Akıntı denince akla ilk gelen vajinal akıntılar olur. Kadınların en sık karşılaştığı sorun akıntılardır ve muayeneye gelenlerin çoğunun şikayeti de akıntıdır. Bir miktar vajinal akıntı normal kabul edilebilir. Ancak eşlik eden kaşıntı, yanma gibi belirtiler akıntının normal olmadığını gösterir. Akıntı varsa muayene olmayı ihmal etmemelisiniz. Ciddi hastalıklar da önemsiz olanlarla aynı tarzda akıntıya neden olur.
Bu sayfada normal ve anormal akıntılar arasındaki farkın yanı sıra akıntının en sık nedenlerinden bahsedeceğiz.
Kadın Anatomisi
Vajinal akıntılardan bahsetmeye başlamadan önce kadın anatomisi hakkında biraz bilgi vermekte yarar var.
Kadın Diş Üreme Organları Anatomisi
Akıntı vajinadan dışarı gelene kadar hissedilmez. Vajina, rahimi dış ortama bağlayan bir geçittir. Vajinanın üst ucunda rahim ağzı, alt ucunda küçük dudaklar bulunur. Vajina açılma deliğinin etrafındaki cilde vulva denir, dış üreme organının büyük kısmını oluşturur.
Vajinal akıntım normal mi?
Östrojen hormonu etkisi ile vajina cildi ve rahim ağzıdan dökülen hücreler normal vajinal akıntıyı meydana getirir. Menopoz sonrası kadında östrojen düzeyi çok düşük olduğundan bu normal akıntı da azalır.
Üreme çağındaki bir kadında günde ortalama yarım-bir çay kaşığı kadar beyaz veya şeffaf, kalın, sümüksü, kokusuz akıntı normal olarak gelebilir. Ancak akıntının miktarı ve özellikleri kadınlar arasında farklılık gösterir. Akıntının miktarı, adet döngüsü boyunca değişiklik gösterir. Gebelik, doğum kontrol hapları, doğum kontrol için vajinal halka kullanımı, yumurtlama sırasında ve adet kanamasından önceki bir haftada akıntı belirgin olarak artar.
Normal vajinal akıntıda vajina cildi hücreleri, bakteri, mukus ve rahim ağzı salgıları bulunur. Normal akıntının hafif bir kokusu vardır ve kuruduğunda dış deride hafif tahriş oluşturur. Bu akıntı vajina ve idrar yollarını enfeksiyonlardan korur, vajina cildine doğal nemliliğini kazandırır.
Vajinal akıntı ne zaman anormaldir?
Vajinal akıntı sık görülen ve sıklıkla normal olan bir durumdur. Ancak aşağıdaki belirti ve bulgulardan biri eşlik ediyorsa muayene olmalısınız:
- Dış üreme organında (büyük dudaklar, küçük dudaklar, tepe veya vajina giriş deliği) kaşıntı
- Dış üreme organında kızarıklık, yanma, ağrı veya şişme
- Köpüklü, yeşil veya sarı akıntı
- Kötü kokulu akıntı
- Kanla karışık vajinal akıntı
- Cinsel temas veya idrar yapma sırasında acı ya da yanma olması
- Karın veya kasıkta ağrı, Yüksek ateş olması
Anormal vajinal akıntı nedenleri nelerdir?
Anormal vajinal akıntının en sık nedenleri:
- Vajinal infeksiyon (mantar, bakteri veya trikomonas infeksiyonu), serviks veya rahimde enfeksiyon
- Yabancı cisim (vajinada kalmış tampon veya kondom) reaksiyonu
- Vajinaya giren sabun ve benzeri kozmetiklere reaksiyon
- Menopoz sonrası dönemde, özellikle cinsel temas sırasında daha rahatsız edici olabilen kuruluk bulunur. Bu dönemde incelen vajina cildinin tahrişine bağlı akıntılar görülebilir
Muayene olmalı mıyım?
Yukarıdaki anormal vajinal akıntı belirtileri varsa mutlaka muayene olmalısınız. Muayene olmadan vajinal akıntının normal olup olmadığına emin olmak mümkün değildir.
