Rahim Ağzı Kanseri

Serviks, rahmin alt kısmıdır. Rahim iç boşluğunu vajinadan ayıran bir yapıdır. Serviks (rahim ağzı) kanseri, HPV (insan siğil virüsü) adı verilen virüsten kaynaklanır ve bu virüs cinsel temas yoluyla bulaşır. Virüsle enfekte olan serviks hücreleri anormalleşip kontrolsüz bir şekilde büyümeye başladığında serviks kanseri oluşur. Düzenli pap smear testi yaparak anormalleşen hücrelere erken tanı ve tedavi mümkündür.

Rahim ağzı (Serviks) kanseri nedir?

Rahim ağzı kanseri, rahim ağzındaki normal hücreler kanser hücrelerine dönüştüğünde ve kontrolden çıktığında ortaya çıkar. Rahim ağzı kanseri erken saptanırsa başarı ile tedavi edilebilir. Serviks, rahmin alt kısmıdır ve rahim boynu olarak da adlandırılır.

Kadınların en çok yakalandığı kanser türlerinden biri olan rahim ağzı kanseri, ülkemizde kadın kanserleri arasında 9. sırada yer alıyor. Her yıl ülkemizde yaklaşık 1500 kadına, rahim ağzı kanseri (serviks kanseri) tanısı konuyor.

HPV bulaşma yolları, belirtileri ve tanı yöntemleri hakkındaki bilgiler büyük önem taşıyor. Düzenli smear testlerini uygulayan ülkelerde rahim ağzı kanseri sıklığı azalır. Rahim ağzı kanseri, günümüzde çok sık rastlanan ve genellikle cinsel temas yoluyla bulaşan HPV (insan siğil virüsü) adlı virüsten kaynaklanan bir hastalıktır.

HPV Serviks Kanseri İlişkisi

Serviks kanseri, HPV adı verilen virüsten kaynaklanır ve cinsel temas yoluyla bulaşır.

HPV son yıllara kadar genellikle cinsel yolla bulaşan hastalıklar grubundaydı. Ancak yapılan araştırmalar, mutasyona uğrayan virüsün sıradan bir ten temasıyla da bulaşabilir hale geldiğini ortaya koydu. Bulaşma tipinin oranını tam olarak bilmesek de; virüsü taşıyan bir kişinin kullandığı tuvaleti kullanmak, tuvalet kullanımı sonrası ellerini yıkamayan biriyle tokalaşmak, aynı eşyayı kullanmak (iç çamaşırı, mayo vs kullanılması) ile de bulaşabilir. Burada en önemli nokta kişinin HPV enfeksiyonunun o an aktif olmasıdır.

Virüsün şimdiye dek 100’den çok çeşidi tanımlanmıştır. Tanımlanan çeşitlerin bazıları insanlarda sıklıkla görülebilir, bazıları genital bölgede siğil olarak kendini gösterir. Bazı durumlarda siğiller makat bölgesinde de görülebilir.

HPV, sıklıkla cinsel yolla bulaşan bir virüs olduğu için cinsel yaşam şekli ile doğrudan ilişkilidir. Erken yaşta başlayan cinsel yaşam, çok eşlilik, HPV için yüksek taşıyıcılık riskine sahip erkek ile ilişki durumlarında, HPV enfeksiyon riski ve ve rahim ağzı kanseri görülme sıklığı artar.

Rahim ağzı enfeksiyonuna neden olan her HPV tipi kansere neden olmaz. Yaklaşık 15 tip virüsün rahim ağzı kanseri ile ilişkisi olduğu biliniyor. Özellikle HPV 16 ve 18 kansere en sık dönüşen tipler. HPV içeren cilt ve vücut sıvıları ile her türlü temas, enfeksiyonun bulaşmasına neden olabiliyor.

Enfekte bireyle cinsel teması olanların yaklaşık 3’te 2’sine virüs bulaşır. Ancak her HPV enfeksiyonunda endişeye gerek yok. HPV enfeksiyonu geçiren kadınların sadece yaklaşık yüzde 10 kadarında kalıcı enfeksiyon gelişir.

Günümüzde koruyucu HPV aşıları kullanılıyor. Yapılan çalışmalar, aşıların da içerdiği tiplerle ilişkili rahim ağzı kanserinin öncül lezyonlarını ve kanseri yüzde 90 oranında engellediği gösteriyor.

Rahim ağzı kanserinin belirtileri nelerdir?

Rahim ağzı kanseri ilerleyene kadar herhangi bir belirti vermeyebilir. Belirtiler ortaya çıktığında, vajinal kanamaya neden olabilir:

• Adet döngüleri arasında kanama
• Cinsel temas sonrası kanama
• Menopoz sonrası kanama

Kanserin çevre yapılara yayılmaya başladığı ilerlemiş evredeki hastalıkta; idrar yapma veya dışkılama zorlukları, bacak ağrısı ve bacaklarda su toplanması gibi durumlar ortaya çıkabilir.

Bu belirtiler kanser dışında başka sebeplerden de kaynaklanabilir. Ancak bu tür vajinal kanamanız olursa doktorunuza muayene olmalısınız.

Rahim ağzı kanseri için bir test var mı?

Kadınlarda rahim ağzı kanseri taraması için bir smear testi (Pap test) kullanılır. İnsan siğil virüsü (HPV) testi de yapılabilir. Çünkü, HPV, rahim ağzı kanserinin temel nedenidir.

Bu testler için spekulum adı verilen bir cihaz kullanarak vajinanızın içine bakılır. Daha sonra için küçük bir fırça ile rahim ağzından sıvı alınır. Patolog, hücrelerin anormal olup olmadığını görmek için bu sıvıya mikroskop ile bakacaktır. HPV testi için ise sıvı, laboratuvarda test edilir. Yaşınıza ve geçmişte yaptırdığınız herhangi bir teste bağlı olarak, sadece Pap testi, sadece HPV testi veya her ikisini birden yapabilir.

