Adet gecikmesi, kadınların en sık karşılaştıkları adet düzensizliği şeklidir. Bazen gebelik, bazen farklı nedenlerle adet gecikmesi yaşanır. Bu nedenle çok da hayretle karşılamazlar adet gecikmesini. Oysa her adet gecikmesinin bir nedeni vardır. Kimi zaman gebelik veya menopoz gibi doğal bir olay, kimi zaman hormon düzensizlikleri ve yumurtlama bozuklukları gibi hastalıklar.
Adet kanamanız 1 hafta gecikinceye kadar paniğe kapılmayın.
Öncelikle, normal adet kanaması sıklığına göz atalım. Adet kanamasının ilk gününden, diğer adet kanamasının ilk gününe kadar geçen süre ortalama 28 gündür. Bu süre en fazla 35 güne kadar çıkabilir. Eğer adet kanamanızın başladığı günün üzerinden 35 gün geçti ve halen adet olmuyorsanız adet gecikmeniz vardır.
Adet kanamasında gecikme ile gelen bir hastada öncelikle adet düzeninin nasıl olduğunu sorgularız. Zaten adet kanamaları düzensiz olan birinde öncelikle yumurtlama bozuklukları akla gelir. Kimi zaman gelişen yumurtaların hiç yumurtlanamaması, kimi zaman da geç yumurtlanması adet düzensizlikleri ile sonuçlanır. Bu adet düzensizlikleri de erken veya geç gelen adet ile sonuçlanabilir.
Yumurtlama bozuklukları, bazen polikistik over sendromu gibi kronik bir durumdan kaynaklanır. Bu durumda zaten eskiden beri adetler düzensizdir. Yumurtlamalar olmadığından kimi zaman erken, kimi zaman geç adet olur.
Yumurtlama düzenini etkileyen faktörlerden biri, yumurta sayısıdır. Yumurta sayısı, yaş ile paralel olarak azalır. Bu nedenle genellikle 40 yaş sonrası yumurta sayısı azalmıştır. Yumurta gelişir, ama yumurtlama gerçekleşemez.
Yumurtlama düzeni, tüm hormon dengesinden etkilenir. İnsülin, tiroid hormonları (TSH, T3, T4), süt hormonu (prolaktin PRL), hipofizin düzenleyici hormonları (FSH, LH), kadınlarda böbrek üstü bezinden salgılanan erkeklik hormonları (sürrenal androjenler, androstenedion, dihidroepiandrosteron DHEA, testosteron) gibi tüm hormonlar yumurtlama düzenini bozabilir.
Farklı maksatlarla kullanılan ilaçlar da adet düzenini etkiler. Vücuttan diğer hormonlar gibi karaciğer tarafından temizlenen ilaçlar, karaciğerin temizleme gücünü değiştirerek hormon düzeylerini etkileyebilir. Bazı ilaçlar da kendileri hormon içerir. Doğum kontrol hapları, adet düzenleyiciler, ertesi gün hapları, doğrudan adet düzeni üzerinde etkilidir.
Yumurtlama düzeni hangi nedenle bozulursa bozulsun, yumurtlanamayan yumurta yumurtalıkta kalıp büyüyecektir. Yumurtlanamamış yumurta, artık bir kisttir. Yumurtalık kistleri, pek çok önemli soruna neden olabilir. Kistin yumurtalık ile birlikte dönmesi (torsiyon) veya yırtılıp kanaması (rüptür) gibi sorunlar, ameliyat gerektirebilir.
Adet düzensizliği olan birinde gebelikten şüphelenilmiyorsa, mutlaka ultrason ile muayene yapılıp yumurtalık kistleri araştırılmalı ve rahim iç tabakası kalınlığı kontrol edilmelidir.
Adet kanaması geciktikçe yüksek kalan hormonlar rahim iç tabakasının kalınlaşmasına neden olur. Tedavi edilmediği taktirde, uzun vadede rahim kanserine (endometrium adenoca) neden olabilir.
Önceden adetleri düzenli olan bir kadında cinsel birliktelik de varsa akla mutlaka gebelik gelir. Gebeliğin her zaman sağlıklı ve canlı bir gebelik olması gerekmez. Biyokimyasal gebelik, döllenme olduğu halde rahim içinde kesenin hiç oluşamadığı bir durumdur. Bir süre gecikme ve ardından kanama meydana gelir. Bazen döllenen yumurta bir gebelik kesesi olarak rahim içine yerleşir. Ancak bu kese içinde bir bebek oluşmayabilir. Bu durumda uzun süre adet olmadan geçebilir. Bazen gebelik kesesi içinde embriyo da oluşmuştur ancak kalp atışı başlamamıştır. Buna gebelik kaybı denir. Herkes bebek kalbi atmadığı taktirde hemen kanama olacağını zanneder. Ama uzun süre kanama olmadan bu şekilde kalması da mümkündür. Bazen de gebelik rahim içine değil, yumurtalık kanalı veya karın boşluğu gibi rahim dışı bir ortama yerleşmiştir. Buna da dış gebelik denir.
Gebelik olasılığı düşünüldüğünde ultrason ile muayenede gebelik kesesi görülmese bile muhakkak kanda gebelik testi istenir. Normal gebelikler, bir hafta gecikmeden sonra rahim içinde görülür. Ancak özellikle de dış gebelik gibi hayatı tehdit eden durumlarda gebelik kesesi ultrason ile de görülemez. Bu tip durumları aydınlatmak için asla idrarda gebelik testi yeterli olmaz. Bir hafta adet gecikmesi olan bir kadında önce ultrason ile kontrol yapılmalı, gebelik kesesi görülemezse kanda beta hCG testi yapılmalıdır.
Adet kanamanız geciktiğinde, gecikmenin 1 hafta olmasını bekleyin. Bir haftalık gecikmenin ardından muayene için gelin. Muayenede, yaşınızı, tüylenme veya sivilce sorunu olup olmadığını, gebelik olasılığı olup olmadığını ve önceden de adet düzensizliği olup olmadığını söylemeyi unutmayın. Kullandığınız ilaçların adlarını yanınıza alın. Eğer bakire iseniz karından ultrason yapılabilmesi için idrarınızı yapmadan, bol su içmiş olarak ve idrar kesesi dolu şekilde gelin. Sizin için verilen reçetedeki ilaçları, belirtildiği şekilde kullanın.
