Adet düzensizliğinin pek çok nedeni olabilir. İki tane önde gelen neden, kadın üreme sisteminin yapısal bozuklukları ve işlevsel bozukluklara bağlı kanama düzensizlikleridir. Düzensiz kanamanın nedenleri araştırılırken öncelikle daha önemli olan yapısal nedenler ekarte edilmeye çalışılır.
Adet kanaması düzensizliklerinin yaklaşık %25’i üreme organları ile ilgili hastalıklardan kaynaklanırken, geri kalan %75’inde hormonal düzensizlikler düzensiz adet kanamasının sebebidir.
Yapısal Düzensiz Kanama Nedenleri
Yapısal nedenlere bağlı adet düzensizliği nedenleri aşağıda sıralanmıştır. Yapısal nedenlerin baş harfleri PALM kelimesini oluşturur. PALM, avuç içi anlamına gelir. Yapısal nedenlerin hepsini araştırmak gerekir. Unutmadan araştırmak için baş harfler tek tek araştırılır.
- Polip (rahim iç tabakasında genellikle saplı, yumuşak et benleri) (AUB-P),
- Adenomyosis (endometriozisin rahim içine yerleşmiş olan türü) (AUB-A),
- Leiomyoma (myom, fibroid-rahmin iyi huylu uru) (AUB-L),
- Malignancy (kanserojen değişiklik) & hiperplazi (kanser öncesi dönemde rahim iç tabakasının aşırı kalınlaşması) (AUB-M)
İşlevsel Düzensiz Kanama Nedenleri
Yapısal nedenler araştırılmış ve ekarte edilmişse kanama fonksiyonel bir nedene bağlıdır. Metal para anlamına gelen COEIN’de ise yapısal problemler sıralanmıştır.
- Coagulopathy (pıhtılaşma bozukluğu) (AUB-C),
- Ovulatuar disfonksiyon (yumurtlama bozukluğu) (AUB-O),
- Endometrial (rahim iç tabakası ile ilgili) (AUB-E),
- Iatrogenic (yapılan tıbbi ve cerrahi işlemler sonucunda ortaya çıkan) (AUB-I),
- Not yet Classified (henüz sınıflandırılmamış) (AUB-N)
kelimelerinin baş harflerinin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.
Diğer Nedenler
- Gebelik
- Düşükler
- Dış gebelik
- Travma
- Doğum kontrol yöntemlerine bağlı olan sorunlar (doğum kontrol hapı, iğnesi, spiral vs…)
- Rahim veya rahim ağzının iltihapları
- Polipler
- Çeşitli tip kanserler (Uterus -Rahim-, serviks -rahim ağzı-, vajen -hazne )
- Kronik medikal sorunlar (tiroit, şeker hastalığı, karaciğer, böbrek veya böbrek üstü salgı bezi hastalıkları)
- Hızlı kilo değişiklikleri
- Psikolojik stresler
Ovulatuar Disfonksiyon (Yumurtlama Bozukluğu)
Ovulatuar disfonksiyon olarak bilinen kanama nedeninin diğer adlandırılışı disfonksiyonel uterin kanamadır. Bu kanamalar, yumurtlama olamamasından kaynaklanan kanamalardır.
Disfonksiyonel uterin kanama da denilen hormonal bozuklukların tanısını koyabilmek için; öncelikle yapısal nedenlere bağlı kanamaları ve kronik hastalıkları ekarte etmek gerekir. Aynı zamanda gebelikle ilgili kanamalar, hormonlar ve pıhtılaşma önleyici ilaçların neden olabileceği kanamalar da ekarte edilmelidir.
Disfonksiyonel uterin kanamalara genellikle ilk adetten itibaren 5 yıl ve son adetten önceki 5 yıl rastlanır. Ancak ilk adet ile menopoz arasındaki üretken dönemde de disfonksiyonel kanama görülebilir.
Polipler
Düzensiz kanama nedenlerinden yapısal olanlar arasında polipler önemli bir yer tutar. Geniş tabanlı veya saplı olabilir. Alınan örneklerin patolojik incelemesinde hiperplastik, atrofik veya fonksiyonel polipler saptanabilir.
