Bu haftada;
Baş-popo uzunluğu: 101 mm.
Baş çapı: 32 mm.
Baş çevresi: 121 mm.
Karın çevresi: 100 mm.
Üst bacak kemiği uzunluğu: 20 mm.
Bebeğinizin ağırlığı: 145 gr.
16hafta Yükleyen hakankilavuz. – Bilim ve teknoloji videoları.
106. Gün
Tüm bu hafta boyunca bebek hızla büyür; bu büyüme bu ayın ilerleyen günleri için zemin oluşturur. Bebeğinizin ağırlığı hamileliğin dördüncü ayında altı kat artacaktır. O zaman 250 gram bile değil, sadece 168 gram gelecektir.
Muhtemelen kendinizi hâlâ yorgun ve kimi zaman da bitkin hissediyorsunuz. Bu normaldir. Bol dinlenme, iyi beslenme ve egzersiz kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayacaktır. Egzersiz tam bir idman anlamına gelmek zorunda değil. Beş-on dakika yürümek, esneme hareketleri, yoga ya da başka faaliyetler canlandırıcı olabilir.
Meyveler kurutulduğunda sularının yaklaşık yüzde 50’si gider. Kurutulmuş meyveler meyve tazeyken barındırdığı tüm mineral ve vitaminlerin yanı sıra harika doğal şeker kaynaklarıdır. Kuru meyveler şekere karşı ideal bir alternatiftir ve yanınızda taşımanız da kolaydır.
Doğumu hızlandırmak için Klamath bölgesi Kızılderilileri bebeklerine rahimlerinden hemen çıkmazlarsa çıngıraklı bir yılanın gelip ısıracağını söylerler!
107. Gün
Kan, göbek bağı içinden kayda değer bir kuvvetle geçer ve suyla dolu bir hortumdaki gibi bir gerginlik yapar. Göbek bağı, bebek hareket ettiğinde düğümlenmez ve kendiliğinden düzleşir. Bebeğin plasenta ile bağı göbek kordonudur. Göbek bağı genelde plasentanın merkezinden uzanır ancak plasentanın yüzeyinde herhangi bir yerde de bulunabilir.
Sersemlik ya da baş dönmesi hissetmemek için yavaşça pozisyon değiştirin, özellikle de yatar durumdayken.
Hamilelik sırasında pozisyon değiştirirken basıncı dengeleyen kan basıncı değişimleri daha yavaş gerçekleşir. Eğer başınız dönüyorsa, oturun ve başınızı eğin ya da uzanın ve bacaklarınızı yukarı kaldırın. Ayağa kalkmaya çalışmadan önce semptomların geçmesini bekleyin.
108. Gün
Plasenta ve göbek kordonunun yardımıyla bebeğin sistemi doğduktan sonra nasıl çalışacaksa, öyle çalışır. Bebeğin kendi kalbi tarafından pompalanan kan dolaşımı vardır. Kalp, bu gelişme aşamasında günde 27,5 litre kan pompalar. Plasenta korumaya, sindirime, solunuma, atıkların atılmasına ve hormon üretimine yardım eder. Çoğu bakteri plasenta membranından geçemese de çoğu ilaç plasentaya rahatça girer.
İştahınızda artış fark etme olasılığı yüksektir. Besleyici yiyecekler yemek bebeğin gelişimini desteklemek için yakıt sağlar ve size hayatınızın “hamilelik dışındaki” alanlarını çekip çevirmek için ihtiyaç duyduğunuz enerjiyi verir. Sardalya harika bir kalsiyum kaynağıdır. 90 gr süzdürülmüş sardalyede 372 mg kalsiyum bulunur, bu hamile bir kadının günlük kalsiyum ihtiyacının (1.000 mg) üçte birinden fazladır.
Amerika’ya ilk yerleşenler arasında kırsal kesimde doğuma girenler genelde komşular ve büyükannelerdi. Doğumdan sonra tavsiyeleri şu olurdu: “Turşu dışında istediğini ye ve on gün yatakta kal.
109. Gün
Bebeğiniz bu hafta daha çok büyür. Refleks davranışları repertuvarına da yenileri eklenir. Refleksler otomatik, bebeğin doğarken sahip olduğu öğrenilmemiş davranışlardır. Reflekslerin çoğunun bebek için yaşamsal önemi vardır: Göz kırpmak yabancı cisimleri gözün dışında tutar ve gözlerinin nemli kalmasını sağlar; emme ve yutma besinlerin sindirilmesini sağlar. Artık bebeğiniz bu üç refleksi de göstermektedir. Bazı ilave refleksler üzerinde de çalışmaktadır. Zamanında doğan ortalama bir bebek yetmişi aşkın refleks davranışı gösterir,
Bu ay plasenta, hamileliğin sürdürülmesi ve süt üretimi için gerekli hormonların ana kaynağı olacaktır. Daha sonra plasenta, doğum sancılarını ve doğumu başlatmaya yardım edecek olan değişen hormon dengesini belirlemekte önemli bir rol oynayacaktır.
Güney Amerika’da Jararalar için çocuk doğurmak o kadar sıradan bir olaydır ki geleneksel olarak herkesin gözü önünde bir yerde gerçekleşir.
Kızartmaları azaltarak hem kendi sağlığınızı hem de çevrenizi korumaya yardımcı olabilirsiniz. Eğer kızartma yapmanız gerekiyorsa, önce tavayı yağ sürülü bir kâğıt mutfak havlusuyla sıvayın; böylece yiyeceklerin yapışmaması için tasarlanan çevreye zararlı spreyleri kullanmamış olursunuz.
