Vajinadan gelen ve beklenmeyen kanamaların hepsi anormal vajinal kanama olarak adlandırılır. Anormal vajinal kanama, adet kanamasının zaman, miktar ya da süresinin bozulduğu adet düzensizlikleri şeklinde olabildiği gibi adet kanamasından tamamen bağımsız da olabilir. Hatta adet kanaması gibi rahimin içinden değil vajina veya rahim ağzı gibi alakasız dokulardan da kaynaklanabilir. Kimi zaman adet kanaması gibi rahimin içinden gelir ama bir yıldan uzun süredir adet olmayan menopoz sonrası bir kadında ortaya çıkmış olabilir.
Normal adet kanaması dışındaki tüm vajinal kanamalara anormal vajinal kanama denir. Adet kanaması olmayan zamanlarda görülebilecek, silerken tuvalet kağıdına bulaşabilen lekelenmelerden saatte bir tampon veya ped değiştirmenizi gerektirecek kadar şiddetli kanamalara kadar tümü bu grupta değerlendirilir.
Düzensiz adet kanaması üretken çağdaki kadınların yaşamlarını önemli boyutta etkileyen ve sık rastlanan bir halk sağlığı sorunudur. Adet kanamalarının sıklığı veya miktarında normalden farklı bir düzen varsa ya da adet kanaması dışında lekelenme veya kanamalar oluyorsa buna düzensiz adet veya anormal uterin kanama (AUB) adı verilir.
Normal adet düzeninde bir adet kanamasının başlangıcından diğerinin başlangıcına kadar geçen süre 28 gün iken, anormal uterin kanamalarda 21 günden az veya 35 günden fazladır. Adet kanamasının beklenen süresi 3-5 gün arasındadır. Kanamanın 3 günden kısa veya 7 günden uzun olması da düzensiz adet olarak adlandırılır. Adet kanaması zamanında ve düzenli olsa da ara kanamaların olması yine adet düzensizliği adını alır.
Adet döneminin, 3 normal dönem boyunca yada 6 ay boyunca olmamasına amenore denir. Normal olmayan bu durumun, çeşitli nedenleri olabilir. Eğer adet döneminiz bir haftadan fazla gecikir ise doktora başvurmanız gereklidir. Adet gecikmelerinde pek çok kadının aklına gebelik gelir. Hamile olmadığınızı saptamak çok kolay. Önemli olan gecikme şeklindeki bu düzensizliğin nedeni. Kimi zaman yumurta gelişimi gecikir ve yumurtlama gerçekleşemez. Yumurtlama olamadığında atılamayan yumurta bir kist olarak büyür ve tehlike oluşturur.
Hipofiz bezinde FSH ve LH hormonlarının üretimi son derece hassas bir mekanizma ile kontrol edilir. Bu nedenle bu denge kolaylıkla bozulabilir. Eğer üretim ve salgılamada bir bozukluk ortaya çıkarsa yumurtlama da olamayacaktır. Uzun süre yumurtlama olmayan bir kadında rahim iç tabakası uzun süre ve fazlaca östrojen hormonuna maruz kalır. Östrojen artarken progesteron ile karşılanmadığı için rahim iç tabakasında tam ve düzgün bir dökülme meydana gelmez. Bu durumda düzensiz ve bazen de şiddetli adet kanamaları ortaya çıkabilir. Bu yumurtlama bozukluğu daha uzun sürerse eninde sonunda östrojen etkisi rahim iç tabakası hücrelerinde kanserleşmeye neden olur.
Anormal Vajinal Kanamanın Nedenleri
Kanser veya Kanser Öncesi Durumlar
- Rahim ağzı (serviks) kanseri
- Endometrium (rahim iç tabakası) kanseri
- Endometrial hiperplazi. Rahim iç tabakasının artmış östrojen hormonuna bağlı olarak aşırı kalınlaştığı kanser öncesi görülen hastalık.