Polipler sık görülür. 100 kadından 24 tanesi ömrü boyunca endometrium polipi ile karşılaşacaktır. Özellikle 40 yaş sonrasında sıklığı artar. Tamoksifen kullanımı ile sıklığı artar.
Polip bulunan kadınlardan hiç bir şikayeti olmayan kadınların %1,2 ve kanaması olanların %2,2’sinde polip atipik hiperplazi içermektedir.
Endometrial Hiperplazi (Rahim İç Tabakası Kalınlaşması)
İşlevsel düzensiz kanama nedenleri yapısal sorunlara neden olabilir. Bunun önemli bir türü rahim iç tabakası kalınlaşmasıdır. Yumurtlama olmadığı taktirde sadece östrojen hormonu etkisinde olan aşırı kalınlaşma, rahim iç tabakasında önce hiperlazi, sonra da bazı olgularda rahim içi kanserine yol açabilir. Rahim iç tabakası kalınlaşması anlamına gelen endometrial hiperplazi, rahim kanseri için risk oluşturur. Bu nedenle östrojen etkisiyle proliferasyon fazına giren endometriumun, yumurtlamadan sonra çıkan progesteron hormonu ile baskılanması gerekir.
Rahim iç tabakası kalınlaşmaları basit ve kompleks hiperplaziler olarak ikiye ayrılır. Kompleks tipte hiperplazinin kanserleşme riski daha fazladır. Kompleks tip de kendi içinde atipisiz veya atipili olarak sınıflandırılır. Atipili tip, kanser açısından daha büyük tehlike taşır.
Endometrial hiperplazi tiplerine göre belli sürelerde kanser gelişme riski
Endometrial Adenokarsinom (Rahim İç Tabakası Kanseri)
Kadın hastalıkları ve doğum branşının en sık görülen kanseridir. Tüm kadın kanserleri arasında 5. sırayı alır. Gelişmiş batı toplumlarında Asya toplumlarından daha sık görülür. Yılda 35.000 yeni endometrium kanseri tanısı konmakta ve her yıl 5000 tane endometrium kanseri olgusu ölmektedir.
Endometrial kanser olgularının %95’inde kanama bulunur.
- Endometrial adenokarsinom. %90
- Diğer nadir tipler %10
- Papiller seröz karsinom,
- Berrak hücreli karsinom,
- Papiller endometrial karsinom ve
- Müsinöz karsinom
Adet Düzensizliğinin Yaşlara Göre Nedenleri
Farklı yaş gruplarında vajinal kanamanın olası nedenleri
Anormal uterin kanamalarda 13-18 yaş grubunda;
- Anovulasyon (yumurtlama olmadığından kanama düzensizliği),
- Hormon içeren gebelikten korunma yöntemleri kullanımı (doğum kontrol hapları, aylık –Mesigyna veya üç ayda bir uygulanan- DMPA, ön kola yerleştirilen çubuk- İmplanon, hormon içeren rahim içi araç- Mirena),
- Gebelik,
- Pelvik enfeksiyon,
- Koagulopati (pıhtılaşma bozukluğu) ve
- Tümörlerin varlığı ayırdedilmelidir.
19-39 yaş grubunda anormal uterin kanamalarda ise;
- Gebelik,
- Yapısal lezyonlar (yukarıda bahsettiğimiz PALM),
- Anovulatuar sikluslar (yumurtlama olmadan adet döngüleri),
- Hormon içeren doğum kontrol yöntemlerine bağlı kanama ve
- Endometrial hiperplazi ekarte edilmelidir.
Anormal uterin kanamalar 40 yaş üstü ve menopozda kadınlarda olduğunda;
- Anovulatuar kanamalar,
- Yapısal lezyonlar,
- Endometrial hiperplazi ve
- Karsinom,
- Endometrial atrofi (östrojen azlığında rahim iç tabakasının ince oluşu) göz önünde bulundurulmalıdır.
Sayfanın düzenlenmesinde;
“Abnormal Uterine Bleeding” sayfasından yararlanılmıştır.
Adet düzensizliği anasayfası için tıklayınız…
