Gebeliğin onuncu haftası önemli bir dönüm noktasıdır. Bu haftanın sonundan itibaren yasal olarak gebeliği sonlandırma hakkınız ortadan kalkıyor. Bu haftadan itibaren ultrason ile gebelik kesesi çapı ölçümü yapılmaz.
Bu haftada;
Baş-popo mesafesi: 31 mm.
Yükleyen hakankilavuz. – Güncel bilim ve teknoloji videoları.
64. Gün
Bebeğinizin beyin yüzeyinde artık insan beyninin karakteristik özelliği olan yuvarlaklar ve yarıklar oluşmaya başlar. Üst dudak tamamen oluşmuştur. Primer kemikleşme merkezleri uzun kemiklerde belirir. Bu merkezler kıkırdakların yerine kemik geçmesi sürecini idare eder. Kemikleşme süreci her zaman üst kolda başlar, burada ilk gerçek kemik hücreleri kıkırdağın yerine geçer. Eğer bebeğiniz kızsa klitoris oluşmaya başlar (erkek penisinin geliştiği aynı dokudan). Bu zamana kadar bebeğinizin kalp gelişimindeki kritik dönem tamamlanmıştır. Kalp gelişip büyümeye devam edecektir, ancak o kadar hızlı değil.
8. haftadan itibaren areolada, yani meme başının renkli bölümünde Montgomery tüberkülleri adı verilen on iki ila otuz küçük kabarcık oluşur. Bu tüberküller yağ taşıyan mevcut bezlerin genişlemesidir ve bunların salgıladığı yağ, meme başlarını yumuşak tutacaktır.
Bebeğinizin kalbi güçlü atar. Mide bazı sindirim sularını ve karaciğer de kan hücrelerini üretebilir. Böbrekler bir miktar atığı (ürik asit) bebeğin kanından temizleyebilir.
Hamilelik sırasında yediğiniz yiyeceklerin besin değerini korumaya dikkat edin. Sebzeyi kabuğuyla fırınlamak besin değerinin çoğunun korunmasını sağlar; sebzeleri mikrodalgaya kabuklarıyla koymak ve aynı şekilde çok az yağ kullanılmak kaydıyla ızgara yapmak kadar faydalıdır.
65. Gün
Göz retinası artık tamamen pigmentlenmiştir. Bebeğinizin kolları daha uzundur ve artık dirsekten kıvrılır. Baş parmakla birlikte el parmakları da uzamıştır, ancak hâlâ kısa ve ağ şeklindedir. Ayak tabakasında parmaklar arasında gedikler ya da oluklar oluşmuştur. Bebeğin kuyruğu hâlâ görünür, ancak kısa ve küttür ve bu hafta sonu itibariyle yok olacaktır, Bedeniniz değişir ve bebeğiniz büyürken kıyafetlerinizin bel ve göğüs kısımlarının sıktığını fark edebilirsiniz. Henüz belli olmuyor mu?
Bebeğinizin kol ve bacak kasları artık beyni tarafından “hareket ettirilebilmektedir.”
Meyvelerde karbonhidrat, lif, vitamin, mineral ve fitokimyasallar bulunur ve sebzeler gibi, önemli birer A ve C vitamini kaynaklarıdır. Bir porsiyon, bir orta boy meyveye; 1/2 kâse doğranmış ufak taneli meyveye ya da 3/4 kâse meyve suyuna eşittir.
1652’de Philip Barrough “Method of Physick” adlı kitabında doğum sancısı sırasında nefes almayı önerdi: “Ve eğer kadın daha önce doğum sancısı çekmediyse, onu nefesini sıkıca tutmaya ve olanca gücüyle karnını şişirmesine sevk edin.” O zamanlar pelvik bölge rahatlatılabilirse sancının da azaltılabileceği inancı vardır. Bugün de aynı inanç yaygındır.
