Gebeliğiniz hızla büyüyor.
Bu haftada; Gebelik kesesi çapı: 34 mm.
Baş-popo mesafesi: 23 mm.
57. Gün
Bu hafta (9. hafta) ilk kez 7. haftada beliren kıkırdak kemikleşmeye başlar ve uzuvlar önemli bir değişim geçirir. Önümüzdeki iki gün içinde bebeğinizin dizlerinin ve ayak bileklerinin olacağı yerlerde girintiler meydana gelecek. Bebeğinizin el plakalarındaki çıkıntılar artık açıkça her bir parmağın nerede olacağını gösterir. Pelviste gonadlar meydana gelmektedir ve gelecek hafta içi gibi çocuğunuzun cinsiyetine göre ya testis ya da yumurtalık oluşacaktır. Yumurtalıkları kaplayan doku bunları vücut duvarına bağlar ve onlara kan damarları ve sinir aktarır. Meme başları her iki cinsiyette de belirir. Bebeğin göz kapakları da oluşmaktadır.
Varisler hamileliğin yaygın yan etkilerindendir. Bedeninizin bebeği desteklemek için ürettiği ekstra kan hacmi ve fazla kilo bacaklarınızdaki kan damarlarına yük bindirir. Varis oluşmasını engellemek veya semptomları azaltmak için şunları yapın: Destekleyici külotlu çorap giyin, bacaklarınızı yüksekte tutun ve otururken bacak bacak üstüne atmayın, uzun süre ayakta durmayın (özellikle de kucağınızda bir bebek varken), aşırı kilo almaktan kaçının ve günde 30 dakika (ılımlı) egzersiz yapın. Eğer ilk hamileliğinizde varis oluştuysa, muhtemelen bu sefer de olur.
Kan pıhtılaşmasıyla ilgili bir madde ürettiği ve kemiklere kalsiyum çekilmesine yardımcı olduğu için günde 65 mcg K vitamini önerilir. Lahana, karnabahar, yeşil yapraklı sebzeler ve mercimek iyi birer K vitamini kaynağıdır. Vücuttaki K vitamininin yarısı barsaktaki bakteriler tarafından üretilir diğer yarısı da yiyeceklerden gelir. Bebeklere doğduklarında K vitamini iğnesi yapılır çünkü henüz bedenlerinde K vitamini üreten bakteriler bulunmamaktadır.
58. Gün
Bebek artık dokunmaya karşı refleks davranışları sergiler eğer bir nesne bebeğin başına değerse bebek başını aksi yöne çevirir. Beyin yarıkürelerini oluşturacak doku belirginleşmiştir. Dengeyi ve vücudun pozisyonunu algılayan yarım daire şeklindeki kanallar bebeğinizin iç kulağında oluşmaya başlar. Dirsekler önümüzdeki üç gün içinde gözle görülür olacaktır. Bugün itibariyle, bebeğinizin diz ve ayak bileklerindeki oyuntular mevcuttur. Önümüzdeki üç gün içinde ayak parmağı zerrecikleri belirir.
Eğer adet döneminizden önce genelde cildinizde sivilceler çıkıyorduysa, şimdi, hamileyken de muhtemelen benzer cilt sorunlarını yaşayacaksınız.
Kalsiyumun en bilinen rolü bebeğinizin kemik ve dişlerinin oluşumundadır. Hamile kadınların günde 1000 mg kalsiyum alması gerekir. Süt ve süt ürünleri en zengin kalsiyum kaynağıdır: 250 ml’lik bir bardak yüzde 2 yağlı sütte 352 mg; 1 bardak yağsız sütte 296 mg; 1 bardak yoğurtta 272 gram kalsiyum vardır.
Bugün, kaydedilebilecek ilk beyin dalgaları meydana gelir.
