Vücut Sıcaklığının Korunması
Vücut sıcaklığının normalden düşük olması yenidoğan döneminde önemli bir durumdur. Bebeğiniz doğar doğmaz sizinle tensel temasının sağlanması bebeğinizde hipotermiyi önleme ve vücut sıcaklığının korunmasında olduğu kadar bebeğinizle iletişimin başlamasında da çok önemlidir. Doğum odasının sıcaklığı 22 derecenin üzerinde olacak, hava cereyanı olmayacak, bebeğiniz hızla kurulanıp, sıcak örtülerle sarılacaktır. Bu, ısı kaybını en aza indirir. Bebeğiniz vücut sıcaklığı yönünden çok dikkatli izlenmeli, oda sıcak değilse başlık giydirilmeli ve çok sıkı olmamak koşuluyla iyi giydirilmeli, üstleri örtülmelidir. Isı kaybını arttırmamak için bebeğiniz doğum sonrası yıkanmayacaktır. Bebek soğuk ya da sıcak hissediliyorsa vücut sıcaklığı ölçülür.
Yenidoğanın Göbek Bakımı ve Kontrolü
Bebeğinizle sizi bağlayan göbek kordonu, doğum sonrası kanama ve enfeksiyon yönünden izlenmelidir. Göbek 7-14 gün içinde kuruyarak düşer. Göbek etrafında kızarıklık, kötü koku ya da akıntı olması enfeksiyon geliştiğini gösterir. Bu durumda bebeğinizi çocuk doktoru görmelidir. Bebeğinizin, alt bezini göbek bağının üzerine gelecek şekilde bağlamamalı ve kuru tutmalı, herhangi başka bir şey sürmemelisiniz.
Yenidoğanın Göz Bakımı
Doğumdan hemen sonra bebeğinizin göz bakımı doğum salonunda ebelerimiz tarafından yapılır. Sizin bebeğinizin gözleri için ayrıca bir bakım yapmanız gerekmez. Doğumdan sonra göz bebeklerinin büyüklükleri farklı olabilir. Ancak doğumu izleyen birkaç gün içinde eşit hale gelir.
Ağırlık Ölçümü
Doğumunuz zamanında gerçekleşmişse bebeğinizin ağırlığı ortalama 3000-3500 g’dir. 2500-4500 g arasında doğan bebekler de normal kabul edilir. Yenidoğan bebek, su kaybı nedeniyle, doğumdan sonraki ilk 3-4 günde vücut ağırlığının %8-10’unu ortalama 280-300 g kaybeder. Buna fizyolojik tartı kaybı denir. Ağırlık Kaybı %10’nun üzerine çıkarsa çocuk doktoru durumunu değerlendirmelidir. Daha sonra ağırlık kazanmaya başlayan bebeğiniz doğumdan sonra 7-10 günde tekrar doğum kilosuna ulaşır.
Boy Ölçümü
Doğumda bebeğinizin boyu ortalama 50 cm dir. Doğumdan 1 yaşına kadar olan dönemde bebeğin boyu ortalama 25 cm kadar uzar.
Baş Çevresinin Ölçümü
Yenidoğanın baş çevresi ortalama 33-35 cm. dir. Baş çevresi ilk 3 ayda ortalama 5 cm ikinci 3 ayda 3 cm büyür. Büyüme 6. aydan sonra yavaşlar.
Yenidoğanın İlk Banyosu ve Temizliği
Yenidoğanın vücudunda deriye yapışık verniks kazeoza mevcuttur. Bebeğin derisini tahrişlere karşı koruyan bir madde olması nedeniyle bebek doğumdan hemen sonra yıkanmamalıdır. Ayrıca bebeğin ısı kaybını önlemek amacıyla doğumdan en az 4-6 saat sonra ılık suyla, temiz bir gazlı bez veya havlu ile yumuşak hareketlerle silinmelidir. Göbek bağı 7-14 gün içinde kuruyarak düşer, bu süre içerisinde bebek göbek ıslatılmadan yıkanabilir. Ancak göbek ıslatılmadan banyo yaptırmak güç olabileceğinden en güvenli yol göbek düşene dek bebeğin silinerek temizlenmesidir.
Bebeğin banyo suyu vücut sıcaklığında olmalıdır. El bileğinin iç kısmı veya dirsek suya daldırıldığında ne sıcak ne de soğuk hissedilmiyorsa su vücut sıcaklığında demektir. Bebek sol elle ensesinden, sağ elle de ayak bileklerinden tutulur ve yavaşça suya daldırılır. Sol elle bebek sıkıca tutulurken, sağ elle önce bebeğin daha sonra da göğsü ve karın kısımları yıkanır. Yıkama yumuşak bir sünger ya da lif ile yapılmalıdır. Bebeğin vücudu hafifçe sabunlanabilir. Ön tarafı temizlendikten sonra bebek yüz üstü çevrilir ve göğüs kısmından sıkıca tutulur. Bebeğin yüzünün suya daldırılmamasına dikkat edilmeli, küvetten çıkartıldıktan sonra havluya sarılmalı ve çabucak kurulanmalıdır. Deri kıvrımlarının iyice kurulanmasına dikkat edilmemesi durumunda nemli deri boğumlarında kolaylıkla pişikler oluşabilir.
