Bir belirti ile hastalık tanısı konmaz, bir hastalığın tüm belirtilerinin bir hastada bulunması da gerekmez. Bu nedenle doktorluk bir sanattır. Belirti veya hastalık tedavi edilmez. Tedavi edilen hastadır. Bu nedenle belirtileri bu veya başka bir internet sitesinde okuyarak kendinize tanı koymaya çalışmayın, tanısı konmuş hastalığınızı okuyup tedavi yapmaya çalışmayın.
Tıp fakültesinin ilk yıllarında henüz klinikte hasta görmemiş bir tıp fakültesi öğrencisi her tür kanser ve kronik hastalığa tutulur. Derste anlatılan her on belirtiden birini kendinde bulur, birkaç belirtiyi bir araya koyup kendine bir teşhis koyar. Tabii ki hiç biri doğru değildir. Ben kendisini prostat kanseri zanneden kız öğrenci bile tanıdım. (Bu kısmı şaka…)
Belitiler önemli midir?
Belirtiler biz hekimler için çok önemlidir. Kapımızdan iki tür hasta girer. Bunlardan biri “kontrol” için gelenlerdir. Bir belirti veya sorunları yoktur. Yapılan muayene, tetkik ve o hastanın yaşlarında sık görülebilecek hastalıklar ışığında bir hastalığı olup olmadığını anlamaya çalışırız. İkinci grup ise bir belirti ile gelir. Örneğin idrar yaparken yanması vardır, ya da ateşi yükselmiştir.
Bir belirti ile gelen hastada belirtiye bakılarak tanı konamaz. Bu sitede bahsettiğim her belirti onlarca hastalıkta bulunabilir. Örneğin ateş nedeni olabilecek yüz kadar hastalık sayılabilir. Bu aşamada belirtinin ek özellikleri devreye girer. Belirtinin ne zamandır var olduğu, ne şiddette olduğu, başka belirtilerin bulunup bulunmadığı, önceden geçirilen hastalık ve kullanılmış ya da kullanılmakta olan ilaçlar… Bütün bunlar dikkate alınır.
Sonra hastamızı muayene ederiz. Muayene, belirtiler de dikkate alınarak belli organlara daha fazla yoğunlaştırılsa da mümkün olduğunca her organ muayene edilir. Bunun bir adı bile var. Sistemik muayene. Artık elimizde belirtiler ve muayene bulguları var.
Bu aşamada doktorun aklında birkaç hastalık olasılığı belirmiştir. Bu belirtilere göre ayırıcı tanıya geçilir. Yani hangi hastalık olabilir, hangisi olamaz. Kan, idrar… tetkikleri ve ultrason, tomografi… gibi görüntüleme yöntemleri ayırıcı tanı içindir.
Bu durumdan neler anlaşılıyor? Doktora bir belirti ile gitmediğiniz taktirde doktorun sizi muayene etmesi ile var olabilecek hastalıklarınızdan ancak bir kısmına tanı konabilir. Çünkü belirti yok ise sistemik muayene yapılır, hiç bir organa yoğunlaşılamaz. Diğer yandan muayene olmadan hiç bir tetkik veya görüntüleme yöntemi kullanılamaz. Tetkik ve görüntüleme yöntemleri ayırıcı tanı içindir. Ayırıcı tanı için önce ön tanı olması gerekir.
Demek ki nelere dikkat etmeliyiz? İnternette veya gazetede okuduğumuz birkaç bilgi ile kendimize hastalık tanısı koymuyoruz, doktorumuza belirtilerimizi en açık ve en detaylı şekli ile anlatıyoruz. Doktorluk bir sanattır. Eğitimi vardır. Ama yeteneği olmayan bir kişi eğitilse de doktor olamaz.
