Normal rahim ve rahim ağzı
Tüm organlar gibi kadın üreme organları da anne karnında şekillenir. Kadın üreme organlarından vajinanın üst kısmı, uterus (rahim) ve yumurtalık kanalları (tuba uterina – fallop tüpleri) yan yana iki tane kanal olan Müller kanallarından gelişir.
Normal gelişim sürecinde bu iki kanal birleşir. Bu birleşmenin sonucunda bir vajina, bir uterus ve iki tuba uterina oluşur. Bazen bu birleşme tam olamadığından organlar gerektiği gibi şekillenemeyebilir. Bu kusurlara müllerian anomaliler veya müllerian defektler denir. Müllerian anomalilerde gebe kalmak bazen çok zor, bazen imkansızdır.
Müllerian Anomali Tipleri
Müllerian anomaliler iki temel gruba ayrılır.
- Müllerian agenezi. Müller kanalından tuba veya uterus oluşumu gerçekleşememiştir.
- Birleşme anormallikleri. Müller kanallarının düzgün bir şekilde birleşmesinin olamaması durumudur.
Müllerian anomaliler ile birlikte böbrek anomalileri de sık görülür. Çünkü böbrekler Müller kanallarının hemen yanında gelişirler.
Müllerian Ageneziler
Müllerian agenezi, bulan kişilerin adları ile Mayer Rokitansky Kuster Hauser Sendromu olarak da bilinir. Müller kanalından gelişen üst vajina, serviks (rahim ağzı), uterus (rahim) ve fallop tüleri (yumurtalık kanalları) oluşmamıştır. Müllerian Agenezi hastalarında yumurtalıklar normal şekilde gelişir ve hormon üretir. Bu nedenle meme ve dış cinsel organların gelişiminde bir sorun yoktur.
Bir kadın cinsel ilişkide bulunmamış ve adet görmemekten şikayetçi olmamış ise ileri yaşlara kadar Müllerian agenezi hastası olduğunu bilmeyebilir. Temel belirtiler, adet kanaması olmaması ve cinsel ilişki denemesinde şiddetli ağrıdır. Müllerian agenezide vajinayı genişletmek için cerrahi müdahale yapılabilir. Yumurtalıklar normal işlev gördüğünden bu kadından alınan yumurta tüp bebek yöntemi ile döllenip taşıyıcı anne kullanılarak çocuk sahibi olması sağlanabilir.
Mülleri Kanalı Birleşme Anomalileri
Tümüyle Çift Rahim (Complete Duplication of the Uterus). Bu durumda kadının iki tane rahim, her rahimin bağlı bulunduğu iki ayrı rahim ağzı ve iki ayrı vajinası vardır.
Çift Boynuzlu Rahim (Bicornuate Uterus). Bu durumda iki ayrı rahim, tek bir rahim ağzı ile tek bir vajinaya açılır. Eğer rahim ağzı adet kanının akmasına müsaade etmiyor ise adet zamanlarında ağrıya neden olur ve cerrahi olarak düzeltilebilir.
Perdeli Rahim (Uterus Septatus). Rahimin tepesinden başlayan ve aşağı doğru uzanan bağ dokusundan oluşmuş bir band vardır. Histeroskopi denilen küçük işlem ile bu band alınarak tedavi edilebilir.
Kalp Şeklinde Rahim (Arkuat Uterus). Rahimin üst sınırında içe doğru çöküklük vardır. Bu durum, gebelikte soruna neden olmaz.
Müller Kanalı Birleşme Anomalilerinin Gebeliğe Etkileri
Müller kanalı birleşme anomalilerinde yumurtalıklar normal hormon üretip yumurta geliştirdiklerinden bu kişilerde ikincil cinsiyet karakterleri denilen özellikler normal gelişir ve gebe kalabilirler. Üstelik anomalinin tipine bağlı olarak cinsel ilişkilerde herhangi bir zorlanma ile karşılaşmayabilirler de.
Ancak birleşme anomalilerinde düşük ve erken doğum sorunlarına sık rastlanır.
Birleşme anomalilerinin kesin tanısı için ultrason, manyetik rezonans görüntüleme veya laparoskopi/histeroskopi uygulanması gereklidir.
Bu güne kadar gördüğüm müller kanalı birleşme anormalliği olan olgulardan iki tanesi gebeliği sonuna kadar götürdü. Bu olgulardan bir tanesini normal doğurturken, diğerini sezaryen ile sonlandırdım. Sezaryen ile sonlanan vakanın sezaryen sırasındaki fotoğraflarını aşağıda görebilirsiniz. Aslında çift boynuzlu rahim olgusu olmakla birlikte boynuzlardan birinde gebelik, miadına kadar gelişmiş. Bu nedenle searyen sırasında içinden bebeğin çıktığı sol boynuz büyükçe. Sağ boynuz ise solun köşesinden çıkmış. Sanki devamında yumurtalık kanalı ile ilerleyen bir genişleme gibi. Prganlar, hiç bir zaman kağıt üzerinde çizildiği gibi net görünmez. Anormalliği saptamak ve anlamak için dikkatle muayene etmek gerekir.
Sezaryen sırasında ilk kez saptanmış bir çift uterus olgusu. Solda gebelik gelişmiş, sağ uterus küçük. Sanki yumurtalık kanalının başlangıç kısmı gibi görünüyor.
Sezaryen sırasında ilk kez saptanmış bir çift uterus olgusu. Solda gebelik gelişmiş, sağ uterus küçük. Sanki yumurtalık kanalının başlangıç kısmı gibi görünüyor.
