Histerektomi nedir?
Histerektomi, rahmin alınması için yapılan ameliyattır. Rahim, gebelik sırasında bebeğin içinde büyüdüğü organdır. Bu nedenle histerektomi olan bir kişi gebe kalamaz.
Vajina ve daha derindeki organlar, kadın iç genital organları olarak adlandırılır.
Histerektomi için farklı ameliyat türleri var mı?
Histerektomi için 4 ana ameliyat türü vardır:
- Vajinal histerektomi. Vajinal histerektomide rahim vajinadan çıkarılır.
Vajinal histerektomide rahim ve rahim ağzı vajinadan çıkarılır. Görünür yara izi yoktur. Yumurtalıklar ve yumurtalık kanalları da aynı anda alınabilir (salpingo-ooferektomi) veya yerinde bırakılabilir.
- Laparoskopik histerektomi. Göbek deliğinden küçük bir kamera ve karnındaki küçük kesiklerden aletler karın içine yerleştirilir. Rahim karnındaki kesiklerden birinden bir torba içinde veya yajinadan çıkarırlar.
- Robot yardımlı laparoskopik histerektomi. Bu, farklı bir laparoskopik histerektomi türüdür. Ameliyat için kullanılan aletler, doktorun kontrol ettiği bir robota bağlanır.
- Abdominal histerektomi. Abdominal histerektomi için karın cildine kesi yapılır ve bu açıklıktan rahim alınır. Diğer histerektomi türleri uygulanamadığı durumlarda tercih edilir. Abdominal histerektomide iyileşme diğerlerinden daha uzun sürer.
Abdominal histerektomide karnındaki bir kesiden rahim çıkarılır. Total histerektomide rahim ve rahim ağzı alınır. Subtotal veya supraservikal histerektomide, doktor rahim çıkarılır ancak rahim ağzı yerinde bırakılır. Bu ameliyat, bikini hattından yatay bir kesi ile yapılır. Bazen yukarıdan aşağıya dikey bir kesi ile de yapılabilir. Histerektominin bir parçası olarak yumurtalıklar ve yumurtalıkları rahme bağlayan tüpler de (fallop tüpleri) çıkarılabilir. Buna salpingo-ooferektomi denir.
Histerektomi neden yapılır?
Aşağıdakilerden hastalıkların tedavisi için histerektomi yapılabilir:
- Anormal kanama. Kansızlığa (anemi) neden olabilecek kadar şiddetli ve ilaçla tedavi edilemeyen kanamalar.
- Myomlar. Myomlar, rahimde oluşan kas nodülleridir. Myomlar bazen çok büyüyüp karın içindeki organlara baskı yapabilirler, anormal kanamalara neden olabilirler.
- Pelvik organ sarkması. Pelvik organ sarkması, rahmin vajinaya doğru yer değiştirmesidir.
- Kanser veya kansere yol açabilecek durumlar. Rahim ve rahim ağzının kanser veya kansere dönüşebilecek hastalıklarında rahim alınması tercih edilebilir.
- Geçmeyen pelvik ağrı. Bazı kişilerde kronik pelvik ağrı görülür. Kronik pelvik ağrı, geçmeyen kasık ağrısıdır. Bunun farklı nedenleri arasında bulunabilir. Histerektomi bu ağrının tedavisini sağlayabilir.
Pelvik taban kasları gevşediğinde, organlar aşağı inebilir ve vajinaya doğru sarkar. Resimde siyah oklar, organların nasıl hareket ettiğini gösteriyor. Resim A’da organlar normal. Resim B, mesane sarkmasını (sistosel veya vajina ön duvar prolapsusu) göstermektedir. Resim C rektum sarkmasını (rektosel veya arka vajina duvar prolapsusu) göstermektedir. Resim D, rahim sarkmasını göstermektedir.
Histerektomi dışında alternatifler nelerdir?
