılırsanız, erken sağmaya başlamalısınız (ideal olarak doğumdan sonraki altı saat içinde). Ardından, her seferinde yaklaşık 15 dakika boyunca sık sık sağmaya devam edin (gece dahil her üç saatte bir, 24 saatlik süre içinde toplam 8 ila 10 kez). Doğumdan sonraki üçüncü veya dördüncü gün süt hacminiz artana kadar, sağmaya devam edin. Bunu takiben, yeterli süt sağlamak için günde en az sekiz kez sağmalısınız. Süt akışı durduktan sonra iki dakika daha sağmaya devam etmelisiniz. Doğumdan iki hafta sonra, yeterli süt sağladıysanız, günün bazı bölümlerinde daha az sıklıkta sağabilirsiniz (örneğin, gece boyunca sadece bir kez sağma).
Süt üretiminizi artırmanın bir yolu da uygulamalı pompalamadır. Bunu yapmak için, sağmaya başlamadan önce her iki göğsünüze de masaj yapın. Her iki memeyi aynı anda sağın, masaja devam edin ve mümkün olduğunca sağma sırasında göğüsleri sıkıştırın. Pompa ile sağarken bir elle de masaj yapabilirsiniz. Süt akışı yavaşladığında, pompayı durdurun ve göğüslerinize daha fazla masaj yapın, ardından sütü ellerinizle kaba sağmak için veya elektrikli pompayı kullanarak göğüsleri tamamen boşaltmak için masajı kullanarak sağmayı bitirin.
Günlük süt hacimlerini takip etme. Yalnızca veya kısmen sağmayı seçerseniz, bebeğiniz için yeterli süt üretmeye devam ettiğinizden emin olmanız önemlidir. Üretiminizi takip etmek, sağılan sütün sayısını ve hacmini takip etmek için bir sağma günlüğü tutmak faydalıdır.
Bebeğine anne sütü sağan kişiler için hedef, ikinci haftanın sonuna kadar günde 500-600 ml süt hacmi olmalıdır. Prematüre bir bebeğin ilk başta bu günlük süt hacminden biraz daha azına ihtiyacı vardır. Ancak büyüdükçe daha fazla süte ihtiyacı olacaktır. Daha büyük bir bebeğin süt ihtiyacını tahmin etmenin yolları aşağıda tartışılmaktadır.
İşyerinde sağma. Bebeğinizi memeden besliyorsanız ve işe dönmeyi planlıyorsanız, dönmeden iki ila dört hafta önce sağmaya başlayın. Bebeğinizden ayrıyken, çalışma saatleriniz boyunca sütünüzü birkaç kez sağmanız gerekecektir. Sağmak, süt üretiminizi sürdürmenizi ve sağılmış anne sütünüzün siz ayrıyken bebeğinize verilmesini sağlayacaktır. Bebeğinizin normal beslenme düzenine benzer bir programa göre sağmak genellikle yeterlidir. Çoğu anne için bu, sekiz saatte iki ila üç kez sağmak anlamına gelir. Mümkünse, çalışma haftasının ortasında işe dönmek geçişi kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır.
Özellikle kişisel ofisi olmayan anneler için süt sağacak zaman ve alan bulmak zor olabilir. İşe dönmeden önce işvereninizle özel bir alan ihtiyacınızı konuşmalısınız. Özel bir alan olup olmadığını belirlemek için işe dönen ve süt sağan iş arkadaşlarıyla konuşmak yardımcı olabilir. Bazı işverenler bir süt sağma odası veya başka bir özel alan sunar.
Pompasız süt sağma. Pompa yoksa sütü pompasız elle de sağabilirsiniz. Doğumdan sonraki ilk birkaç gün bebeğinizden ayrı kalırsanız, el ile sağma da kolostrum toplamanın kolay bir yoludur. Elle sağma bazen göğüslerinize daha fazla süt üretmesi için sinyal vermeye yeterli olmayabilir. Yardımcı olmak için pompa kullanılabilir.
Sütünüzü elle sağmak için şu adımları izleyin:
- Sütü toplamak için temiz bir kabınız olduğundan emin olun. Kolostrum için bir kaşık veya küçük tüp veya daha fazla miktarda süt için geniş ağızlı bir kap kullanabilirsiniz.
- Süt atma refleksini başlatmak için göğüslerinize elleriniz ve parmaklarınızla hafifçe masaj yapın.
- Göğsünüzü parmaklarınız ve başparmağınızla areolanın arkasında “C” şeklinde tutun.
- Sütü resimdeki hareketlerle sağın:
- Parmaklarınız ve başparmağınızı göğsünüze doğru bastırın
- Memenizi parmaklarınızla başparmağınız arasında sıkıştırın, parmaklarınızı memeden kaldırmadan meme ucuna doğru hareket ettirin.
- Elinizi hareket ettirmeden bırakın
- Elinizi tüm göğsünüzde hareket ettirirken bu sıkıştır-bırak işlemini tekrarlayın.
Elinizi C harfi şeklinde memeye oturtun. Baş parmağınızı memeyi sağar gibi ileri geri hareket ettirin. Baş parmağınız ve diğer parmaklarınızı yuvarlar gibi hareket ettirin. Süt meme başından dışarı gelecektir. Elinizi tüm memede dolaştırarak bunu farklı kısımlar için tekrarlayın.
İlk başta, sadece birkaç damla süt sağacaksınız. Birkaç dakika sonra akış artacaktır. Kolostrum sağıyorsanız, hacim her zaman küçük olacaktır.
Sütü elle sağmak her memede 20 ila 30 dakika sürebilir.
