Bebeğiniz hızla büyüyor.
Bu haftada;
Baş-popo uzunluğu: 80 mm.
Baş çapı: 24 mm.
Baş çevresi: 89 mm.
Karın çevresi: 75 mm.
Üst bacak kemiği uzunluğu: 14 mm.
92. Gün
Bebeğinizin boynu iyice şekillenmiştir. Baş artık omuzların değil boynun üzerinde durmaktadır. Önümüzdeki ay boyunca bebeğiniz daha önce olmadığı kadar ya da daha sonra da olmayacağı kadar hızlı büyüyecektir. Bu ayki hızlı büyümesi nedeniyle bebeğinizin ve sizin yeterli dengeli ana ve ara öğünlere ve bol sıvı tüketimine ihtiyacınız vardır.
Rahminiz sırtüstü uzandığınızda bel kemiğinizin hemen sağındaki ana kan damarlarından birine (vena cava) baskı yapacak kadar büyümüştür. Kan dolaşımını en iyi şekilde sağlamak için yorgun olduğunuzda sol tarafınıza yatarak uyuyun ya da dinlenin. Bazı batıl inanışların aksine doktorunuzun yaptığı hiçbir şey bebeğinizin göbek deliğinin dışa doğru mu yoksa içe doğru mu olacağını etkilemez, görünüşünü de. Bunu belirleyen bebeğin göbek kordonundaki dokularının sağlamlığıdır.
Kanadalı Eskimolar geleneksel olarak yaşam gücü ruhunun bebeğe hamileliğin erken dönemlerinde geçtiğine ve annenin bu süre içinde bebeğiyle konuşabileceğine ve ona bir şeyler öğretebileceğine inanırlar.
93. Gün
Önümüzdeki üç gün içinde bebeğin saç şekli belirlenecek. Bebeğiniz artık rahmin dışındaki hayata hazırlık olarak nefes alıp verme, yutkunma ve emme hareketleri pratiği yapabilmektedir. Amniyotik sıvının bir kısmı yutulur ve bebeğinizin gelişmekte olan sindirim sistemi tarafından işlemden geçirilir; bu normal yiyeceklerin sisteme gireceği zamana yönelik alıştırma niteliğindedir.
Bedeniniz kan hacmi ile alyuvar miktarını artırarak, dokulara daha fazla oksijen taşıyarak ve pıhtılaşma kabiliyetini artırarak hamilelikle ilgili riskleri azaltmak için doğal bir şekilde çalışır. Homeopati, sağlıklı bir insanda semptomlara yol açan ilaçları hasta bir insandaki semptomları iyileştirmek için kullanan bir tedavi yaklaşımıdır. Homeopatik ilaçlar çok az miktarlarda kullanılır, bitki, hayvan ve mineral kaynaklıdırlar ve bedenin yaşam enerjisini ya da yaşam gücünü etkilerler.
Doğumdan sonra bebeğin saçı ayda yaklaşık 13 mm uzar.
Maya geleneğine göre doğum yapan kadınlar bebekleri kollarındayken uyurlar ve normal faaliyetlerine başlayacakları yirmi gün sonrasına kadar onlardan ayrılmazlar.
94. Gün
Hızlı ve sürekli büyümesi bu ay bebeğin eskisine göre daha çevik olmasına olanak verir. Örneğin bebeğiniz artık başını döndürebilir, ağzını açabilir ve dudaklarını birbirine bastırabilir. Sadece 28 gr çeken 8,5 cm uzunluğundaki biri için hiç de fena değil!
Hamilelik sırasında artan iş yüklerine paralel olarak organlarınıza fazladan kan gider. Rahim ve böbreklere giden kan da artar. Bu arada karaciğer ve beyne giden kan aynı kalır.
Düzenli ve kararında egzersiz yapmalısınız, ancak bisiklete, patene ve ata binmekten, kayak ve sörf yapmaktan, kaykaydan uzak durun. Çünkü deneyimli sporcular bile düşebilir. Bebeğiniz iyi korunuyor olsa da rahminizi sarsmamalısınız. Ayrıca yoğun fiziksel faaliyet plasentaya kan akışını da azaltabilir.
Soya güçlü bir hafıza ve öğrenme yardımcısı olan fosfatidil serinin ana kaynağıdır ve bir porsiyonunda en az 6,25 gr soya proteini içeren herhangi bir gıda, kalp hastalığı riskini önemli oranda azaltabilir. Hem kendi sağlığınız hem de bebeğinizin sağlığı için kuru baklagiller tüketmeyi düşünün.
95. Gün
Bugün bebeğinizin saç şekli belli olur. Ancak onun saç şeklini belirlemede etkili olabilecek bir yöntem olmadığından beklemekten başka çareniz de yok gibi.
Bu ay göğüslerinizde daha az hassasiyet ve karıncalanma hissedersiniz. Kadınlar genelde ikinci trimestrde (4., 5. ve 6. aylar) kendilerini daha rahat hisseder.
İçini gösteren paketlerdeki yemişlerin kalitesini bakıp kontrol edebilirsiniz ancak bunlar aynı zamanda ışığın dejeneretif etkisine de maruz kalırlar. Hava ve ısıdan koruduğundan en iyisi vakumlu ambalajlardır. Ceviz, kaju, badem ve yer fıstığı gibi yemişler hamilelik sırasında protein kaynağı olabilirler. Bunlar aynı zamanda kalbe dost yağlar yönünden de önemli kaynaklardır.
