Ergenlik, meme gelişiminin de başladığı dönemdir. Meme gelişiminin başlamasına “telarş” adı verilmektedir. Meme gelişiminin başlaması kızlarda ergenliğin başlamasının ilk işaretidir. Ergen kızlar için meme gelişimi cinsel gelişimin de önemli bir parçasıdır. Meme tomurcuğunun ortaya çıkması ortalama 9-10 yaşlarındadır ve gençlerin %99’unda meme gelişimi 8-13 yaşlar arasında başlar.
Erken meme gelişimi, meme gelişmesinin 8 yaşından önce başlamasıdır. Meme gelişiminin 13 yaşına kadar başlamaması ise gecikmiş meme olarak adlandırılmaktadır.
Ergenlik döneminde; meme gelişim bozuklukları, iyi huylu meme hastalıkları, fizyolojik olarak gerginlik, büyüme ve hassasiyet, meme ağrısı, meme başı akıntıları, meme kanserleri ve diğer meme değişiklikleri görülebilir.
Gelişimsel Meme Hastalıkları
Meme gelişimi, sağ veya soldan tek taraflı başlayabilir. Gelişimin başladığı taraf diğerine göre daha hızlı olarak büyür. Diğer memenin gelişimi de en geç 6 ay içinde başlar. Önemli olan her iki memenin aynı gelişimi geçirmiş olmasıdır. Genellikle sol meme sağ memeden biraz daha büyük olur.
Gelişim Bozuklukları; birden fazla yerde meme gelişimi veya birden fazla meme başı olabilir. Bunlar genellikle koltuk veya daha aşağısında yer alır. Memenin hiç gelişmemesi veya meme başının oluşmaması gibi gelişim bozuklukları da olabilir. Tek taraflı ya da çift taraflı olarak memenin normalden daha fazla büyümesine de rastlanır.
İyi Huylu (Selim) Meme Hastalıkları
- Memede Büyüme ve Gerginlik: Her âdet döngüsünde meme süt kanallarında genişleme ve dolgunluk olur. Bu tür şikâyeti olanların yarısında sebep psikolojiktir. Uygun sutyen önerisi yapılır. Şikâyetler devam ederse sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
- Meme Ağrısı: Gençlerde sık görülen, özellikle âdet döngüsüne bağlı olan meme ağrılarıdır. Genellikle iki taraflıdır ve âdet olunca ağrı azalır. Âdet döngüsüne bağlı olmayan meme ağrısı daha çok yetişkinlerde görülür.
- Memede Kistik (Fibrokistik) Değişiklikler: Ergen ve genç kadınlarda iyi huylu ve genişleyen kistler olabilir. Âdetten bir hafta kadar önce ağrı vehassasiyet vardır. Âdetle birlikte hassasiyet geçer. Kistler; hassastır ve büyüklükleri bir mm’den birkaç cm çapa kadar ulaşabilir. Uygun sutyen kullanımı ve kafein alımının azaltılması önerilir.
- Fibroadenom: Meme bezlerinin iyi huylu tümörüdür. Ergen kendi kendine fark edebilir. Genellikle şikâyet oluşturmaz. Sadece takip etmek yeterlidir. Aşırı büyürse ameliyatla alınması gerekebilir.
- Meme Başı Akıntıları: Ergenlik döneminde; süt, irin, kanlı akıntı şeklinde gelen meme başı akıntılarıyla karşılaşılabilir.
- Enfeksiyonlar: Yabancı cisim, bazı kistler ve travma ile deriden kanallara giren mikroplar aracılığıyla deri enfeksiyonu (selülit) ve meme apsesi gelişebilir. Kızarıklık, hassasiyet, ısı artışı ve şişme görülür. Ergenlerde sık değildir.
- Meme Kanseri: Bütün meme tümörlerinin %1’den daha azı ergenliktedir. En sık geliş yakınması meme kitlesidir.
- Jinekomasti: Ergenlik ile ilişkili olarak erkek ergenlerde memenin iyi huylu büyümesidir.
Doğumda, erkek ve kız bebeklerde meme dokusu benzer yapıdadır. Jinekomasti erkek ergenlerde normalde de görülebilen bir durumdur. Bazı erkek ergenlerde bu durum psikolojik sorun oluşturabilir.
Bazı hastalıklar ve bazı ilaçların kullanımında da jinekomasti oluşabilir. Buna da patolojik jinekomasti denir.
Ergenlik döneminde jinekomasti, genellikle 12-18 ay içinde kendiliğinden kaybolur. Vakaların çok azında erişkin dönemde jinekomasti devam edebilir. Jinekomasti ile meme kanseri arasında herhangi bir ilişki görülmemiştir.
