Sadece tek bir kadınlık hormonu (progesteron) içeren ve sürekli kullanım gerektiren doğum kontrol ilaçlarına minihap adı verilmektedir. Düzgün kullanımda doğum kontrol hapları kadar etkili olmakla birlikte günün aynı saatinde düzenli kullanım çok önemlidir, saat gecikmelerinde etkileri azalır. Doğum kontrol haplarına kıyasla kanama düzensizliği özellikle ilk aylarda daha sık görülür.
Minihapı Kimler Kullanabilir
Östrojen içermediği için belli durumlarda birinci tercih olarak düşünülür.
- Emzirenlerde en uygun seçenek olarak piyasaya sunulmuştur. Anne sütünün miktarını, kalitesini ve niteliğini değiştirmez. Anne sütü alan bebeğin büyüme ve gelişmesini etkilemez.
- Her yaş grubu tarafından kullanılması uygundur.
- Hipertansiyonu olanlar
- Sigara içenler
- Migreni olanlar
- Östrojene bağlı baş ağrısı ve göğüslerde hassasiyeti olanlarda
- Obes kadınlarda. Vücut kitle indeksi 30 kg/m2 üzerinde olanlar.
- Östrojen kullanmak istemeyen veya östrojenin yan etki oluşturduğu kadınlar. Östrojen ve progesteron içeren kombine doğum kontrol haplarının kullanımı sırasında bulantı, meme hassasiyeti ve baş ağrısı şikayeti yaşayan kadınlarda minihap daha uygun bir seçenektir.
Minihapın Etki Mekanizması ve Etkinliği
Gebelikten koruma konusunda %99 etkilidir. İki ayrı etki mekanizması vardır.
- Yumurtlamayı baskılar. Bu etkisi diğer doğum kontrol hapları kadar güçlüdür.
- Rahim ağzı kanalındaki salgıları koyulaştırarak sperm geçişini önler.
Minihapların Yararları
Minihaplar adet kanamasında azalma oluşturur, 10 kadından biri adet görmez. Adet sancısında azalma oluşabilir.
Minihapın Kullanılmaması veya Hemen Kesilmesi Gereken Durumlar
- Etken veya yardımcı maddelerden birine karşı aşırı duyarlılık olması
- Bilinen veya şüphelenilen gebelik olması
- Aktif toplar damar içi pıhtılaşma veya pıhtı atması durumları
- Halen devam eden veya karaciğer fonksiyonlarının normale henüz dönmemiş olduğu eski karaciğer hastalığı veya sarılık, siroz gibi karaciğer hastalıkları
- Bilinen veya şüphelenilen cinsiyet hormonlarına duyarlı kanser olguları. Örneğin meme kanseri geçirmiş bir kadının minihap kullanması uygun değildir.
- Nedeni belirlenmemiş vajinal düzensiz kanama
Minihapın Kullanımı
Minihapa adetin ilk 5 günü içerisinde günü başlanmalı ve ara verilmeden her gün kullanılmalıdır. Gebe olunmaması kaydıyla adet dışı bir günde de başlanabilir, ancak bu durumda ilk 7 gün ek bir doğum kontrol yöntemi kullanılması gerekir.
Önceden farklı bir doğum kontrol yöntemi kullanıyorsanız minihapa geçiş farklılıklar gösterir.
- Önceden bir doğum kontrol yöntemi kullanmıyorsanız ilk kutuya adetin ilk günü başlamalısınız.
- Önceden kombine doğum kontrol hapı kullananlar aldıkları son kombine hapın ertesi günü minihap kullanmaya başlamalıdır.
- Önceden de minihap kullanmakta olanlar hap kullanmaya devam eder gibi ertesi günü minihap almalıdır.
- Üç aylık enjeksiyon yaptırmış olanlar enjeksiyonun etki süresi bittiğinin ertesi gün minihap kullanmaya başlamalıdır.
- Spiral kullananlar spiralin çıkarıldığı gün minihap kullanmaya başlamalıdır.
- Doğum yapmış hanımlar doğumdan 21 gün sonra minihap kullanmaya başlayabilir.
- İlk üç aylık dönemde gebelik kaybı olanlar hemen minihap kullanmaya başlayabilir.
- İkinci üç aylık dönemde gebelik kaybı olanlar kayıptan 20 gün sonra minihap kullanmaya başlamalıdır.
Mümkün olduğunca günün aynı saatinde ilaç alınmaya çalışılmalıdır. En fazla 3 saat gecikmeye müsamaha edilebilir. Aksi taktirde koruyucu etkisi azalır. Minihap alındıktan sonraki 2 saat içinde kusulursa mümkün olan en kısa sürede yeni bir minihap alınması önerilir. Minihap alana dek 3 saatten fazla süre geçecekse, kusma sürüyorsa ya da şiddetli ishal varsa minihap alınması unutulmuş gibi düşünülerek ek bir doğum kontrol yöntemi uygulanmalıdır.
Minihap alınması 3 saatten kısa bir süreyle unutulduğunda, fark edilir edilmez hemen alınması gereklidir. Daha sonra uygulamaya önerilen şekilde devam edilir. Gerekirse günde 2 minihap alınmış olur. Minihap alınması 3 saatten uzun bir süreyle gecikmişse sonraki 48 saat boyunca ek bir doğum kontrol yöntemi uygulanmalıdır. İki veya daha fazla minihap alınması unutulduysa 2 gün süreyle günde 2 minihap alınmalı ve 48 saat süreyle ek bir yöntem yöntem uygulanmalıdır. Gerek varsa acil doğum kontrolü yapılmalıdır. Bazı ilaçlar minihaplarla etkileşebileceği için doktorunuz bu ilaçları kullandığınız dönemde ek koruma yöntemleri uygulamanızı önerebilir.
Kutular arasında ara vermeden yeni kutuya başlanır.
Minihapı ilk kez kullanıyorsanız 3 ay sonra doktor kontrolüne gitmelisiniz, daha sonra hekiminizin önerdiği şekilde düzenli kontrollerinize devam ediniz.
Minihap, arzu edilen bir anda kutunun bitmesi beklenmeksizin bırakılabilir. İlacın kullanımı bırakıldığında doğurganlık çok hızla normale döner.
Minihapların Yan Etkileri
Düzensiz kanama, minihapları en sık bırakma nedenidir. İlk zamanlarda adet düzensizliği, lekelenme, ara kanamalar ve adet görmeme sıktır
Uzun süreyle minihap kullanan 10 kadından 4’ü düzenli şekilde adet görürken, 2’si adet görmez, 4’ünde düzensiz kanama oluşur.
İki kadından birinde kanama süresi uzar; nadiren de fazla kanama oluşur.
Bazı kadınlarda kanama değişiklikleri görülebilir. Hap östrojen içermediği için yumurtlama düzeninin değiştiği durumlarda adet düzeni de değişir. Minihap kullanılmaya devam edildiği taktirde kanama değişiklikleri azalacaktır.
Baş ağrısı, şişkinlik, akne ve memelerde hassasiyet gibi yan etkiler seyrek olarak görülür.
Türkiye’de Bulunan Minipill Markaları
Cerazette® film kaplı tb. Merck Sharp & Dohme firmasının çıkardığı her tablette 75 mcg dezojestrel içeren 28 hap
Desirett® film kaplı tb. Exeltis firmasının çıkardığı her tablette 75 mcg dezojestrel içeren 28 hap
noretindron ve drospirenon içeren haplar ülkemizde bulunmamaktadır.