Test sonuçları anormal ise, biyopsi adı verilen bir işlem yapılacaktır. Biyopsi sırasında, rahim ağzında anormal görünümlü alandan küçük bir  doku parçası çıkarılır. Biyopsi sırasında serviksi daha iyi görmek için kolposkop adı verilen bir mikroskop kullanır.

Bazen rahim ağzında kanser olmayan ancak anormal olan ve kansere dönüşme riski yüksek hücreler bulunur. Bu kanser öncesi hücreler saptanırsa, tedavi gerekebilir. Kansere dönüşmelerini önlemek için o bölüm çıkarabilir. Ya da sık muayenelerle yakından izlenebilir.

Rahim ağzı kanseri evrelemesi nedir?

Kanser evrelemesi, bir kanserin ne kadar yayıldığını bulmanın bir yoludur.

Sizin için doğru tedavi, büyük ölçüde kanserinizin evresine, yaşınıza ve diğer sağlık sorunlarınıza bağlı olacaktır. Tedaviniz, gelecekte hamile kalmak isteyip istemediğinize de bağlıdır.

Rahim ağzı kanseri nasıl tedavi edilir?

Tedavide iki ana yöntemin bulunur. Bunlardan ilki cerrahi tedavi. Bazı özel durumlarda farklılıklar göstermekle birlikte, erken evrede standart olarak uygulanan cerrahi yöntem; rahmin, kanserin yayılması muhtemel çevre yapılar ve lenf bezleriyle beraber çıkartılmasını kapsar. Bu hastaların bir kısmına, cerrahiye ek olarak ameliyat sonrasında tek başına veya kemoterapi ile birlikte ışın tedavisi uygulanması gerekebilir. Diğer tedavi şekli ise; ameliyat yapılmadan hastanın radyoterapi ve sıklıkla eş zamanlı verilen kemoterapi ile tedavi edilmesidir.

• Operasyon. Bazı rahim ağzı kanseri vakaları, kanseri çıkarmak için ameliyatla tedavi edilir. Farklı ameliyat türleri uygulanabilir.
  • Radikal histerektomi. Rahim ağzı, rahim ve vajinanın üst kısmının alınması.

• • Rahim ağzının tamamının veya bir kısmının alınması ancak rahmin yerinde bırakılması. Bu tür ameliyatlar sadece özel durumlarda yapılır.
• Radyoterapi. Radyasyon kanser hücrelerini öldürür.
• Kemoterapi. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldüren veya büyümelerini durduran ilaçlar için kullanılan genel bir terimdir. Rahim ağzı kanseri olan kadınlar genellikle radyasyon tedavisi ile birlikte kemoterapi alırlar.

Bir gün hamile kalmak istersem?

Bir gün bebek sahibi olmak istiyorsanız, tedavi görmeden önce doktorunuza bildirmelisiniz. Bazı kadınlar rahim ağzı kanseri tedavisi gördükten sonra bebek sahibi olabilirler.

Histerektomi, radyasyon tedavisi veya bazı kemoterapi gibi bazı tedavi türlerinden sonra bir hamile kalmak mümkün olmaz. Diğer tedavi türlerinden sonra hamile kalınabilir. Ancak hamilelik öncesi 6 ila 12 ay beklemek gerekir.

Tedaviden sonra ne olur?

Tedaviden sonra, kanserin tekrarlayıp tekrarlamadığını görmek için sık sık kontrol edileceksiniz. Takipte genellikle smear testi kullanılır.

Kanser tekrarlar veya yayılırsa ne olur?

Kanser tekrarlar veya yayılırsa, ameliyat olmanız, radyasyon veya kemoterapi görmeniz gerekebilir.

Başka ne yapmalıyım?

Kontrol ve testler konusunda doktorunuzun tüm talimatlarına uymanız önemlidir. Tedavi sırasında yaşadığınız herhangi bir problem hakkında doktorunuzla görüşmelisiniz.

Rahim ağzı kanseri tedavisi, birçok seçim yapmayı gerektirir.

Bir tedavi hakkında ne düşündüğünüzü doktorlarınızla konuşmalısınız. Tedavi seçeneklerinde şunları dikkate almalısınız:

• Bu tedavinin faydaları nelerdir? Daha uzun bir yaşam şansı sağlar mı? Belirtileri azaltacak mı yoksa önleyecek mi?
• Bu tedavinin dezavantajları nelerdir?
• Bu tedaviden başka seçenekler var mı?
• Bu tedaviyi yaptırmazsam ne olur?

Rahim ağzı kanseri önlenebilir mi?

Genellikle önlenebilir. Hemen hemen tüm rahim ağzı kanserine, cinsel yolla bulaşan HPV (insan papilloma virüsü) adı verilen bir virüs neden olur. Günümüzde insanların HPV ile enfekte olmasını önleyen aşılar mevcuttur. Doktorunuza HPV aşısı yaptırmanız gerekip gerekmediğini ve ne zaman yaptırmanız gerektiğini sorun. HPV aşısı, ülkemizde yalnızca kadınlar için ruhsat almıştır. İlk cinsel temastan önce yapılması en yüksek oranda korunmanızı sağlayacaktır. Daha önce cinsel ilişkiniz olmuş olsa da aşı ileride rahim ağzı kanseri olma riskinizi azaltır. Ayrıca, kanser öncesi hücreleri tedavi ederek, onların rahim ağzı kanserine dönüşmesi riskini de azaltabilir.

 Bu sayfa düzenlenirken UpToDate Patient Education sayfalarından yararlanılmıştır.