Yepyeni bir oyuna çok az zaman kaldı. Maça hazırlanma zamanı. Kadın Hastalıkları ve Doğum doktorunuz sizi yıllardır tanıyor olsa da her şeyi tekrar gözden geçirmesinde yarar var. Önceki gebeliklerinizde neler olup bittiğini bilmek, yeni gebeliğinizde karşılaşacaklarımıza hazır olmak için doktorunuza ipuçları verecektir.
Önceki Gebelikler ve Üreme Organları
Şu sorulara hazırlıklı olun;
- Daha önce hiç gebe kaldınız mı? Bu soru sorulurken önceki doğum, düşük ve kürtajlarınızı anlatmanız beklenir. Bunları tarih sırası ile anımsayabilirseniz çok iyi olur. Doğumların tam tarihleri, düşük ve kürtajların yıllarını bilseniz yeterli.
- Doğumlarınızın detayları sorulacaktır. Doğum haftaları sorularak erken doğum olup olmadığı, doğan bebeklerin ağırlıkları sorularak düşük veya yüksek doğum ağırlığı olup olmadığı, doğumun şekli sorularak sezaryen veya vajinal doğum olduğu, sezaryen ise bunun nedeni, bebeğin canlı doğup doğmadığı öğrenilir.
- Gebelik sırasında yaşanan sorunlar: kanama, erken doğum tehlikesi, gebelik zehirlenmesi (preeklampsi), eşin önde gelmesi (plasenta previa), eşin erken ayrılması (ablasyo plasenta)
- Adet düzensizliği, gebe kalamama
- Tekrarlayan düşükler, anne karnında 20 hafta altında bebek ölümleri
- Gebeliğe eşlik eden sistemik hastalıklar (hipertansiyon, şeker vb)
- Enfeksiyon hastalıkları öyküsü. Verem, frengi, kanla bulaşan sarılık (Hepatit B ve C)
- Önceki engelli bebek öyküsü
- Üreme organlarının önceki hastalıkları da önem taşır. Örneğin geçirilmiş rahim veya rahim ağzı ameliyatları önem taşır.
Aile Geçmişiniz
Ailenizin tıbbi öyküsü; kadın doğum doktorunuza, gebeliğin seyrini etkileyebilecek veya kalıtımla bebeğinize de geçebilecek hastalıklar konusunda fikir verebilir. Ailenizde rastlanan nöral tüp defekti gibi bazı hastalıkların bebeğinizde görülme olasılığı yüksektir.
Taşıyıcılık durumunun bilinmesi çiftlere bilinçli olarak karar alabilme olanağı sağlar.
Bazı durumlarda çift gebelikten vazgeçip korunma yolunu seçerken bazen de riskten kaçınmak için yardımcı üreme tekniklerine yönelebilir. Ülkemizde yasal olmamakla birlikte bazı ülkelerde sperm veya yumurta bağışı yapılabilmektedir. Bu ülkelerde çiftlerden birinde ailesel hastalıklar varsa sperm veya yumurta bağışı alınabilmektedir.
Down Sendromu (mongollizm), Müsküler distrofi (kas erimesi hastalığı) gibi hastalıklar açısından riski yüksek olanlar, bebeğin eşinden (chorion villus sampling) veya bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek alınması (amniosentez) gibi tanı yöntemlerine karar verebilir.
Etnik Kökenleriniz
Bazen; anne babanızın, hatta büyük anne ve büyük babanızın hastalıklarını da sorabiliriz. Bu çok meraklı olduğumuzdan değil, bazı kalıtsal hastalıkların bazı ırklarda daha sık görülmesindendir. Siz veya eşinizin soyunda bu tip kalıtsal bir hastalık riski saptarsak genetik inceleme ile bebeğinizde oluşma riski belirlenebilir, gebelik sırasında bebek için yapılabilecek testlere karar verilebilir.
Bu genetik hastalıklara örnek olarak Akdeniz havzasında görülen Akdeniz anemisi verilebilir. Afrikalı Akdenizli, Ortadoğulularda orak hücreli anemi taşıyıcılığı sıktır. Kistik fibroz beyazlar ve Yahudilerde görülebilir. Tay-Sachs hastalığı, Aşkenazi Yahudileri ve Fransız-Kanadalı kökeninden olanları etkiler. Bu gibi ırksal riskler taşıyorsanız genetik araştırma yapılmasını tercih edebilirsiniz.
Anomali Yapabilecek Ajanlar
- Anne adayının sürekli kulandığı ilaçlar varsa bunlar gözden geçirilmelidir. Örneğin akne tedavisinde kullanılan, kanın pıhtılaşmasını azaltan, sara (epilepsi) nedeniyle kullanılan bazı ilaçlar, bebekte anomali sebebidir. Doğum kontrol haplarının veya doğum kontrolü için cilt altına yerleştirilen ilaçlı araçların anomali yaptığına dair hiçbir veri yoktur.
- Annenin gebeliğinin farkında olmadan kullandığı ilaçlar ve X ışınına maruz kalması önem taşır. Bunlarda ne zaman, hangi dozda, hangi ilacın kullanıldığı, hangi dönemde, nereye ve ne miktar X ışını alındığı incelenerek danışma verilir.
- Alkol,Tütün ve Madde bağımlılığı Alkol bebekte anomali sebebidir. Tütün kullanımı düşük doğum ağırlığının en önemli nedenidir. Madde bağımlılığı olanlar davranış değişikliği sağlayacak programlara yönlendirilir.
Beslenme Durumunuz
Bunun için vücut kitle indeksi kullanılır. Çok yüksek kilolu veya çok düşük kilolu kadınlarda gebelik sonunda olumsuz sonuçların oluşma riski artmıştır. Çok kilolu kadınlarda doğum zor olmakta, gebelikte ciddi sorunlar yaşanabilmektedir. Gebelik öncesi normal kiloda olanlara gebelikte 12-16 kilo alması önerilir. Aşırı kilolu kadınlar 12 kiloyu geçmemelidir. Düşük kilolular 18 kiloya kadar alabilirler.
Yeme alışkanlıkları: Uzun süreli aç kalma kanda oluşan bazı maddelerin bebeğe zarar verebilmesi nedeniyle önerilmemektedir. Ayrıca toprak yeme kansızlığa yol açmaktadır. Vitamin ilaçları gerektiğinde doktor önerisi ile kullanılabilir. Folik asit kullanımı herhangi bir engel durum yoksa önerilmektedir.
Sosyal Değerlendirme
Gebelik öncesi danışma, gebelik sonuçlarını olumsuz etkileyebilecek gebenin sosyal güvencesinin nasıl sağlanacağı gibi konuları da kapsamalıdır.