59. Gün
Bugün ya da yarın itibariyle bebeğinizin meme uçları gözle görülür olacaktır. Bebeğinizin beyni ile minik kasları ve sinirleri arasındaki bağlantı geliştiği için artık vücudu ve uzuvları kendiliğinden hareketler yapmaya başlayacaktır. Henüz bu hareketleri hissedemezsiniz, çünkü bebeğiniz hâlâ çok küçüktür, rahim duvarına nadiren değer ve bu hareketlerde çok az bir kuvvet vardır. Bebeğiniz şimdi 13-17 mm’dir. Sıkışık olsa da, sizinki kadar iki bebek yarım litrelik plastik bir şişe içinde oyun oynayabilir.
Kan hacminiz sürekli artar ve artmaya devam edecektir. Bedeniniz hamilelik sırasında embriyonik bebeğinize ve gebeliği destekleyen (plasenta gibi) yapılara kendi kan ihtiyacınızı etkilemeden kan aktarmak için eskisine oranla çok daha fazla kan üretir.
Bedeniniz kırmızı kan hücreleri ve plazma üretimini desteklemek için B6, B12, folik asit ve demire ihtiyaç duyar. Karaciğer, somon, bezelye ve muz B6 vitamini içerirler. Karaciğer aynı zaman da iyi bir B12 kaynağıdır. Diğer kaynaklar: Alabalık, sığır eti (90 gram sığır eti fazladan yağ içeren hamburger köftesinin iki katı B12 içerir), süt ve süt ürünleri.
60. Gün
Yüz dokuları yüzdeki eksik parçaları şekillendirmek üzere kaynaşırken bebeğinizin burnunu oluşturacak hücreler burun kesesinin etrafında gelişir. Bugün itibariyle dirsek bölgesi açıkça görülebilir ve kollar atar ve toplar damar ağının tamamına sahiptir. Bugün itibariyle ayrıca, her iki ayak plakasında ayak parmağı kabarcıkları ortaya çıkar. Ayak tabakasındaki deri, gelecekte oluşacak parmaklar arasında kıvrılarak her birini birbirinden ayırır.
Memelerinizde değişiklikler fark etmeye devam edeceksiniz: Karıncalanma hissi ve hassasiyet. Göğüsleriniz ayrıca daha dolgunlaşıp ağırlaşabilir. Göğüs sarkmasının nedenleri genler, yer çekimi ve yaş olsa da, hamilelik sırasında iyi bir göğüs desteği büyük önem taşır. Sporcu sutyenlerinin sağladığı ekstra destekten faydalanılabilir ve üst bedeninizi sıkı tutmak için spor yapabilirsiniz. Sizin için doğru olan egzersiz tipi ve miktarı konusunda doktorunuza danışın.
Hamilelik sırasında yaklaşık 800 mcg A vitamini önerilir. Tüm sarı, koyu turuncu ve koyu yeşil yapraklı sebzeler, vücutta A vitaminine çevrilen ve hücre tahribatını tamir etmeye yardım eden beta-karoten yönünden zengindir. Karaciğer vücuttaki A vitamininin yüzde 90’ını depolar ve bunu 6-12 ay muhafaza eder.
61. Gün
Bugün itibariyle bebeğin göz kapakları oluşmaya başlar. Önümüzdeki iki üç gün içinde bebeğinizin temel beden oranları değişecektir: Gövde uzayacak ve güçlenecektir. Şimdilik bağırsakların büyük bölümü, karın boşluğu koca karaciğerin yanında hızla büyüyen bu organı barındırabilmek için çok küçük olduğu için, göbek kordonunda bulunur.
Önceki haftalarda olduğu gibi, yemekten sonra mide yanması ve hazımsızlık yaşamaya devam edebilirsiniz. Küçük porsiyonlar halinde az yağlı ana ve ara öğünler yiyin. Genelde, şimdi aşeriyor olabildiğiniz, ancak yiyemediğiniz baharatlı, yağlı ya da kızarmış gıdalar ve çikolata bebek doğduktan sonra yenebilir. Ekmek, tahıl, pirinç ve makarna önemli kompleks karbonhidrat ve B vitamini kaynaklarıdır. Eğer işlenmemiş olanları tercih edilirse, eser elementler ve lif yönünden de zengin olurlar. Bir porsiyon bir dilim ekmeğe, yarım bagele, 1/2 kâse pişmiş tahıla ya da 30 gram kahvaltı gevreğine eşittir.