Yenidoğanın Giydirilmesi
Bebeğinizi mevsimlere göre giydirmelisiniz. Bebeğinizin vücuduna değecek bezler derisini tahriş etmemesi için yumuşak, vücuda uygun, suyu kolaylıkla emen ve kaynatılabilen cinsten olmalıdır. Bebeğiniz için en uygunu pamuklu kumaşlardır. Özellikle iç çamaşırları yün, ipek ya da naylon olmamalı, yumuşak çamaşırlar tercih edilmelidir. Bebeğin çamaşırları parfüm içermeyen temizleyicilerle, mümkünse sabun ile yıkanmalı ve mutlaka iyi durulanmalıdır. Birçok deterjan ve yumuşatıcı bebeğinizde allerji yapabilir. Bebeğinizin her türlü giyim eşyası ilk giyilmeden önce yıkanmalıdır.
Bebeğinize kundak yapmayın. Sıkı kundaklama bebeğin kalça çıkıklığı yaşamasına neden olabilir.
Baş ve Boyun
Bebeğinizin kafa kemikleri henüz birbirine kaynamamıştır ve bu kemikler arasındaki açıklığı elinizle hissedebilirsiniz. Bıngıldak ileriki aylarda yavaş yavaş kapanacak, bu süreçte beynin gelişimine izin vererek başı büyüyecektir.
Göğüs Bölgesi
Doğumdan 3-4 gün, bazen daha sonra kız ya da erkek çocukların memelerinde şişlik görülebilir. Hatta memelerden süt bile gelebilir. Tedavi gerektiren bir durum değildir. Gebelik sırasında sizden geçen hormonlara bağlı olarak ortaya çıkar. Bebeğinizin memesini ovuşturmayın, sıkmayın.
Üreme Organları
Erkek bebeklerde testislerin torbaya yerleşip yerleşmediğine çocuk doktoru tarafından bakılır. Erkek bebeğin penisi de kontrol edilir. Penis iki parmak arasına alınarak üstteki deri hafifçe aşağıya çekilerek penis ucuna bakılır. Normal bebeklerde bu işlem ile penis ucu kolayca dışarı çıkar penis ucundaki derinin dar olması (fimozis) halinde bu işlen kolayca yapılamaz. Fimozisli bebeklerde idrar yapma güçlükleri ve idrar yolu enfeksiyonlarına sık rastlanılır.
Kız bebeklerde anneden geçen hormonlara bağlı olarak bazen akıntı ya da kan görülebilir. Kısa süre içerisinde kaybolan bu durum tedavi gerektirmez. Bu sizi telaşlandırmasın. Kız bebeklerde bebeğinizin altını önden arkaya doğru temizlemelisiniz. Temizleme için ılık suda ıslatılmış pamuk kullanabilirsiniz. Pamuğu bir kez kullanıp atmalı, poposuna temas eden pamuğu tekrar ön kısma temas ettirmemelisiniz. Böylelikle idrar yolu enfeksiyonu riski azalmış olur. Bebeğin altını temizlemek için parfüm ve alkol içeren ürünler kullanmamalı, ılık suda ıslatılmış pamuk kullanmalısınız. Bebek kaka yaptığında ılık su ile yıkayabilirsiniz. Pudra kullanmamalısınız. Pudra, bebeklerde solunum yolu hastalıklarına neden olabilir. Pişik kremleri için çocuk doktorunuza danışmalısınız.
Bebeğiniz ilk 24 saat içerisinde idrar yapmalıdır. Bebekler doğduktan sonraki 2-3 gün koyu yeşilimsi, siyah renkte kaka yapar. İlk günlerde çıkan bu kakaya ‘’mekonyum’’ denir. Bazen 4 – 5’inci günlerde süre, bebek yeşilimsi ve sulu dışkı olabilir. Bu bebeğin ishal olduğu anlamına gelmez. Bundan sonra bebeğin dışkısı normal sarı rengine döner. İshal, dışkının normalden daha fazla su içermesiyle oluşur. İshal aynı zamanda sulu dışkılama olarak da adlandırılır. Özellikle 6 ay-2 yaş arasında olmak üzere çocuklar sık ishal olur. Altı aydan küçük bebekler özellikle inek sütü ya da mama ile besleniyorlarsa sıktır. Normal dışkının sık çıkarılması, ishal değildir. Bir gün içinde çıkarılan dışkı sayısı beslenme biçimi ve çocuğun yaşıyla ilişkilidir. Çoğunlukla 24 saatte üç ya da daha fazla sayıda sulu dışkılama ishal olarak nitelenir. Bebek ishal olduğunda önemli olan sıvı kaybının önlenmesidir. Yalnızca emzirilen bebeklerin dışkısı genellikle yumuşaktır ve sık çıkar. Bu ishal değildir. Genellikle bebeğinizin ishal olduğunu fark edersiniz. Çünkü dışkının kıvamı ve sıklığı normalden farklıdır.
Kazalardan Korunma
İlk aylarda bebeğinizin yatağı çok yumuşak olmamalıdır. Bebeğinizi yüzüstü yatırmayın. Bebeğinizi küçük çocuklarla yalnız bırakmayın.
