Ergenlikte; yetişkin vücut yapısının oluşması ve üreme yeteneğinin kazanılması için bazı fiziksel değişiklikler gerçekleşir.
Ergenlerin cinsel organlarını tanıması, işleyişini bilmesi, hem yaşayabileceği yersiz korku, güvensizlik ve endişelerin yok edilmesi hem de eğer varsa problemlerinin erken tanı ve tedavisi açısından büyük önem taşır. Bu dönem cinsel kimlik gelişimi açısından erken çocukluk döneminden sonra önemli diğer bir süreçtir. Bu açıdan da ergenlere duyarlı yaklaşılmalıdır.
Erkekte: Testislerde yumuşama ve irileşme ile başlar. Ortalama 11,2 (9,2-14,2) yaşında.
Kızda: Meme tomurcuklarının gelişimi ile başlar. Ortalama 10,9 (8,5-13,3) yaşında.
Ergenliğin başlama yaşı ve ilerleme hızını etkileyen bazı faktörler vardır.
- Beslenme ve genel sağlık.
Kızlarda
Kızlarda adolesans 9-13 yaşlarında başlar. Erkeklerden biraz daha erkendir. Fiziksel değişiklikler çoğunlukla 16 yaşında tamamlanır. Çok azında 18 yaşına kadar devam eder.
Bu değişim, hipofiz bezinden salgılanan FSH (yumurta uyarıcı hormon) ve LH (yumurtlatıcı hormon) ile yönetilir. Doğumda bu hormonların düzeyleri yüksektir. Birkaç ay içinde düşer. Ergenliğe kadar da düşük kalır. Ergenlik ile birlikte yükselme başlar. Bu da kızlarda yumurtalıktan östrojen salgılanmasını uyarır. Östrojen, meme, yumurtalıklar, rahim ve vajinanın fiziksel değişimini ve gelişimini başlatır. Ergenliğin sonunda hormonal ve cinsel olarak bir erişkin ortaya çıkar.
- Kızlarda cinsel gelişmenin ilk belirtisi meme tomurcuklarının belirginleşmesidir. Meme tomurcukları ortaya çıkar, meme başı irileşir ve hassasiyet ortaya çıkar.
- Kısa bir süre sonra kasık ve koltuk altı kıllanması oluşur.
- Boy ve kilo hızla artar.
- Sivilceler görülmeye başlar.
- Yumurtalık (overler), rahim (uterus), hazne (vajina), iç ve dış dudaklar (labialar) büyür ve olgunlaşır. Yumurtalık giderek artan miktarda hormon (östrojen ve progesteron) salgılamaya başlar. Yumurtlama ve adet periyodları başlar. Bu dönemin sonunda vücut gebe kalabilir hale gelir.
Memelerin gelişmesi (telarş) ortalama 11 yaşlarında başlarken, ilk adet kanaması (menarş), bundan yaklaşık iki yıl sonradır.
Âdet Görme
Rahimden belirli aralıklarla kanama olmasıdır. Bu olay genellikle doğurganlığın ilk belirtisi olarak kabul edilir. Memelerin büyümeye başlamasından yaklaşık iki yıl sonra çoğunlukla; 12-13 yaşlarında başlar. İlk âdetler, henüz yumurta hücreleri tam olgunlaşmadan ve yumurtlama (ovulasyon) olmadan başlayabilir.
Âdet döngüsünün süresi 21-35 gün olup kanama ortalama 4-5 gün sürer. Bazı kızlarda âdet günleri yaklaştıkça karın ve sırt ağrıları olabilir. İlk âdetten sonraki 1-2 yıl âdetlerde düzensizlik olabilir.
Elle Tatmin (Mastürbasyon)
Cinsel enerjiyi boşaltmak ve zevk duygusunu yaşamak amacıyla cinsel organın elle uyarılmasıyla yapılan eylemdir.
Erkeklerde
Erkeklerde cinsel gelişme; torbanın (skrotum), hayaların (testis) büyümesi, penis boyunun uzaması ve kalınlaşması ile başlar, erbezi (prostat) ve meni keseciğinin gelişmesi ile tamamlanır. Daha sonra cinsel bölgede kıllanma başlar. Koltuk altı ve yüzde bıyık ve sakal çıkması cinsel bölgedeki kıllanmadan yaklaşık iki yıl sonra görülür. İlk boşalma penisin büyümeye başlamasından yaklaşık bir yıl sonradır.
Sertleşme (Ereksiyon): Hormonların etkisi ve uyarılma ile penisin, damarlarının kanla dolarak sertleşmesidir.
Boşalma (Ejekülasyon): Tohum hücrelerinin (Sperm) prostat salgısıyla birlikte dışarı atılmasıdır. Ortalama yaş 14,3 olmakla beraber; psikolojik, kültürel ve biyolojik faktörlerden etkilenir. Ergenliğe yeni giren erkeklerde gece boşalmaları sık görülür. Bir boşalma sıvısında (ejekulatta) 200 milyon sperm hücresi bulunur.