Muayene ve gerekirse vajinal akıntıdan alınan örneğin tetkiki akıntının nedenin belirlemenin en iyi yoludur. Bu alınan numune smear testi olarak bilinir. Smear testi basit ve ağrısızdır. Önce rahim ağzının (serviksin) görülebilmesi için, vajinaya bir spekulum (muayene aleti) yerleştirilir. Ardından küçük bir fırça rahim ağzına sürülerek hücre örnekleri toplanır ve cam üzerine yayılır. Patolog tarafından bu hücreler mikroskop altında incelenerek anormal gelişim olup olmadığına bakılır.
Muayene olmadan kendi olanaklarınızla vajinal akıntıyı tedavi etmeye çalışmayın. Doğru olmayan uygulamalar, sonrasında yapılan muayenede tanı koymayı daha da zorlaştırır.
Muayene öncesinde aşağıdakiler hakkında bilgi vermelisiniz:
- Bel, karın veya kasık ağrınız var mı?
- Yeni bir cinsel partneriniz oldu mu?
- Son adet kanamanız ne zamandı?
- Herhangi bir ilaç kullandınız mı (reçeteli,reçetesiz veya besin takviyesi)?
- Yakın zamanda ped, tampon veya intim şampuan, duş kullandınız mı?
Muayene sırasında dış üreme organı ve vajina içi değerlendirilir. Gereğinde tanı için vajinal akıntıdan örnek alınır. Akıntının asiditesi (pH) bakılması gerekebilir. Bakteriyel vajinoz ve trikomonas enfeksiyonlarında vajina pH’ı yükselir.
Anormal vajinal akıntı nasıl tedavi edilir?
Çoğunlukla tanı için yalnızca muayene ve hasta başında yapılan testler yeterli olur. Nadiren tedaviye başlamak için alınan örneklerde yapılacak testlerin sonucunu beklemek gerekebilir. Tüm vajinal belirtilerin enfeksiyondan kaynaklanmadığını unutmamalısınız.
Vajinal akıntının enfeksiyondan kaynaklandığı ve enfeksiyonun tipi belirlenince tedaviye geçilir. Özellikle klamidya, gonore (bel soğukluğu), trikomonas gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar saptanırsa cinsel partnerinizin de değerlendirilmesi gerekebilir. Mantar veya bakteritel vajinoz gibi enfeksiyonlarda ise eş değerlendirmesi ve tedavisi gerekli değildir.
Cinsel partnerinizin de değerlendirilmesi gereken bir cinsel yolla bulaşan hastalık tanısı konmuş ise tedavi tamamlanana kadar cinsel temastan kaçınmalısınız.
Kendi kendime tedavi uygulayabilir miyim?
Bazı kadınlar akıntı için doktora gitmekten kaçınırlar. Ancak kendi başınıza uygulayacağınız tedaviler tanı konmasını geciktirir, tedavi maliyetini artırır ve enfeksiyonun daha kötü olmasına neden olabilir. Tüm akıntı şikayetlerinde tedavi uygulanmadan önce muayene yapılmalıdır. Özellikle akıntıdan kurtulmak için vajina içini yıkamaktan kaçınmalısınız. bu vajinal enfeksiyonların daha da şiddetlenmesine neden olur.
Kendi kendinize uygulayacağınız yöntemler tedavi değil ancak önleme için önem taşıyabilir.
Hijyen
Aşağıdaki alışkanlıklar anormal vajinal akıntıya neden olan enfeksiyonlara yol açabilir:
- Vajina için yıkama
- Sürekli günlük ped kullanımı
- İntim spray, pudra, deodorant, mendil ve şampuan kullanımı
- Banyo köpüğü veya parfümlü duş ürünleri
- Tayt ve sıkı sentetik giysiler
Aşağıda ise sağlıklı yöntemler sıralanmıştır:
- Dış cinsel bölgeyi su ve kokusuz sabunla yıkamalısınız. Yıkamayı elinizle yapmalısınız. Tuvalet kağıdı veya ıslak mendil kullanmamalısınız.
- Vajina içini yıkamamalısınız. Koku var veya akıntı rahatsız edici ise muayene olmalısınız.
- Sıcak veya soğuk su yerine ılık su ile temizlenmelisiniz.
- Pamuklu iç çamaşırı tercih etmeli tanga veya likralı çamaşır kullanmamalısınız.
- Yıkama sonrası kurulamak için tuvalet kağıdı kullanmalısınız. Tuvalet kağıdı kokulu olmamalı, ıslak mendil kullanmamalısınız.