66. Gün
Bugün ya da yarın itibariyle dış kulaklar tamamen gelişmiş olacak. Bebeğinizin burnu küttür ve gözler yoğun olarak pigmentlenmiştir. Damak kemikleri kaynamaya başlar ve bebeğinizin dilinin yüzeyinde tat kabarcıkları oluşur. El parmakları ayrılmıştır. Ayak yelpaze, ayak parmakları ise ağ şeklindedir ve ayaklar gibi eller de birbirine dokunur. Bebeğinizin baş-makat uzunluğu 22-24 mm’dir. Bir YTL’lik kadar.
Hamilelikle birlikte ortaya çıkan pigmentasyon değişiklikleri artık daha bariz olabilir. Cildinizde lekeler ve belki de meme başı çevresinde koyulaşma fark edebilirsiniz. Bu değişiklikler geçicidir ve bebeğiniz doğduktan sonra kaybolacaktır. Şimdiye kadar amniyotik kese yaklaşık bir tavuk yumurtası büyüklüğüne ulaşmıştır.
Bebeğin bedenindeki ilk kemik hücrelerinin oluşumu embriyonik dönemin sonuna işaret eder. Bu aşama kilometre taşı seçilmiştir çünkü kemik oluşumunun başlangıcı bedendeki temel yapı ve organların ortaya çıkmasıyla aynı zamana denk gelir.
Potasyum kalp atışının devamı, hücrelerin susuz kalmasının önlenmesi, sinir hücresi iletiminin kolaylaştırılması, karbonhidrat metabolizması ve kas kasılmaları açısından önemlidir. Günde 2.000 mg potasyumun güvenli ve yeterli olduğu düşünülür. Potasyum desteği önerilmez, ancak avokado, patates ve incirin yanı sıra muz da mükemmel bir potasyum kaynağıdır. İstediğiniz kadar olgunlaşana kadar muzları buzdolabına koymayın. Buzdolabında muzun kabuğu kararacak ancak meyvesi olgunlaşmayacaktır.
67. Gün
22-24 mm uzunluğundaki bebeğiniz geçen ay olduğundan dört kat uzundur. Eğer bir ay için benzer bir büyüme yaşasanız altı metrelik tavanı olan bir odada durabilmek için iki büklüm olmanız gerekirdi.
Radyasyon rahmi etkileyeceği için röntgen ışınlarından kaçının.
Erkeklerde üreme ve idrar kanalları birbirine bağlıdır. Bu onuncu hafta boyunca erkek bebeğin böbreklerinden idrar çeken tüpler her iki testiste de spermin olgunlaşmasına yardım eden yapıları (epididim) ve sistem boyunca spermi taşıyan tüpü oluşturur (vas deferens). Sonunda sperm ve idrar pek çok aynı tüp içinden geçer. Kızlar için böyle bir bağlantı yoktur —yumurtaları ve idrarı üreten sistemler tamamen ayrıdır.
Fosfor vücutta en çok bulunan ikinci mineraldir. Kemiklerde kalsiyumla birleşir ve tüm beden hücrelerinin yapısında bulunur. Hamilelik döneminde günde 700 mg önerilir. Hayvansal protein en iyi fosfor kaynaklarından biridir. Eğer beslenmenizde yeteri kadar protein ve kalsiyum alıyorsanız yeterli fosfor da alıyorsunuz demektir. Öte yandan beslenmede çok fazla fosfor, fakat çok az kalsiyum almak krampların sorumlusu olabilir.
68. Gün
Bebeğinizin göz kapakları artık daha gelişmiştir ve dil tümüyle oluşmuştur. Bugün dış kulaklar son şeklini alsalar da hâlâ aşağıdadırlar. Bebeğinizin ayak parmakları artık birbirinden ayrılmıştır ve daha uzun dururlar. İlk defa, bebeğinizin uzuvları maksatlı hareketler yapabilir.