18. yüzyıldan beri Batılı kadınlara doktorları çok fazla kilo almamak için yiyeceklerini sınırlandırmalarını tavsiye ediyor. O zamanlar yetersiz beslenme yaygındı ve kötü beslenen kızlarda da genelde dar ve şekli bozuk pelvisler gelişiyordu. Böyle bir pelvis normal büyüklükteki bir bebeğin doğumunu imkânsız kılmasa da zorlaştırıyor ve hem annenin hem de bebeğin hayatını tehlikeye atıyordu. Tüm kadınlar hamilelik sırasında protein, kalori, tuz ve karbonhidrat alımlarını sınırlandırmaya teşvik ediliyordu. Şimdi ise gebelik sırasında çok kilo alımının gebelik zehirlenmesinde sebep ve sonuç olabileceğine dair şüpheler yüzünden çok kilo almak önerilmiyor.
96. Gün
Bebeğiniz artık yumruk yapma, parmaklarını oynatma, bileğini kıvırma ve tutma gibi daha sofistike el ve kol hareketleri yapmaya başlar. Bebeğinizin şimdi yaptığı tüm beden hareketleri pratik niteliğindedir. Yumuşak ve senkronize hareketler için sinir sistemi ile kasların zamana ihtiyacı vardır. Bu nedenle bu hareketler sinir-kas sistemindeki bağlantıları test eder. Bebeğiniz ayrıca minik kaslarına da egzersiz yaptırır.
Artık hafif ödem ya da şişlik olabilir. Yer çekiminin dokularınız üzerindeki etkisi nedeniyle en çok bilek ve ayaklarınızda fark edilir. Şişmeler kontroller sırasında doktorunuza bildirmeniz gereken önemli semptomlardır. Ayak bileklerinizde, ayaklarınızda, ellerinizde ve yüzünüzde oluşan şişkinlikleri daha sonra unutmamak için not edin. Oturduğunuz zaman ayaklarınızı yukarıda tutun ve uzun süre ayakta durmayın, tuz alımınızı sınırlayın, bol sıvı alın ve sıvı birikimini minimumda tutmak için egzersiz yapın.
Ortadoğu’da Ürdün’ün köylerinde yerel halk ana rahmindeki çocuğa yumurtanın içindeki tavuk kadar dikkat edilmesi tavsiyesinde bulunurlar. Abartmaya gerek yok. Ama yine de gebelere özellikle iş hayatında daha anlayışlı davranılması gerekir. Bu bedenen olmasa da ruhen olumlu etkiler yapacaktır.
97. Gün
Dört aylık bir bebeğin kalbi günde 23,65 litre kan pompalar. Bu miktar doğduğu zaman 283 litreye çıkacaktır. Bu ayın sonu itibariyle büyüyen rahminiz kalça kemiğinizden dışarı taşar. Bebeğiniz çok hareket ediyor olsa da rahim duvarlarına çarpmadığı ve kasları da çok kuvvetli olmadığı için, onu hâlâ hissetmezsiniz. Bu hareketler ultrason muayenesinde gözükseler de sizin fark etmeniz için yaklaşık yedi hafta daha geçmesi gerekir. Çoğu anne bebeğinin hareket ettiğini hissetmeyi ister ve sonunda hissettiğinde de çok memnun olur. Sonunda kendisini geceleri uyandıracak ve bebeğinin ayakkabı giydiğini düşünmesine yol açacak olan da aynı hareketlerdir.
Afrika’nın Bambura kabilesinde ve diğer kabilelerde bebeğe hamileliğin erken dönemlerinde baba klanı ruhunun ve doğumdan aylar sonra yapılan isim töreninde ise anne klanı ruhunun girdiğine inanılır.
Tüm narenciye ürünleri gibi limon da hamilelik döneminde mükemmel bir C vitamini kaynağıdır. Limondan daha fazla su elde etmek için kesmeden önce oda sıcaklığına getirin ya da tezgâhta üzerine bastırarak yuvarlayın.
98. Gün
Gelişiminin bu aşamasında bebeğinizin epey ayak ve bacak hareketi repertuvarı vardır. Tekme atabilir, ayağını içe ve dışa döndürebilir, ayak parmaklarını kıvırabilir ve yelpaze gibi açabilir. Eğer bebeğiniz oğlansa prostat bezi genelde şimdiye kadar gelişmiş olur. Prostat, spermi erkeğin bedeninden çıkarmaya yarayan sıvıya katkıda bulunur. Bebeğinizin bedenindeki en sert madde dişinin minesidir.
Üç ya da dört hafta içinde cildin hızla gerilmesi nedeniyle karnın altında, kalçada, baldırlarda ve memelerde striae gravidarum adı verilen ince çatlaklar belirebilir. Çatlaklar genelde önce kırmızı ya da mavi görünümlü olur, daha sonra gümüşi beyaza döner.
Hamileliğiniz sırasında çilek yiyin. Çilek, lifler, fitokimyasallar, beta karoten ve C vitamini açısından iyi kaynaklardır. Yetiştirilmesi açısından daha güvenilir olduğundan meyve alışverişlerinizi pazardan yapmalısınız. Unutmayın ki organik ürünlerde daha fazla çürük ve farklı boyutlarda meyveler olacaktır. Tornadan çıkmış gibi aynı boy ve vasıfta meyveler genellikle sera ürünleridir.
