The post Osteoporoz (Kemik Erimesi) appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.
]]>Kemik erimesi olarak da bilinen osteoporoz, kemiklerin daha ince, güçsüz ve kırılgan olmasıdır. Sağlıklı kemik yoğun ve güçlüdür ve basınca dayanabilir. Kemiğe direncini veren maddeler özellikler kalsiyumun kemikten uzaklaşması ile osteoporoz oluşur. Bu değişiklikler kemik kırığı riskini de artırır. Kemik kırılmaları, ölüm ve kalıcı sakatlanmalara neden olabilir.
Kadınlarda osteoporoz, erkeklerden 5 kat daha sık görülür.
Bazı durumlarda osteoporoz ve kırık riski daha yüksektir.
Menopozun önemli bir sonucu kemik erimesidir. Menopozdan sonra pek çok kadında osteoporoz ile sonuçlanabilen kemik kaybı gelişir.
Östrojen, kemiği koruyan bir hormondur. Östrojenin azalması ile kemiklerin yapımı azalırken yıkımı artmaktadır. Menopoz sonrası östrojen üretimi çok azalır, kemik kaybı hızlanır ve osteoporoz ortaya çıkar. Kemik erimesi, son adet kanamasından 1 yıl önce hızlanır ve 3 yıl hızlı devam eder. Menopozun bu etkilerine yaşlanma da katkıda bulunur.
Erken evrede osteoporoz farkedilecek belirtiler oluşturmaz. Belirtiler, hastalık ilerledikçe ortaya çıkar. Güçsüzleşen omurlarda kırıklar ortaya çıkar. Omurun ön kısmındaki kırıklar; boy kısalması, hareket kısıtlılığı ve omurganın eğrilmesine (kamburluk olarak da bilinir) yol açabilir. Omurlardaki bu tip kırıklar genellikle belirgin bir ağrı oluşturmaz. Omurgadaki kırıklar ilerledikçe sırt ve bel ağrıları başlayabilir. Omurga dışında el bileği ve kalça kemiklerinde basit travmalarla kırıklar oluşabilir.
Osteoporozun saptanması için kemik mineral yoğunluğunun ölçülmesi gerekir. Kemik yoğunluğu pek çok yerden ölçülebilirse de en sık el bileği, bacak kemiğinin kalça eklemi ve omurlardan ölçümler kullanılır. En sık kullanılan ölçüm metodu DEXA’dır.
65 yaş veya üzerindeki her kadında kemik mineral yoğunluğu bakılmalıdır. 65 yaş altındaki kadınlarda ek risk faktörü veya geçmişte travma olmadan meydana gelmiş kırık var ise kemik mineral yoğunluğu bakılabilir.
DEXA taraması için 3-10 dakika sırt üstü yatmanız gerekir. Bu testte akciğer grafisinden daha az X ışını alırsınız.
Dansitometri sonucunda ölçüm yapılan her bölge için bir T skoru hesaplanır. T skoru sizi 30 yaşında bir kadının kemik gücü ile karşılaştırır.
Yaşınız ve önceki kemik mineral yoğunluğu sonucunuza göre ne sıklıkla tekrar dansitometri yapılması gerektiğine karar verilir. Yaşınız 65 yaş üzerinde T skorunuz -1,5’in altında değilse 15 yılda bir kez tekrarlanmalıdır. 65 yaş üzerinde T skoru -1,5 ile -2,5 arasında ise dansitometri daha sık uygulanmalıdır.
TRAX, kemik kırılması riskinizi hesaplamak için kullanılan bir bilgisayar yazılımıdır. Bu, 40 yaş üzerinde ve osteoporoz ilacı kullanmayan bir kadını gelecek 10 yılda kemik kırığı riskini hesaplar.
Bu hesaplamada yaşınız, vücut kitle indeksiniz, sigara ve alkol kullanımınız yanısıra diğer risk faktörlerini dikkate alır. FRAX sonucuna göre osteoporoz ilacı verilir. Eğer kalça kırığı riski %3 veya üzerinde ise veya ön kol, omuz, omurga kırığı riski %20’nin üzerinde ise osteoporoz ilacı kullanmalısınız. FRAX ile ayrıca 65 yaş altında kemik dansitometrisi yapılması gerekip gerekmediğine de karar verilir.
Osteoporozu tedavi etmek ve kırık riskini azaltmak için kullanılabilecek pek çok ilaç vardır.
Menopozda hormon replasman tedavisi alan kadınlarda kemik erimesi daha az olmaktadır fakat dikkat edilmesi gereken nokta günümüzde ateş basması gibi hiçbir menopozal şikâyeti olmayan kadınlara sadece kemik erimesini önlemek amacıyla östrojen yani hormon tedavisi önerilmemektedir.
İlaç tedavisinde kemik yıkımını azaltanlar (kalsiyum, bifosfonatlar, raloksifen, kalsitonin ve hormon replasman) ve kemik yapını arttıran (Flor, Paratiroid hormon, D vitamini) olmak üzere çeşitli ilaçlar kullanılır.
Tedavide beslenme, egzersiz, yeterli güneş ışını alma, yaşam şeklinin düzenlemesi de önemlidir.
Osteoporozdan korunmak için en önemli şey hayat tarzınızda değişiklik yapmaktır. Kemik sağlığınızı korumak için asla erken değildir. Unutmayın ki kemik yoğunluğumuz 35 yaşına kadar artar. Sonrasında artmaz.
Op. Dr. Hakan KILAVUZ tarafından yazının hazırlanmasında internet sitesinden yararlanılmıştır.
The post Osteoporoz (Kemik Erimesi) appeared first on İzmir Karşıyaka Kadın Doğum Merkezi.
]]>