Kadın üreme organlarının çalışması, hormonlar tarafından düzenlenir. Kadın üreme işlevlerini düzenleyen bu salgı bezleri, endokrin organlar olarak da bilinir.
Kadın üremesi üzerinde etkili olan başlıca salgı bezleri şunlardır.
- Hipotalamus
- Hipofiz
- Böbrek üstü bezleri
- Yumurtalıklar
Hipotalamus, beynin içinde yerleşmiş bir hormon salgı bezidir. Bu nedenle kadın üreme işlevleri, psikolojik durumumuzdan çok fazla etkilenir. Beynin altında, bir sap ile beyne bağlı olduğu halde sanki farklı bir organmış gibi duran hipofiz ortalama bir fındık büyüklüğündedir. Bu küçük organ hipotalamustan aldığı sinyallerle yalnız yumurtalıkları değil, tüm vücut hormonlarını bir orkestra şefi hassasiyeti ile yönetir. Böbreklerin üstünde yer alan böbrek üstü bezleri, içinde cinsiyet hormonlarının da bulunduğu steroid yapılı hormonları üretir. Sterois yapılı cinsiyet hormonlarının üretildiği bir başka organ da yumurtalıklardır.
Kadın üreme sisteminde etkili hormonlar
Hormonlar, vücut işlevlerini düzenleyen kimyasal maddelerdir. Tüm vücutta salgılanan hormonlar, hipotalamus tarafından yönetilir. Hormonlar, hipotalamusu etkileyerek diğer hormonlarla bağlantılar kurar ve birbirini kontrol eder.
Hipotalamus beynin içinde yer alır, gonadorelin adı da veriler GnRH (gonadotropin salgılatıcı hormon) salgılar. GnRH, hipofizde hem LH hem de FSH salınımını kontrol etmek üzere yalnızca hipofiz ve hipotalamus arasında olan özel bir dolaşım sistemine salgılanır.
Hipofiz bezinden salgılanan gonadotropinler FSH (follikül uyarıcı hormon) ve LH (lüteinize edici hormon) adlarını alır. Hipofiz, bu iki hormonu kan dolaşımına bırakır. Kan dolaşımı ile geldikleri yumurtalıklarda yumurta gelişiminin yanı sıra östrojen ve progesteron salgılanmasını kontrol eder. Hipofizden salgılanan çok önemli bir diğer hormon da prolaktindir (süt hormonu). Prolaktin, doğum yapan kadında süt üretimini başlatmak ve sürdürmek için gereklidir.
Yumurtalıklar ve böbrek üstü bezinden yalnız östrojen ve progesteron değil, androjen adı verilen erkek cinsiyet hormonları da salgılanır. Androjenler, ergenlik döneminden itibaren koltuk altı ve kasık kıllanmasını uyarır.