110. Gün
Bu hafta içinde bebeğinizin böbrekleri nihai pozisyonlarına ulaşacaktır. Böbreğin yukarı çıkması sürecinin tamamlanması yaklaşık on hafta sürer, çünkü bedenin güçlenmesi böbrekleri karna iter. Bedenin güçlenmesi hayret verici büyümenin yalnızca bir kısmıdır. Örneğin, bu ay içinde bebeğiniz doğumda sahip olacağı uzunluğunun neredeyse yarısına ulaşacak kadar çok büyür. Önümüzdeki üç hafta içinde (16-19. haftalar arasında) üçlü tarama testi adı verilen test yapılacaktır. Bu test bebeğin kafa çapı ölçümüyle birlikte anne kanında serbest beta hCG, alfafetoprotein (AFP) ve serbest estriol bakılması esasına dayanır. Gerekli görüldüğü taktirde amniyosentez uygulaması da yapılabilir. AFP, hamilelik sırasında üretilen bir maddedir ve annenin kanında tespit edilebilir. AFP taramasında ilk adım bu maddenin yüksek olup olmadığına bakmak üzere kan tahlilinizin yapılmasıdır. Yüksek düzeyde AFP, Down sendromunun ya da bebeğinizin beyninin ve/veya omuriliğinin düzgün gelişmediğinin (bu nadir bir durumdur ve tüm gebelikler içinde yüzde 2-4 oranında görülür) belirtisi olabilir. Eğer AFP seviyeleri yüksekse amniyosentez testi yapılması önerilir. Deri hücreleri banyo yaparken olduğu gibi amniyotik sıvı içine soyulur. Bu hücreler metabolik ve/veya genetik ve kromozomlarla ilgili bir problem belirtisi bulunup bulunmadığına bakmak için incelenir. Kan tahlili ve amniyosentez, Down sendromunu ve bazı metabolik ve genetik bozuklukları teşhis etmekte ve bebeğin akciğerlerinin ne kadar olgunlaştığını test etmekte yararlıdır. Eğer AFP taramasına ya da amniyosenteze girecek olursanız, doktorunuza sorular sorun. Böylece hem kendiniz hem de bebeğiniz açısından riskleri ve faydaları konusunda bilgileriniz net olsun.
Bir adet iri çiğ dolmalık biberde 94 mg C vitamini vardır (hamilelik sırasında günlük alınması gereken miktar 70 mg’dır). Düzenli olarak salatalarınıza ekleyebilirsiniz. Pişmiş bir adet iri dolmalık biber 70 mg C vitamini sağlar ve çorba, kuru fasulye, omlet, et yemekleri ve kavurmalara yakışır.
111. Gün
Bu ay bebek ve plasenta boyut bakımından neredeyse eşittir, fakat bebek yakında plasentadan daha büyük olacaktır. Plasenta bebeğin sindirim sisteminin, akciğerlerinin ve böbreklerinin doğumdan sonra yapacağı işi yapar. Bebeğiniz büyüyüp güçlendikçe hareket ettiğini hissetmeye başlayacaksınız. Önceleri bebek karnınızda kelebeğin kanat çırpışı gibi bir his verecek. İlk hareketler en erken bu dönemde fark edilir (14.-15. haftalar). Muhtemelen bebeğinizin hareket ettiğini pek çok kadınla aynı zamanda hissedeceksiniz: 18,19 ya da 20. hafta civarlarında.
Tüm dünyada doğumların yüzde 80’i ebeler tarafından yaptırılır. İnglizce ebe kelimesi, midwife Eski İngilizcede “kadının yanında” anlamına gelirdi (mid=ile Wif=kadın). Benzer bir şekilde Latincede ebenin karşılığı cum-mater ve Portekiz dilinde ve İspanyolcada comadre kelimeleridir. Eski Yahudilerde ebe “arif kadındır.” Bu nitelendirme hem modern Almancadaki weise frau hem de modern Fransızcadaki sage-femme kelimelerinde yansımasını bulur.
A vitamini sümük mukozalarının ve cilt sağlığının korunmasında rol oynar ve kemik gelişimini destekler. Domates suyu harika bir A vitamini kaynağıdır. Karaciğer vücudun A vitaminin yüzde 90’ınını depolar—6-12 aylık bir tedariktir bu. Öte yandan yüksek dozda A vitamini toksik etki yapar ve karaciğere zarar verir. Doktorunuzun tavsiyelerine uyun. A vitamininin ön maddesi olan beta karoten zararsız gözükmektedir.
112. Gün
Bu hafta bebeğiniz için, hızlı ve tüm bedenin büyüdüğü bir haftadır. Mevcut yapılar büyür ve çok daha gelişir, ancak yeni yapılar oluşmaz. Bu hafta bebeğinizdeki büyüme hamlesinin sizde de bir büyüme hamlesine neden olması muhtemeldir.
Patates hamilelik sırasında ucuz ve besleyici bir gıdadır. Kabuklarıyla birlikte fırında ya da mikrodalgada pişirilen patatesler 80-90 kalori, 3 gr protein, lif ve 1,4-1,7 mg niasin sağlar ve hiç yağ içermez. Süt ve tereyağla hazırlanan pürenin bir porsiyonunda 4 gr protein, 330 IU A vitamini, 185 kalori ve 8 gr yağ bulunur. On adet 5 cm uzunluğunda fırında kızarmış patates ile on adet 5 cm çapında patates cipsinde yaklaşık 120 kalori ve sırasıyla 5 ve 8 gr yağ bulunur.
Yukatan Yarımadasında yaşayan Mayalarda kız doğarsa anne geleneksel olarak bebek altmış dakikalık olmadan önce kulaklarını deler. Mayalar bebeklerin doğumdan hemen sonra bir şey hissetmediğine inanırlar, “dikkat etmeye” bir gün sonra başlayacaktır.
