Hipofiz ve tiroid bezi hastalıkları yumurtlama olamaması ve buna bağlı adet düzensizliğine neden olabilir.
Tiroid Bezi Hastalıkları
Tiroid bezinin yetersiz çalıştığı hipotiroidi gibi hastalıklarda ağızdan tiroid hormonu verilerek tedavi uygulanabilir.
Hipertiroidi olarak adlandırılan fazla tiroid hormonu üretimi durumlarında ise ağızdan alınan ilaçlar, radyoaktif iyod tedavisi veya cerrahi yolla tiroid bezinin kısmen veya tamamen çıkarılması ile tedavi uygulanabilir.
Hiperprolaktinemi
Prolaktin, hipofiz bezinden salgılanan bir hormondur. Fazla salgılanması durumunda ağızdan alınan kabergolin veya bormokriptin ilaçları ile tedavi uygulanır.
Hiperprolaktinemi varlığında hipofiz bezinde prolaktin salgılayan bir adenomun varlığından şüphelenilirse hipofiz bezinin MRI ile incelenmesi önerilir. Bu adenomlara prolaktinoma denir ve hipofiz bezinin en sık görülen iyi huylu tümörleridir. Prolaktinomalar çok büyük ise cerrahi olarak tedavi edilmeleri gerekebilir.
Diğer Hipofiz Hormonu Bozuklukları
Bazen artmış egzersiz veya kalori alımının çok sınırlandığı diyetlerde adet düzensizliği ile sonuçlanan hipofiz bezi hormon salgılama bozuklukları ortaya çıkabilir. Bu olgularda bakılan FSH ve LH hormon düzeyleri saptanamayacak kadar azalır.
Eğer FSH düzeyi yüksek bulunmuşsa bu yumurtalıklarda yumurta sayısının azaldığını gösterir. Bu azalma, menopoz veya erken menopozdan kaynaklanabilir. Erken menopoz yerine erken yumurtalık yetmezliği de denir.
Polikistik Over Sendromu
Bu olgularda tedavi, hastanın tedaviden beklentisine göre değişir. Çocuk sahibi olmak için tedavi görenler ve adet düzensizliğinin tedavisini isteyenler olarak ikiye ayrılır. Polikistik over sendromu hastalarında hipertansiyon, kalp hastalıkları, sivilce, kıllanmada artma, şişmanlık veya şeker hastalığına da sık rastlanır. Bu sorunların da doğru tedavisi önemlidir.
Henüz çocuk isteği olmayan bireylerde adet kanamasını düzenlemek, rahim iç tabakasında kalınlaşma ve kanserden korumak için gestagen veya doğum kontrol hapı tedavisi uygulanır. Gestagen olarak medroksi progesteron Asetat (MPA), ayda 12-14 gün, günde 5-10 mg ağızdan verilebilir. Östrojen ve gestagenin bir arada bulunduğu doğum kontrol hapları, adet düzenlemede daha etkilidir.
Çocuk isteyen olgularda yumurta gelişimini düzenlemek için ilk akla gelen tedavi klomifen sitrat tedavisidir. Yumurta gelişimini uyarmada klomifen sitrat yeterli olmaz ise diğer tedavi rejimleri denenir.