- Yumurtalık kanseri
- Uterin sarkom (rahim kas tabakasının kötü huylu tümörü)
- Vajina kanseri
Hormonal Nedenler
- Hipertiroidizm (Aşırı çalışan tiroid bezi)
- Hipotiroidizm (Yetersiz çalışan tiroid bezi)
- Polikistik over sendromu (PCOS)
- Hormon düzensizlikleri
- Menopoz öncesi yumurtlama bozuklukları
- Vajinal atrofi. Vajina cildi incelmesi
Üreme ile İlgili Nedenler
- Dış gebelik
- Gebelik
- Cinsel ilişki
Enfeksiyonlar
- Servisit (rahim ağzı enfeksiyonu)
- Klamidya (Chlamydia trachomatis)
- Endometritis
- Gonore (bel soğukluğu)
- Pelvik enflamatuar hastalık (karın zarı iltihabı)
- Vajinit (vajina enfeksiyonu)
- Üroplazma vajiniti
Tıbbi Durumlar
- Celiac hastalığı
- Ciddi sistemik hastalıklar. Örneğin böbrek veya karaciğer hastalıkları
- Trombositopeni
- Von Willebrand hastalığı ve diğer pıhtılaşma bozuklukları
İlaç ve Tıbbi Cihazlar
- Vajinada unutulmuş tampon
- Rahim içi araç (spiral)
- Kullanılan ilaçlar ve yapılan değişiklikler. Doğum kontrol ilacına başlama, bırakma veya değiştirme, menopozal hormon tedavisi
- Meme kanseri tedavisinde tamoksifen kullanımı
Rahimin Kanser Olmayan Diğer Hastalıkları
- Adenomyoz
- Servikal (rahim ağzında) polipler
- Endometrial (rahim iç tabakasında) polipler
- Rahim myomları
Zedelenme
- Vajina veya serviksin künt veya batıcı yaralanmaları
- Cinsel taciz
Hangi Durumlarda Muayene Olmalısınız
Eğer hamile iseniz vajinal kanama olduğu andan itibaren en kısa zamanda doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
Beklenmeyen bir vajinal kanama durumunda doktorunuzla görüşmelisiniz. Genç ve adet olan bir yaşta olsanız da kanama adet değilse muayene olmanız gerekir.
- Menopoz sonrası yaşlarda ve hormon tedavisi almıyor iseniz kanama olduğu taktirde hemen muayeneye gitmelisiniz.
- Menopoz sonrası yaşlarda ve döngüsel hormon tedavisi alıyorsanız kanama olabilir. Döngüsel hormon tedavisinde ilaçlar östrojen içerir. Son 10-12 ilaç ise östrojene ek olarak progestin içerir. Progestin içeren ilaçların bitişinden 3-4 gün sonrası vajinal kanama başlar. Bu kanamaya çekilme kanaması denir. Menopoz sonrası dönemde döngüsel hormon tedavisi alıyor ve çekilme kanaması haricinde bir kanama yaşamışsanız muayene olmalısınız.
- Menopoz sonrası dönemde kesintisiz hormon tedavisi alıyor olabilirsiniz. Kesintisiz hormon tedavisinde düşük doz östrojene ek olarak progestin bulunur. Bu tedaviye başlanınca ilk 6 ayda düzensiz hafif kanlı akıntı olabilir. Menopoz sonrası dönemde kesintisiz hormon tedavisi alıyor ve uzun süren veya şiddetli kanamanız oluyorsa muayene olmalısınız.
- Henüz ergenlik belirtileri başlamadan önce veya 8 yaşından önce vajinal kanaması olan çocuklar muhakkak doktora başvurmalıdır.
Aşağıdaki durumlar normal de olabilir. Ancak doktorunuza bilgi vermenizde yarar var.
- Yeni doğan kız bebeklerde doğumdan sonraki ilk ayda kanlı akıntı görülebilir. Kanama fazla veya uzun sürmüş ise muayene edilmelidir.
- Adet döngüleri yeni başlayan ergenlerde ilk yıllarda adetler düzensiz olabilir.
- Adet kanaması başlamadan birkaç gün önce kahverengi kanlı akıntı başlayabilir.
- Doğum kontrol haplarına başlanılan ilk aylarda lekelenmeler görülmesi normaldir.
- Menopoza yaklaşılan yaşlarda adet kanaması düzeninde bozulmalar olması beklenir. Kanama bozukluklarının sorun haline gelmesini önlemek için doktorunuzla iletişimde olmalısınız.