Son üç dört haftada bebeğinizin yaşadığı hızlı büyüme yavaşlamayacak, bu hız sürecek ve hatta zaman zaman daha da hızlanacaktır. Mümkün olan en sağlıklı bebeğe sahip olmak için elinizden geleni yapın: İyi dinlenin, iyi beslenin, bol su için, egzersiz yapın, gevşeyin, ilaçlardan ve alkolden uzak durun.
Eğer bebeğiniz erkekse testisleri erkek cinsiyet hormonu (testosteron) ile birlikte iç organların dişi yapılara dönüşmesini engellemeye yönelik maddeler salgılayacaktır. (Testosteron üretimi hamilelik hormonu olan hCG ile harekete geçirilir.) Öte yandan dişi üreme sistemi gelişmesini tamamlamak için hormonlara ya da yumurtalıklara ihtiyaç duymaz. Her iki şekilde de üreme sisteminin gelişimi 10. ve 14. haftalar arasında olur.
Hamilelik hormonları bağ dokuları yumuşatabildiğinden egzersiz yaptığınızda eklemleriniz üzerinde baskı yaratmanız daha kontrollü olmalıdır. Eğer mevsim uygunsa çocuğunuzu yüzmeye götürün ya da hoş serinliğin tadını kendi başınıza çıkarın. Denge ve gevşemeye önem veren Tai Çi hamilelik döneminde özellikle faydalı olabilir, egzersiz bisikleti de yararlı olabilir.
69. Gün
Önümüzdeki iki gün içinde erkeklerde skrotum oluşmaya başlar (skrotum, testisleri barındıran karın duvarının dış kesesidir). Baş artık yuvarlak görünür ve oransız biçimde büyüktür bebeğin uzunluğunun neredeyse yarısını oluşturur. Kafa derisini oluşturacak doku bebeğin başının tepesine yakın bir bant şeklinde görünür. Boyun bölgesi yapılanır.
Bu haftadan itibaren kan hacminizde yüzde 40-50 artış olacaktır. En çok da kanın sıvı kısmında (plazma). Kırmızı kan hücreleri sayımınızda ancak ufak bir artış olacaktır.
Genlerin yönlendirmesiyle bebeğin gelişimi saatin işleyişi gibidir, her bir kısım diğer bir kısımla bağlıdır. Örneğin her iki kulak da hem zaman hem de (genellikle) şekil açısından aynı anda gelişir. Ama öte yandan her bebeğin kulakları aile kalıbına uygun, fakat benzersizdir.
Et, tavuk, balık, kuru baklagil, yumurta, tohumlar ve kabuklu yemişler temel protein, demir, B vitamini ve çinko kaynaklarıdır. Bir porsiyon 60-90 gram pişmiş yağsız et ya da dengine eşittir. 30 gram yağsız etteki protein 1/2 kâse pişmiş kuru baklagile, bir yumurtaya, iki çorba kaşığı fıstık ezmesine ya da 1/3 kâse kabuklu yemiş ya da tohuma eşittir.
İsveç’te kadınların sancıları için ilaçlar mevcuttur, fakat alacaklarsa ne alacaklarının kararı onlara aittir. Doğum kadının başarısı olarak görülür.
70. Gün
Bu gece yatağa girerken iki aylık hamilesiniz. Artık rahminiz orta boy bir portakal ya da bir tenis topu büyüklüğündedir. Daha hareketlerini fark edemediğiniz bir bebekte bu kadar çok değişiklik meydana gelebilmesi hayret vericidir. İki ay kadar sonra hareketlerini hissettirecek kadar büyük olacaktır. O zaman hamilelik belirtilerine ek olarak, büyümekte olan kızınız ya da oğlunuzla daha yakın bir ilişkiniz olacaktır.
Artık bir embriyo olarak değerlendirilmeyen bebeğiniz oranlı, küçücük bir bebektir.
Bebeğinizin göbek kordonunun çapı ortalama 19,1 mm’ye genişleyecektir.