Histerektomi ile tedavi edilen hastalıkarın çoğu başka yollarla da tedavi edilebilir. Ameliyatı istemiyorsanız, diğer tedavi seçeneklerini doktorunuzla görüşmelisiniz. Histerektomi olmamanın risklerini bilmek de önemlidir.
Ya hamile kalmak istersem?
Histerektomi olan bir kadın hamile kalamaz. Kanser veya başka bir ciddi hastalıklar için, histerektomi en iyi tedavi seçeneği olabilir. Çocuk sahibi olmak istiyorsanız, doktorunuzla tedavi seçenekleriniz hakkında konuşmalısınız.
Histerektomi sırasında alınan tek organ rahim midir?
Bu, ne istediğinize ve neden histerektomi geçirdiğinize bağlıdır. Histerektomi sırasında şunlar da çıkarılabilir:
- Serviks. Rahim ağzı, rahmin en alt kısmıdır ve rahmi vajinaya bağlar. Vajinal histerektomi yapılıyorsa serviks çıkarılmak zorundadır. Laparoskopik veya abdominal histerektomide rahmin üst kısmı çıkarılabileceği gibi ve serviks de çıkarılabilir. Rahim ve rahim ağzı çıkarılırsa buna total histerektomi denir. Rahim ağzının yerinde bırakılmasına ise supraservikal histerektomi denir. Rahim ağzını alınmamış olanlarda, rahim ağzı kanseri taraması için düzenli Pap testlerine yapılmaya devam edecektir.
- Yumurtalıklar. Yumurtalıklar, yumurta ve östrojen ve progesteron gibi hormonları üretir. Bu hormonlar, kalbi ve kemikleri sağlıklı tutmaya yardımcı olur. Yumurtalıkları alınanlarda hormon takviyesine ihtiyaç duyulabilir.
- Fallop tüpleri. Yumurtalık kanalları yumurtalıkları rahme bağlar. Yumurtalık kanalları, yumurtalıklarla birlikte veya kendi başlarına çıkarılabilir. Gelecekte kanser gelişme riskini azaltmak için histerektomi sırasında yumurtalık kanalları çıkarılır.
Histerektomi öncesinde bu organların çıkarılıp çıkarılmayacağını doktorunuzla konuşmalısınız.
Histerektomi sırasında yumurtalıklar ve tüpler alınmalı mı?
Karar verilirken yaşınız, genel sağlığınız ve yumurtalıkların olmamasının nasıl etkileri olacağını düşünmek gerekir.
- Henüz menopoza girmemiş kişilerde yumurtalıkların alınması sıcak basması, kemik erimesi, cinsel isteğin azalması gibi sorunlara yol açabilir.
- Menopoza girmiş kişilerde yumurtalıkların alınması kalp hastalığı gibi sağlık sorunları riskini de artırabilir. Ancak araştırmalar bu konuda henüz netlik kazanmış değildir.
Öte yandan, endometriozis gibi adet ağrısı sorunu yaşayan kişiler yumurtalık alınması ile daha konforlu olabilir. Ayrıca, nadir de olsa yumurtalık kanseri gelişebilir, bu nedenle özellikle ileri yaşlarda yumurtalıkların alınması tercih edilir. Ameliyat olmadan önce, yumurtalıklarınızın alınmasının yararları ve riskleri hakkında doktorunuzla konuşmalısınız.
Yumurtalıklar bırakılsa bile histerektomi sırasında yumurtalık kanalları çıkarılır. Bu, yumurtalık kanallarında başlayabilen nadir bir kanser türü riskini azaltır. Zaten kamile kalamayacağınıza göre fallop tüplerine ihtiyacınız yoktur.
Ameliyat sonrası hayatım nasıl olacak?
Araştırmalar, histerektomi geçiren kişilerin mutlu ve doyumlu bir hayat sürebileceğini gösteriyor. Birçok kişi, ameliyata neden olan belirtileri olmadığı için ameliyattan sonra daha iyi hisseder.