Anne Sütünün Depolanması
Saklama sıcaklığı. Sütün depolandığı sıcaklık, bebeği hemen mi yoksa daha sonra mı beslemeyi planladığınıza ve bebeğin sağlıklı olup olmadığına bağlıdır.
- Sağlıklı bebekler. Sağlıklı ve evde yaşayan bebekler için anne sütü aşağıdaki şekilde güvenli bir şekilde saklanabilir:
- Oda sıcaklığında (25 – 27ºC). Dört saate kadar.
- Buz paketleri ile yalıtılmış bir soğutucuda. Gerekirse 24 saate kadar.
- Buzdolabında. İdeal olarak üç ila beş gün (çok temiz koşullarda toplanırsa sekiz güne kadar saklamanın güvenli olduğu gösterilmiştir).
- Dondurucuda. 12 aya kadar. Çözülmüş anne sütü, standart bir buzdolabında 24 saate kadar güvenle saklanabilir. Dondurulmuş ve daha sonra çözülen süt tekrar dondurulmamalıdır.
- Hastanede yatan bebekler. Prematüre veya diğer koşullar nedeniyle hastaneye kaldırılan bebekler için saklama yönergeleri daha katıdır. Çoğu yenidoğan yoğun bakım ünitesi (YYBÜ), sütün buzdolabında 96 saate (dört gün) kadar saklanmasına izin verir.
Saklama kapları ve etiketleme. Anne sütü, gıda ürünlerini saklamak için tasarlanmış sızdırmaz, temiz, cam veya sert plastik bir şişeye yerleştirilmelidir. Bazı besin maddelerinin kaybı nedeniyle hastanede yatan bebeklere plastik anne sütü saklama poşetleri önerilmez. Ancak sağlıklı bebekler için plastik poşetler kullanılabilir.
Süt, küçük miktarlarda (25-100 ml) saklanmalı ve kalıcı mürekkep veya su geçirmez bir etiket kullanılarak etiketlenmelidir. Etiket, sütün sağıldığı tarihi belirtmelidir. Aynı gün içinde farklı sağma seanslarından elde edilen sütler birleştirilebilir. Süt birleştirilmeden önce buzdolabında soğutulmalıdır. Farklı günlerde sağılan sütü birleştirmeyin.
Ilık veya soğutulmuş süt donmuş süte eklenmemelidir. Önce en eski süt kullanın.
Sağılmış Sütün Bebeğe Hazırlanması
Anne sütünün çözülmesi ve ısıtılması. Süt, saklama kabı (şişe veya torba) 20 ila 30 dakikaya kadar ılık suda (örneğin bir kapta veya kupada) tutarak kademeli olarak ısıtılır. Bu yöntemi kullanırken süt kabını su altına sokmaktan kaçının çünkü bu kabın içine su girmesine neden olabilir. Sütü ısıttıktan sonra, bebeğe vermeden önce sıcaklığını test edin. Süt ılık veya oda sıcaklığında olmalı, asla sıcak olmamalıdır. Süt, soğutma sırasında sıklıkla yukarı çıkan kremayı yeniden dağıtmak için hafifçe döndürülmelidir. Anne sütünü beslemeden önce ısıtmak için susuz süt ısıtıcıları (yani biberon ısıtıcıları) mevcuttur.
Anne sütünü mikrodalgada ısıtmayın. Hızlı ısıtma veya mikrodalga, anne sütünün immünolojik ve besleyici özelliklerini olumsuz etkiler. Mikrodalga, sütü eşit olmayan şekilde ısıtır ve bu da bebeğin ağzını yakabilir.
Ne kadar süt vermeliyim?
Bir bebeğin yeterince süt aldığını gösteren en önemli işaret, beslendikten sonra memnun görünmesi ve iyi kilo almasıdır. Bebeğinizin kilo alımını izlemeniz beslenmenin yolunda olup olmadığını size bildirecektir. Süt üretiminizi sürdürmek için en önemli iki faktör göğüslerin uyarılması ve göğüslerden sütün alınması olduğunu unutmayın. Bu nedenle, süt hacminizi artırmanız gerekiyorsa, daha sık emzirin ve/veya sağın.
Olağan ihtiyaçlar. Bir aylık olduklarında çoğu bebek günde yaklaşık 500 ml (besleme başına 75-100 ml) sütle doyar. Daha sonra, yaklaşık dört ila altı aylıkken katı gıdalar verilene kadar günde yaklaşık 500-600 ml (besleme başına 100-200 ml) alırlar. Katı gıda alımları artıkça, süt alımları kademeli olarak günde yaklaşık 400 ml.ye düşecektir.
Anne sütünü biberonla vermek. Bebekler, biberondan memeden olduğundan çok farklı beslenirler. Emzirirken, süt yalnızca bebek emdiğinde akar ve bebek doyduğunda emzirmeyi bırakır. Biberonla beslerken süt daha hızlı akar ve bebek aktif olarak emmese bile akmaya devam eder, bu da aşırı beslenmeye neden olabilir.
Biberonla beslerken sütün çok hızlı akmasını önlemek için şu adımları takip etmek yardımcı olabilir:
- Bebeğinizi dik pozisyonda besleyin
- Bebeğin dudaklarına biberon emziğini değdirin ve bebek ağzını açtığında emziği yerleştirin.
- Biberonu meme ucu kısmen sütle dolacak şekilde eğin ve bebeğin birkaç dakika emmesine izin verin. Bebek durduğunda, emziği boşaltmak için şişeyi aşağı doğru eğin
- Bebek dolgunluk belirtileri gösterene kadar bu işlemi tekrarlayın.
Biberonla besleme, tıpkı memede olduğu gibi tipik olarak en az 10 ila 15 dakika sürmelidir. Beslendikten sonra biberonda süt kalırsa iki saate kadar kullanılabilir.