Midenin alt bölümü üst bölümünden daha hızlı büyür ve mideye karakteristik eğik biçimini verir. Bu haftada bebeğin omurgası her bir omur arasında tampon görevi görecek diskleri oluşturmaya başlar. Ayrıca pelvisin arkasındaki kuyruksokumu omuru da kaynar.
62. Gün
Bebeğinizin gözlerinin yapısı artık iyice gelişmiştir. Ancak henüz görsel algılama yapacak kadar olgunlaşmamıştır. Önümüzdeki üç gün içinde dil gelişmeye başlar. Dış kulak kanalı mevcuttur ve kulaklar bebeğinizin başının alt kısmındadır. Gelişme devam ederken yapılar kelimenin tam anlamıyla bir yerden diğerine geçer. Bebeğinizin kulakları aşağıda kalmayacaktır (tabii bu ailesel bir özellik değilse). Kafa büyüklük ve biçim itibariyle geliştikçe, normal pozisyonlarına çekileceklerdir. Aynı şekilde iyice yapılanmış olmasına rağmen gözler bebeğin başının yanlarında bir tavşanınkine benzer şekilde yerleşmiştir; ancak baş gelişimi devam ederken öne doğru geçeceklerdir. Bebeğiniz şimdi 16-18 mm uzunluğunda ve yaklaşık 0,94 gr.
Bu süre boyunca yakalandığınız her hastalık bebeğinize geçebilir: Bu nedenle soğuk algınlığı, grip ya da başka hastalıkları olan kişilerden uzak durun. Daha iyi bir hijyen için eve geldiğinizde ve başka bir işe başlamadan önce elinizi sabun ve ılık suyla yıkayın. Eğer çocuğunuz dışarıda başkalarıyla temas halindeyse ikinci gebeliğinizde birincisine kıyasla daha fazla mikroba ve diğer mikroorganizmalara maruz kalacaksınız demektir. Çocuğunuzun yüzünü ve/veya burnunu yıkamanız ve hapşırırken elleriyle ağızlarını kapatmaları yardımcı olabilir. (Canlı bakteriler burunda yaşar.)
Eğer soğuk algınlığına ya da gribe yakalandığınızı düşünüyorsanız, ilaç almadan önce doktorunuza danışın.
Artık rahminizde bir ila iki tatlı kaşığı ve 2/3 çorba kaşığı (5-10 ml) amniyotik sıvı bulunuyor. Bebeğiniz sıvıyla çevrili olsa bile boğulmaz çünkü hava almak için akciğerlerine bağımlı değildir. Oksijen bebeğe sizden, göbek kordonu kanından gider.
63. Gün
Önümüzdeki üç gün içinde bebeğinizin kolları bir şekilde uzayacak ve dirsekten bükülmeye başlayacaktır. Parmaklar belirir. Parmaklar kısadır aralarındaki deri kıvrımlarıyla iç içedir.
Bir kadın planlayarak hamile kalmadıysa, yaklaşık iki aydır âdet görmediğini ve bir şeyler olup bittiğini şimdi fark eder. Geriye dönüp düşündüğünüzde sadece yedi kısa hafta içinde bebeğinizin sisteminde ne kadar çok büyüme ve değişiklik olduğunu görürsünüz.
Şu anda bebeğinizin kol uzunluğu ancak 0,5 cm kadardır.
Patates dahil sebzeler vitamin, mineral ve fitokimyasallar sağlar, A ve C vitaminleri bakımından zengindirler. Bir porsiyon 250 ml’lik bir kâse çiğ, yapraklı sebzeye; 1/2 kâse doğranmış ya da pişmiş sebzeye ya da 1/2 kap sebze suyuna eşittir.
